Αδηφαγική Διαταραχή: Η διατροφική διαταραχή που μας έχει ανησυχήσει

Κατά καιρούς οι περισσότεροι από εμάς μπορεί να τρώμε υπερβολικές ποσότητες φαγητού, είτε επειδή νιώθουμε αγχωμένοι είτε επειδή είμαστε χαρούμενοι για ένα γεγονός. Όμως σε πιο σημείο αυτές οι περιπτώσεις υπερκατανάλωσης φαγητού είναι ανησυχητικές για ένα πιο σοβαρό, υποκείμενο πρόβλημα: την Αδηφαγική Διαταραχή;

Τι είναι η Αδηφαγική Διαταραχή (Α.Δ.)

Η Αδηφαγική Διαταραχή όχι μόνο είναι η πιο συνηθισμένη διατροφική διαταραχή, αλλά είναι και η νεότερη που αναγνωρίζεται επίσημα από το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών  ( DSM-5 ) - το εργαλείο που χρησιμοποιούν οι κλινικοί για τη διάγνωση των διατροφικών διαταραχών. 

ΥΓΕΙΑ + ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Τα προβλήματα υγείας που μας απειλούν μετά τα 40

Προστέθηκε στο DSM-5 το 2013 και χαρακτηρίζεται από επανειλημμένα επεισόδια κατανάλωσης ποσότητας τροφής που είναι μεγαλύτερη από ό, τι άλλα άτομα θα έτρωγαν στο ίδιο σύντομο χρονικό διάστημα (συνήθως εντός δύο ωρών).

Κατά τη διάρκεια αυτών επεισοδίων υπερφαγίας, ένα άτομο αισθάνεται απώλεια ελέγχου - σαν να μην μπορεί να σταματήσει να τρώει ή να διαχειριστεί το πόσο τρώει. Και αυτή η συμπεριφορά δημιουργεί μετά ενοχές. 

Για να πληροί τα κριτήρια διάγνωσης της Α.Δ.το άτομο πρέπει επίσης να κάνει τουλάχιστον τρία από τα ακόλουθα:

Τρώει πολύ πιο γρήγορα από το κανονικό.

Τρώει μέχρι να νιώσει υπερβολικά φουσκωμένο.

Τρώει μεγάλες ποσότητες φαγητού, παρόλο που δεν πεινάει.

Τρώει μόνο του επειδή ντρέπεται.

Μετά το φαγητό αισθάνεται κατάθλιψη, ενοχές ή αηδιασμένο με τον εαυτό του.

Άτομα με νευρική βουλιμία θα τρώνε πολύ. Αλλά όσοι έχουν Αδηφαγική Διαταραχή σε αντίθεση με τη νευρική βουλιμία, δεν αποβάλουν το φαγητό. 

Τι θεωρείται μεγάλη ποσότητα τροφής;

Ένα από τα καθοριστικά χαρακτηριστικά της Α.Δ. είναι η κατανάλωση μεγάλης ποσότητας φαγητού, συνήθως μέσα σε ένα χρονικό όριο δύο ωρών. Όμως ο όρος «μεγάλη ποσότητα» είναι αρκετά αόριστος.  Γι αυτό και οι περισσότεροι γιατροί και ασθενείς πρέπει να χρησιμοποιούν τη δική τους κρίση.

Και να θυμάστε, ότι η μεγάλη ποσότητα φαγητού συγκρίνεται με αυτό που συνήθως τρώνε άλλοι άνθρωποι, όχι μόνο στο ίδιο χρονικό διάστημα αλλά και στο ίδιο πλαίσιο. Έτσι, το να τρώτε πολύ κατά τη διάρκεια ενός πάρτι ή στις διακοπές δεν σημαίνει ότι έχετε Αδηφαγική Διαταραχή. 

Συνήθως αυτό που διακρίνει ένα άτομο με μια διατροφική διαταραχή είναι το επαναλαμβανόμενο μοτίβο και το ότι αρχίζει να καταλαμβάνει χώρο στο μυαλό του. Με απλά λόγια αυτό το άτομο έχει χάσει τον έλεγχο και τα τρόφιμα κυριαρχούν στη ζωή του.

Πότε μπορεί να εμφανιστεί η Αδηφαγική Διαταραχή;

Σε σύγκριση με άλλους τύπους διατροφικών διαταραχών, η Α.Δ. αναπτύσσεται αργότερα στη ζωή του ανθρώπου, συνήθως στις αρχές της δεκαετίας του '20. Επίσης τα άτομα με Α.Δ. τείνουν να έχουν φυσιολογικό ή λίγο υψηλότερο από το μέσο όρο βάρος. 

Όσον αφορά παράγοντες που μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης Α.Δ. είναι το άγχος, η κατάθλιψη ή μπορεί και τα δύο μαζί. Επίσης μερικοί άνθρωποι μπορούν να στραφούν στο φαγητό ως μηχανισμό αντιμετώπισης των αρνητικών συναισθημάτων. 

Ποια είναι τα προειδοποιητικά σημάδια;

Η διακύμανση του βάρους - τόσο πάνω όσο και κάτω - μπορεί να αποτελεί ένδειξη Α.Δ. Παρατηρώντας επίσης ότι μεγάλες ποσότητες φαγητού έχουν εξαφανιστεί σε σύντομο χρονικό διάστημα ή ότι υπάρχουν πολλά κενά περιτυλίγματα και δοχεία, μπορεί επίσης να είναι σημάδια ότι κάποιος που γνωρίζετε έχει Α.Δ.. 

Επίσης ο ασθενής μπορεί να κλέψει ή να φυλάξει  φαγητό σε περίεργα μέρη, να σταματήσει να βγαίνει έξω με φίλους ή να συμμετέχει σε συνήθεις δραστηριότητες, να μην τρώει μπροστά σε κόσμο και να αντιμετωπίζει γαστρεντερικά προβλήματα.

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι για την υγεία;

Η Α.Δ. μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση βάρους και παχυσαρκία με τον καιρό. Και έτσι, πολλοί από τους κινδύνους για την υγεία που συνοδεύουν την Α.Δ. είναι οι ίδιοι κίνδυνοι που σχετίζονται με την παχυσαρκία.  Η Α.Δ. μπορεί επίσης να έχει συνέπειες στην ψυχική υγεία, όπως κατάθλιψη, σωματική δυσαρέσκεια και χαμηλή αυτοεκτίμηση.

Ποια είναι η θεραπεία

Ο στόχος της θεραπείας μιας διατροφικής διαταραχής είναι να πείσει τον άλλον πως το φαγητό δεν είναι καθοριστικό κομμάτι της ζωής του, έτσι ώστε να μην καταλαμβάνει τόσο μεγάλο χώρο και δημιουργεί περεταίρω προβλήματα. 

Υπάρχουν δύο βασικές επιλογές θεραπείας και το τι θα επιλέξει κάποιος εξαρτάται από το ποια μέθοδος είναι πιο αποτελεσματική για εκείνον. Οι περισσότεροι επιλέγουν τη γνωστική συμπεριφορική θεραπεία (CBT), η οποία έχει αποδειχθεί ότι μειώνει την ποσότητα των επεισοδίων υπερβολικής κατανάλωσης φαγητού με την πάροδο του χρόνου. 

Η CBT επικεντρώνεται στον εντοπισμό των σκέψεων, των συναισθημάτων και των συμπεριφορών που σχετίζονται με την υπερβολική κατανάλωση φαγητού. Και αντιμετωπίζοντας αυτούς τους παράγοντες, μετά υιοθετούνται πιο υγιεινές διατροφικές συμπεριφορές, όπως το τακτικό πρόγραμμα διατροφής (τρία γεύματα και δύο σνακ την ημέρα).

Ενώ η CBT μπορεί να είναι πιο αποτελεσματική για άτομα που δεν τρώνε τακτικά γεύματα, από την άλλη μεριά η διαπροσωπική ψυχοθεραπεία (IPT) μπορεί να είναι καλή για εκείνους που έχουν τακτικό πρόγραμμα, αλλά που μπορεί να οδηγηθούν στην υπερφαγία εξαιτίας προσωπικών ζητημάτων. Η IPT μπορεί επίσης να είναι αποτελεσματική για όσους πιστεύουν ότι οι διαπροσωπικές τους δεξιότητες δεν είναι οι καλύτερες και ότι το φαγητό είναι ο καλύτερός τους φίλος.

Τέλος να θυμάστε πως η αναγνώριση του προβλήματος είναι το ήμισυ του παντός και η ευκαιρία για βοήθεια είναι το κλειδί.