«Καλό» και «κακό» φαγητό: Γιατί πρέπει να σταματήσουμε να χωρίζουμε τα τρόφιμα με αυτόν τον τρόπο

«Αυτό το τρόφιμο μην το φας δεν είναι καλό, φάε το άλλο που δεν θα σου κάνει κακό.» Το έχουμε ακούσει από επαγγελματίες υγείας, άτομα που επηρεάζουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, γονείς, φίλους και συναδέλφους. Και ενώ μπορεί να έχουν καλές προθέσεις στις δηλώσεις τους, εν αγνοία τους διαιωνίζουν μια αρνητική νοοτροπία.

Αυτή η νοοτροπία κάνει πολύ περισσότερο κακό παρά καλό στη μακροπρόθεσμη δημιουργία ισορροπημένων διατροφικών συνηθειών.

ΥΓΕΙΑ + ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Μπλε, κίτρινα, λευκά, φαγωμένα: Τι αποκαλύπτουν τα νύχια μας για την υγεία μας

Στο πλαίσιο της δίαιτας, το «καλό φαγητό» χαρακτηρίζεται συχνά από τροφές που είναι πυκνές σε θρεπτικά συστατικά. Μπορούν επίσης να ονομαστού και ως «καθαρές» ή «σωστές» και συνήθως ορίζονται από τα θετικά αποτελέσματα για την υγεία όταν καταναλώνονται τακτικά. Σκεφτείτε τις άπαχες πρωτεΐνες, τους υδατάνθρακες πλούσιους σε φυτικές ίνες, τα φρούτα, και τα λίπη που υποστηρίζουν την υγεία μας.

Από την άλλη πλευρά, το "κακό φαγητό" χρησιμοποιείται συνήθως για να περιγράψει τις τροφές που έχουν μικρή έως καθόλου θρεπτική αξία ή που μπορεί να σχετίζονται με αρνητικά αποτελέσματα για την υγεία όταν καταναλώνονται τακτικά. Μερικά παραδείγματα είναι η πίτσα, το παγωτό, τα γλυκά, τα χοτ ντογκ, τα πατατάκια και άλλα αυτού του είδους. 

Το ερώτημα είναι: Είναι κάποιο από αυτά τα τρόφιμα πραγματικά καλό ή κακό;

Όταν πιστεύουμε ότι ορισμένα είδη είναι καλά ενώ άλλα είναι κακά, αυτό που κάνουμε άθελά μας είναι να αποδίδουμε ηθική αξία στο φαγητό μας, με αποτέλεσμα τα συναισθήματα να αρχίζουν να αναμιγνύονται με τις διατροφικές επιλογές.

Για παράδειγμα εάν τρώτε τροφές που είναι «καλές», μπορεί στη συνέχεια να πιστέψετε ότι πήρατε τη  σωστή απόφαση και, ως εκ τούτου, μπορεί να αισθανθείτε υπερηφάνεια, ενθουσιασμό και να νιώσετε ότι είστε καλύτερο άτομο.

Ενώ αν τρώτε τροφές που είναι «κακές», μπορεί να πιστέψετε ότι πήρατε μια λανθασμένη απόφαση και ως εκ τούτου, μπορεί να αισθανθείτε ενοχές, απογοήτευση και δυσαρέσκεια . Όταν λοιπόν αποδίδουμε ηθική αξία  στο φαγητό μας, αυτά τα συναισθήματα για τα οποία μόλις μιλήσαμε, αρχίζουν να ελέγχουν τις επιλογές μας.

Αν μας παρουσιάζονται δύο επιλογές: μια «καλή» και μια «κακή», είναι λογικό να θέλουμε την «καλή» επιλογή και να κρίνουμε και να απορρίπτουμε την «κακή». Σωστά; Όταν όμως πρόκειται για φαγητό, η αποθάρρυνση συχνά εκδηλώνεται ως περιορισμός.

Οι περισσότεροι από εμάς μαθαίνουμε από την παιδική μας ηλικία να βλέπουμε το φαγητό μέσα από ένα στενό και επικριτικό πρίσμα

Ας συζητήσουμε όμως την έννοια του περιορισμού δίνοντας το παράδειγμα του μικρού παιδιού σε ένα ζαχαροπλαστείο.

Ένα μικρό παιδί περπατά μέσα σε ένα ζαχαροπλαστείο και παίρνει ένα ζαχαρωτό. Πριν καν ρωτήσει, ο γονιός λέει: «Μην το σκέφτεσαι καν! Δεν αγοράζουμε τίποτα σήμερα.» Τι πιστεύετε ότι σκέφτεται το μικρό παιδί ως απάντηση… «Θέλω τόσο πολύ την καραμέλα!». Σωστά;

Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με τους ενήλικες όταν το φαγητό είναι απαγορευμένο. Όταν κάνουμε δίαιτα, περιορίζουμε ή ρυθμίζουμε τις διατροφικές μας επιλογές και καταλήγουμε να αυξάνουμε την προσοχή μας στο απαγορευμένο τρόφιμο, καθιστώντας το ακόμη πιο επιθυμητό.

Επομένως τα τρόφιμα που είναι «κακά» φαίνονται πολύ πιο δελεαστικά από ό,τι συνήθως. Δεν μπορούμε να τα έχουμε, άρα τα θέλουμε ακόμα περισσότερο.

Και τελικά, θα επιλέξουμε να το φάμε, ίσως σε μεγαλύτερη ποσότητα από ό,τι θα συνηθίζαμε. 

Πώς να αλλάξετε τη νοοτροπία του καλού και του κακού φαγητού

Αντί να βλέπετε το φαγητό ως καλό ή κακό, σωστό ή λάθος, μπορείτε απλά να βλέπετε το φαγητό ως φαγητό. Σκεφτείτε τα οφέλη που προσφέρει η κάθε τροφή. Για παράδειγμα, η σοκολάτα είναι νόστιμη, ενώ η μπανάνα είναι νόστιμη, αλλά προσφέρει επίσης βιταμίνες, μεταλλικά στοιχεία και αντιοξειδωτικά. Αυτή είναι μια θετική προσέγγιση, η οποία σας επιτρέπει να απολαμβάνετε κάποιες λιχουδιές με μέτρο, αντί να νιώθετε ενοχές που υποκύψατε.