Ημέρα κατά του Σχολικού Εκφοβισμού: To ότι δεν έχει συμβεί σε εσένα, δεν σημαίνει πως δεν συμβαίνει γύρω σου

Η εισαγωγή για αυτό το άρθρο, θα μπορούσε να θυμίζει την αρχή εφηβικής ταινίας του Netflix. Είναι κλισέ και συνηθισμένο: Καλή μαθήτρια με γυαλιά, περνάει χάλια στο Γυμνάσιο. Έτσι θα μπορούσε κανείς να περιγράψει τη ζωή μου, τη σχολική χρονιά 2007 - 2008.

Στο Γυμνάσιο, δυσκολευόμουν πολύ να βρω φίλους. Δεν είναι πως ήμουν «διαφορετική από τα άλλα κορίτσια», απλώς είχα μείνει πίσω σε μερικά πράγματα. Δεν είχα αρχίσει ακόμη να ασχολούμαι με αγόρια –θυμάμαι να αναρωτιέμαι γιατί δεν μου άρεσε κανένας και να πείθω τον εαυτό μου ότι ερωτεύτηκα τον Τάσο (Τάσο, αν διαβάσεις ποτέ αυτό το άρθρο, ελπίζω να είσαι καλά) ο οποίος ούτε που γνώριζε την ύπαρξή μου. Επίσης, δεν μπορούσα να αποδεχτώ πως η δυσκολία μου να κοινωνικοποιηθώ, ήταν φυσιολογική. Έχοντας μεγαλώσει με μία μαμά σαν social butterfly, αισθανόμουν τεράστια πίεση να κάνω παρέες και να πάω σε πάρτι, ενώ δεν ήθελα. Προτιμούσα να περνάω χρόνο μόνη μου και ένιωθα άσχημα για αυτό.

TRUE STORIES

Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Σχολικού Εκφοβισμού: Μία ιστορία από την εποχή που το bullying ήταν κανονικότητα

Έχοντας τις ανασφάλειες κάθε άλλου έφηβου ατόμου, είχα και την ατυχία να συνυπάρχω καθημερινά με τις Plastics του Mean Girls, αλλά σε ένα σχολείο στο Μενίδι. Ήταν τρία κορίτσια που λάτρευαν να με μειώνουν με κάθε ευκαιρία και, για λίγο, πίστευα ότι μόνο εγώ έβλεπα πως αποτελούσα στόχο. Με καλούσαν σε γενέθλια και γιορτές απλώς για να σχολιάσουν τα μαύρα ρούχα μου και, ενώ το γνώριζα καλά, πήγαινα επειδή ντρεπόμουν να πω στους γονείς μου τον λόγο που δεν είχα όρεξη να βγω από το σπίτι.

Για να σε προλάβω, δεν ήταν αθώα πειράγματα. Ήταν τηλέφωνα με απόκρυψη τα βράδια, για να μου μιλήσουν χυδαία και να το κλείσουν. Ήταν βρισιές από μακριά που μετατρέπονταν σε σπρωξίματα, στον δρόμο μετά το σχόλασμα, ενώ περπατούσα όσο πιο γρήγορα μπορούσα για να τελειώνουμε. Ήταν ο λόγος που έκλαιγα κάθε πρωί, επειδή ήξερα ότι στο θρανίο μου, θα έβλεπα γραμμένες τις χειρότερες σκέψεις που έκανα για τον εαυτό μου, από το χέρι εκείνων των κοριτσιών. Τι κι αν τα έσβηνα μετά την πρώτη ώρα; Θα ήταν εκεί την επόμενη μέρα. Είχα σκεφτεί να πηγαίνω νωρίτερα, για να το δω να συμβαίνει μπροστά μου –δεν το έκανα ποτέ, ίσως επειδή θα γινόταν υπερβολικά αληθινό.

Το παραπάνω, ναι, θα μπορούσε να ήταν εφηβική ταινία. Στην πραγματικότητα, είναι η δική μου εμπειρία bullying, η οποία μου έχει αφήσει τραύματα που «δουλεύω» μέχρι σήμερα, στα 28 μου. Είναι, επίσης, ένα από τα πιο ελαφριά περιστατικά σχολικού εκφοβισμού, και αισθάνομαι τυχερή που εκείνη την εποχή, δεν είχαμε social media.

Fast forward στο σήμερα.

«Κάποια συγκεκριμένα κορίτσια το αποξένωσαν απ΄όλες τις παρέες, το κορόιδευαν, μαζεύτηκαν συμμορίες από περιοχές κοντά σε μας και της έλεγαν διάφορα, δημοσίευαν στο Instagram διάφορα», δήλωσε στις 5 Μαρτίου μητέρα θύματος bullying, στο Action 24.

«Άρχισα να πιέζω το παιδί, δεν ήθελε να μου πει, ξεσπούσε με κλάματα» σημείωσε. Όταν μπόρεσε να μιλήσει, εξομολογήθηκε όλα όσα συνέβαιναν.

Η οικογένεια επικοινώνησε με τον διευθυντή του σχολείου και, παρότι εκείνος είπε πως θα ενημερώσει τους γονείς των άλλων παιδιών, όπως αποδείχθηκε δεν το έκανε. Όταν οι γονείς της ανήλικης επικοινώνησαν μαζί τους, δεν είχαν ιδέα. Το κορίτσι έφτασε σε σημείο να πει «δεν αντέχω τη ζωή μου». Όταν ζητήθηκαν εξηγήσεις από τον διευθυντή, εκείνος φυσικά δεν απάντησε.

Στη Θεσσαλονίκη, 15χρονη προσπάθησε να υπερασπιστεί μία φίλη της, την ώρα που της έκαναν bullying δύο συνομήλικές τους. Το αποτέλεσμα, ήταν να της επιτεθούν, να τη φτύσουν στο πρόσωπο και να τη χτυπήσουν. «Δεν θέλει να βγει από το σπίτι, να πάει σχολείο. Θέλει να μετακομίσουμε, να πάμε κάπου αλλού», είπε ο πατέρας της.

Στην Αγία Παρασκευή, 15χρονος κακοποίησε έναν συμμαθητή του, με τη βοήθεια δύο ακόμη αγοριών. Το παιδί πήγαινε στη Β’ Γυμνασίου και είχε βγάλει βόλτα το σκυλάκι του, δίπλα στο σπίτι του. Τότε, ενεργώντας σαν συμμορία, του έστησαν ενέδρα τον υπέβαλαν σε βασανιστήρια.

Του έκαναν κεφαλοκλείδωμα, επιχείρησαν να του πάρουν χρήματα και το κινητό του και χωρίς κανέναν δισταγμό, του έβγαλαν τα παπούτσια, του πήραν το σκυλάκι και τον ανάγκασαν να τους ακολουθεί ξυπόλητος στον δρόμο, ενώ τον χτύπησαν με γροθιές στο πρόσωπο. Τον ανάγκασαν να γονατίσει μπροστά τους και να εκφραστεί χυδαία για δύο κοπέλες, την ώρα που ο ένας τους, τραβούσε βίντεο με το τηλέφωνό του.

Εδώ έχουμε τρία μόνο περιστατικά, όλα τους πολύ πρόσφατα. Και είναι τόσα εκείνα που δεν αναφέραμε, κι ακόμη περισσότερα εκείνα που οδήγησαν σε αυτοκτονία των θυμάτων.

Το bullying στην Ελλάδα, με αριθμούς

Έρευνα από το Χαμόγελο του Παιδιού, που συνδέει το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού με την ευημερία των παιδιών, πραγματοποιήθηκε σε 2.293 παιδιά σε όλη την Ελλάδα για το σχολικό έτος 2022-2023, στο πλαίσιο της πανελλαδικής σχολικής εκστρατείας ευαισθητοποίησης του «Μίλα Τώρα».

Συμπερασματικά, τονίζεται πως:

• 1 στα 3 παιδιά, δηλαδή το 32,4%, σε όλη τη χώρα, σε σύνολο Γεωγραφικών Περιφερειών και Σχολικών Βαθμίδων, δηλώνουν πώς έχουν δεχτεί σχολικό εκφοβισμό.
• 1 στα 6 παιδιά σε όλη την Ελλάδα, σε σύνολο Γεωγραφικών Περιφερειών και Σχολικών Βαθμίδων, δηλώνουν ότι αισθάνονται πώς το σχολείο τους δεν τους μαθαίνει να μην εκφοβίζουν τους συμμαθητές τους.
• 100% των παιδιών που θα προτιμούσε να απευθυνθεί για βοήθεια σε τηλεφωνική γραμμή, σημειώνει την Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή SOS 1056 του Οργανισμού.
• Ο σχολικός εκφοβισμός, είναι φυλετικός, ενώ, εκδηλώνεται περισσότερο σε κορίτσια και σε φτωχά παιδιά.
• Τα παιδιά που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να καταστούν θύματα εκφοβισμού από συμμαθητές τους είναι κατά κύριο λόγο, παιδιά που έχουν μεταναστεύσει στην Ελλάδα από άλλες χώρες, κορίτσια, παιδιά που βιώνουν υλική στέρηση και παιδιά που διαβιούν σε μονογονεϊκό νοικοκυριό με μητέρα.

Η επιστροφή της πενθήμερης αποβολής στα σχολεία

Σύμφωνα με πληροφορίες της «Καθημερινής», αναμένεται να ανακοινωθούν από το υπουργείο Παιδείας εντός του Μαρτίου μέτρα για την αντιμετώπιση του bullying και θα έχουν άμεση εφαρμογή, μεταξύ των οποίων, θα περιλαμβάνεται η επαναφορά της πενθήμερης αποβολής για τους δράστες, ενώ ευκολότερη θα είναι η οριστική αποβολή από το σχολείο.

Σημειώνεται ότι τα «σπασμένα» των παιδιών- σε περιπτώσεις καταστροφών στο σχολείο- θα τα πληρώνουν οι γονείς. Επιπλέον, τα παιδιά θα μπορούν να απευθύνονται εντός σχολείου σε κοινωνικούς λειτουργούς, χωρίς να έχουν σχετική συναίνεση γονέων, όπως ισχύει σήμερα.

Παράλληλα, εντός του μήνα αναμένεται να «τρέξει» και καμπάνια εθνικής εμβέλειας με τη συμμετοχή του υπουργείου Παιδείας και άλλων εμπλεκόμενων υπουργείων και δημοσίων φορέων.

Το ολοκληρωμένο σχέδιο καταπολέμησης τους βίας ανηλίκων και του σχολικού εκφοβισμού, έχει προγραμματιστεί να τεθεί σε εφαρμογή τον Μάρτιο, τη στιγμή που η 6η Μαρτίου έχει καθιερωθεί ως Πανελλήνια Ημέρα κατά της Σχολικής Βίας και του Εκφοβισμού.

Το σχέδιο, σύμφωνα με την Καθημερινή, διαρθρώνεται ως εξής:

• Μέσω υπουργικών αποφάσεων θα θεσπιστεί: α) η αυστηροποίηση των ποινών με την επαναφορά της 5θήμερης αποβολής, β) θα επιταχυνθούν οι διαδικασίες ώστε ο σύλλογος διδασκόντων να μπορεί ευκολότερα να αποβάλλει έναν μαθητή και γ) θα επανέλθει διαχωρισμός των απουσιών σε δικαιολογημένες και αδικαιολόγητες.
• Κρίνεται απαραίτητο να συνταχθούν πρωτόκολλα αντιμετώπισης των περιστατικών ενδοσχολικής βίας, την ίδια στιγμή που οι εκπαιδευτικοί είναι ευάλωτοι στις πιέσεις των γονιών θυτών.
• Οι γονείς θα καλούνται να αναλάβουν την ευθύνη για τις πράξεις των παιδιών τους στο σχολείο.
• Τα παιδιά θα μπορούν να απευθύνονται για τα προβλήματα που τα απασχολούν εντός του σχολείου στους ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς, χωρίς να έχουν σχετική συναίνεση γονέων.

Στη δική μου περίπτωση, δεν έμαθε κανείς τι συνέβαινε και το μετανιώνω -όχι επειδή οι δικές μου bullies την έβγαλαν καθαρή, για να μην παρεξηγηθώ. Οι Plastics από το Μενίδι, σίγουρα είχαν τα δικά τους τραύματα για να έδειξαν τέτοια συμπεριφορά. Σίγουρα δεν γνωρίζουν ότι το σκέφτομαι μέχρι σήμερα και, στο μυαλό τους, μπορεί να μην υπάρχει καν το ενδεχόμενο ότι προκάλεσαν κακό σε μία παλιά τους συμμαθήτρια. Απλώς, αν είχα μιλήσει σε κάποιον, ίσως να μην αισθανόμουν τόσο μικροσκοπική.

Αν αισθάνεσαι την ανάγκη να μιλήσεις ή/και να ζητήσεις βοήθεια, καν' το -το οφείλεις στον εαυτό σου, ακόμα κι αν δεν θέλεις να το πεις στους γονείς ή τους καθηγητές σου. Δεν χρειάζεται να το περνάς μόνος, επειδή δεν είσαι -ακόμα κι αν αισθάνεσαι ο πιο μόνος άνθρωπος στον κόσμο.

Μερικές από τις διαθέσιμες γραμμές βοήθειας στην Ελλάδα είναι:

• Η Εθνική γραμμή SOS 1056 από το Χαμόγελο του Παιδιού για τη διαχείριση φαινομένων bullying
  

Το Χαμόγελο του παιδιού που βοηθάει καθημερινά χιλιάδες παιδιά, έχει δημιουργήσει μια τηλεφωνική γραμμή Εθνικής Εμβέλειας. Τον αριθμό SOS 1056. Στον οποίο μπορείς να καλέσεις όλο το 24ώρο χωρίς χρέωση. Η γραμμή παρέχει συμβουλευτική υποστήριξη, ενώ παράλληλα δέχεται καταγγελίες για κάθε παιδί που κινδυνεύει. Τις οποίες και τις αξιολογεί και στη συνέχεια τις μεταβιβάζει στις αρμόδιες αρχές εφόσον χρειαστεί.

• Η εφαρμογή CHAT 1056

Εναλλακτικά, το Χαμόγελο του Παιδιού, έχει δημιουργήσει την εφαρμογή CHAT 1056. Για όσα παιδιά δεν αισθάνονται έτοιμα ή ντρέπονται ακόμη να μιλήσουν με κάποιον στο τηλέφωνο. Η εφαρμογή αυτή είναι ένας νέος σύγχρονος τρόπος επικοινωνίας για τα παιδιά. Ο οποίος αποτελεί προέκταση της Εθνικής Γραμμής SOS 1056. Μέσω της οποίας μπορείς να στείλεις μήνυμα για οποιαδήποτε κατάσταση σε απασχολεί γρήγορα, ανώνυμα και δωρεάν, στο 1056.

Το CHAT 1056 προορίζεται αποκλειστικά για παιδιά. Και στελεχώνεται από ειδικούς ψυχολόγους που μπορούν να σε συμβουλεύσουν άμεσα και με ασφάλεια.

• Η Ευρωπαϊκή Γραμμή Υποστήριξης Παιδιών 116111

Η Γραμμή 116111 διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην πρόληψη φαινομένων Bullying αλλά και άλλων μορφών βίας στα παιδιά. Όπως είναι η Σωματική, Σεξουαλική & Ψυχολογική Βία και κακοποίηση, η Παραμέληση και η Παράνομη διακίνηση & εμπορία Παιδιών. Η Ευρωπαϊκή Γραμμή υποστήριξης παρέχει συμβουλευτική καθοδήγηση και υποστήριξη σε παιδιά που το έχουν ανάγκη. Και απαρτίζεται από ένα σύνολο εξειδικευμένων ψυχολόγων, που απαντούν άμεσα, 24ώρες το 24ωρο, 365 ημέρες το χρόνο.

Το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Γραμμή Υποστήριξης Παιδιών 116111 λειτουργεί πανευρωπαϊκά, την καθιστά ένα πολύτιμο εργαλείο στην διαδικασία παροχής υποστήριξης και σε παιδιά που βρίσκονται στην Ελλάδα, ως πρόσφυγες και μετανάστες.