«Αλλάζουμε μυαλά, όχι ρούχα»: H πρώτη πανελλαδική έρευνα που επιχειρεί να ρίξει φως στη σύνδεση ανάμεσα στο γυναικείο ντύσιμο και τη βία

Παγκόσμια Ημέρα Εξάλειψης της Βίας κατά των Γυναικών σήμερα και μία ημέρα που ξεκίνησε με σκοπό την ενημέρωση για ένα θέμα που μέχρι πρότινος πολλοί αποσιωπούσαν, με όσα ακούμε τα τελευταία χρόνια, έχει μετατραπεί σε μία κραυγή απόγνωσης. Ως πότε θα γινόμαστε μάρτυρες ακραίων περιστατικών που έχουν ως βάση τους έμφυλα κριτήρια; Τι άλλο πρέπει να συμβεί για να αλλάξει η αποτρόπαιη κατάσταση γύρω μας; 

Το πρόβλημα και η έκταση του, που αυξάνεται όλο και περισσότερο, είναι τέτοιας σημασίας που δεν αρκεί να δράσει μόνο ένας οργανισμός, ένας θεσμός. Χρειάζεται μαζική κινητοποίηση, σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, ώστε να μπορέσει ο καθένας να τοποθετήσει το δικό του λιθαράκι στην κατασκευή των τοίχων που θα κρατήσουν μακριά τη βία κατά των γυναικών -αλλά και κάθε μορφή βίας-.

Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (Ο.Η.Ε.) δημιούργησε το «Orange The World», μία καμπάνια που ορίζει 16 ημέρες ακτιβισμού -από τις 25 Νοεμβρίου έως τις 12 Δεκεμβρίου- κατά της έμφυλης βίας. Ο λόγος που έχει επιλεγεί το πορτοκαλί χρώμα για έναν τόσο σημαντικό σκοπό είναι επειδή αυτό συμβολίζει την αισιοδοξία, την αλληλεγγύη αλλά και την έλλειψη βίας. Και με αυτό καλούνται οι οργανισμοί, οι κυβερνήσεις, οι συνεργάτες των Ηνωμένων Εθνών αλλά και οι πολίτες να βοηθήσουν στη δημιουργία μίας κοινωνίας απαλλαγμένης από τα απαρχαιωμένα πρότυπα που οδηγούν στη διαιώνιση της βίας. 

Η 1η πανελλαδική έρευνα για τη σύνδεση ανάμεσα στο γυναικείο ντύσιμο και τη βία

Το παραπάνω κάλεσμα «άκουσε» η ΔΕΗ στο πλαίσιο του πυλώνα Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης ΔΕΗ ενεργώ και για 2η συνεχή χρονιά συμμετέχει στην καμπάνια φτάνοντας στον πυρήνα του λανθασμένου και «υπο-φωτισμένου» προτύπου σχετικά με τη σύνδεση ανάμεσα στο γυναικείο ντύσιμο και τη βία. Στην πρωτοβουλία βοήθησε η έμπειρη εταιρεία ερευνών Focus Bari και ο μη κομματικός οργανισμός WOMEN ACT που συνδράμει στην ενδυνάμωση των γυναικών. Με τη σύμπραξη των τριών, πραγματοποιήθηκε η πρώτη πανελλαδική έρευνα που επιχειρεί να διερευνήσει τη σύνδεση ανάμεσα στο γυναικείο ντύσιμο και τη βία. 

Τα αποτελέσματα της έρευνας

Για την έρευνα, χρησιμοποιήθηκε ένα δείγμα 1.000 ατόμων Πανελλαδικά, ηλικίας 18-64 ετών, μέσα από το οποίο η ΔΕΗ χαρτογράφησε τη στάση των διαφορετικών κοινών πάνω στο ζήτημα.

Συγκεκριμένα, η έρευνα κατέληξε στα εξής:

-9 στους/στις 10 έχουν ακούσει το σχόλιο «τα θέλει» ή «πάει γυρεύοντας με το ντύσιμό της» στο περιβάλλον 

-Το 21% πιστεύει ότι μια γυναίκα ή ένα κορίτσι που φοράει εφαρμοστά ρούχα ή κοντή φούστα είναι υπεύθυνη εάν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση.

-Το 34% πιστεύει ότι το ντύσιμο μίας γυναίκας ή ενός κοριτσιού δικαιολογεί κάποιας μορφής παρενοχλητική συμπεριφορά. 

-1 στους 5 άνδρες πιστεύει ότι μια γυναίκα πρέπει να προσέχει το ντύσιμό της, ιδιαίτερα όταν βρίσκεται σε χώρους με άγνωστους άνδρες.

-38% πιστεύουν ότι γυναίκες και κορίτσια πρέπει να προσέχουν το ντύσιμό τους, για να μην προκαλέσουν σεξουαλική παρενόχληση.

«Τα άρρητα και συχνά ασυνειδήτως επαναλαμβανόμενα έμφυλα στερεότυπα δεν αμφισβητούνται εύκολα. Είναι τόσο βαθιά εμπεδωμένα μέσα μας, που η αμφισβήτησή τους προαπαιτεί ουσιαστικό αναστοχασμό σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο και μια διαρκή άβολη σύγκρουση με ό,τι μας είναι γνώριμο και κατανοητό. Στόχος μας, ως οργάνωση της κοινωνίας των πολιτών, είναι να ρίξουμε φως σε στερεοτυπικές μη λειτουργικές αντιλήψεις και να προτείνουμε μια αλλαγή παραδείγματος που να σέβεται τους ανθρώπους για αυτό που πραγματικά είναι και όχι για αυτό που πρέπει να είναι», είπε η συνιδρύτρια του οργανισμού Women Act, Μαρία Γιαννιού.

Δε χρειάζεται να πάμε μακριά, παρά να σκεφτούμε και παραδείγματα της προσωπικής μας εμπειρίας. «Πώς βγήκε κι εκείνη έξω;», «Τι είναι αυτό που φόρεσε;», «Καλά, δεν καταλαβαίνει ότι προκαλεί;», είναι μόνο μερικά από τα σχόλια που ακούγονται κατά καιρούς μετά από περισταστικά βίας, ακόμα και δολοφονίας γυναικών, χωρίς καν να συνειδητοποιείται πόσο θλιβερό και εξοργιστικό είναι. Εκφράσεις που συνδέονται περισσότερο με φυλετικές πεποιθήσεις του παρελθόντος, οι οποίες έχουν επιβιώσει σε ορισμένες περιπτώσεις μέχρι σήμερα και που αρνούνται να δουν κατάματα την πραγματικότητα: ότι το ντύσιμο δεν έχει καμία σχέση με τη σοβαρότητα μίας γυναίκας, δε δικαιολογεί επ ουδενία οποιαδήποτε μορφή βίας και πως ο υπαίτιος είναι μόνο ένας, δηλαδή ο δράστης.

Η ΔΕΗ, λοιπόν, υιοθετεί το σύνθημα «Αλλάζουμε μυαλά, όχι ρούχα» και, για 16 ημέρες, ντύνει τους λογαριασμούς της στο Facebook και στο Instagram πορτοκαλί, δημοσιεύοντας σε καθημερινή βάση ευρήματα της έρευνας. Με αυτήν την πρωτοβουλία, παίρνει μέρος και διευρύνει τη συζήτηση για το θέμα της έμφυλης βίας στα social media, αναδεικνύοντας τη σοβαρότητα του ζητήματος αλλά και τον αντίκτυπό του στην ασφάλεια, τον ψυχισμό και την ακεραιότητα των γυναικών. 

Γιατί, όταν αντιμετωπίζουμε τόσο σημαντικά προβλήματα, όπως αυτό της έμφυλης βίας, πρέπει να γινόμαστε «ένα».