6 ερωτήσεις που κάνουν τα παιδιά για τον πόλεμο και πώς να τις απαντήσουμε

Ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν έχει αφήσει κανέναν ανεπηρέαστο και όταν τα παιδιά ρωτούν τι ακριβώς σημαίνει αυτό που εκτυλίσσεται αυτές τις ώρες στη χώρα, δεν βρίσκει κανείς λόγια για να περιγράψει και να το εξηγήσει επαρκώς. Τα παιδιά ακούνε πολλά πράγματα από τις ειδήσεις, το σχολείο, τους συμμαθητές τους που δεν μπορούν να συλλάβουν εύκολα και γι' αυτό είναι καλό να αρχίσετε να συζητάτε μαζί τους όλα όσα τα ανησυχούν. 

Ο πιο σωστός τρόπος για να ξεκινήσετε τη συζήτηση με τα παιδιά για τον πόλεμο, είναι σύμφωνα με τον ψυχολόγο του Duke University Medical Center, Robin Gurwitch: «να τα ρωτήσετε τι γνωρίζουν ήδη γι' αυτόν και τι έχουν ακούσει». Αν το παιδί σας αρνείται να συζητήσει και επιμένει ότι δεν το νοιάζει το θέμα, προσπαθήστε να το πείσετε ότι σας ενδιαφέρει να σας μεταφέρει τι συζητούν οι συμμαθητές του στο σχολείο για τον πόλεμο. 

Η αρχή έγινε. Τώρα ακολουθούν οι πιο συχνές ερωτήσεις που μπορεί να ακούσετε από ένα παιδί για τον πόλεμο:

1. Γιατί γίνεται πόλεμος;

Μπορεί να μοιάζει απλή ερώτηση αλλά έχει την πιο δύσκολη απάντηση. Αν το παιδί σας είναι γύρω στα 5, καλό είναι να απαντήσετε κάπως έτσι: «Οι άνθρωποι πολεμούν εκεί για το ποιος θα γίνει αρχηγός ή το αφεντικό αλλά ο πόλεμος σίγουρα δεν είναι καλό πράγμα. Εύχομαι να μπορούσαν να κάνουν συζήτηση αντί να πολεμούν». Σε ένα μεγαλύτερο παιδί απαντήστε κάπως έτσι: «Η Ρωσία θέλει να κυριαρχήσει στην Ουκρανία αλλά η Ουκρανία είναι μια ανεξάρτητη χώρα και δεν θέλει να κατακτηθεί. Γι΄ αυτό ο κόσμος εκεί αντιστέκεται και πολεμά». 

2. Τι συμβαίνει εκεί στους ανθρώπους;

Πολλά παιδιά θα ρωτήσουν τι συμβαίνει εκεί στους ανθρώπους και αν υπάρχουν τραυματισμοί και θάνατοι. Μπορείτε να απαντήσετε: «Ναι, έτσι συμβαίνει πάντα στους πολέμους». Αν ρωτήσουν περισσότερα όπως τι γίνεται με τα παιδιά εκεί, τότε καλό είναι να απαντήσετε σε γενικές γραμμές, κάτι όπως: «Κάποια παιδιά είναι ασφαλή με τις οικογένειές τους, άλλα έχουν χωριστεί από αυτές. Μερικά είναι φοβισμένα, άλλα τραυματισμένα, άλλα έχουν χάσει το σπίτι τους και δεν ξέρουν πότε θα γυρίσουν στην πατρίδα τους επειδή είναι πρόσφυγες. Τα παιδιά αυτά έχουν κάποιες πληγές και οι πληγές αυτές δεν είναι πάντα ορατές, όπως τα ψυχικά τραύματα». 

3. Κινδυνεύω;

Όταν είσαι παιδί, ζεις σε μικρόκοσμο κι έτσι είναι πιο εύκολο να νομίζεις ότι θα επηρεαστείς από αυτό που συμβαίνει όχι κοντά σου αλλά κάπου αλλού. Αν το παιδί σας, σας κάνει αυτή την ερώτηση, πρέπει να το διαβεβαιώσετε ότι είναι ασφαλές. «Με τα μικρότερα παιδιά, μπορείτε να ανοίξετε έναν χάρτη για να του δείξετε τις γεωγραφικές αποστάσεις από τη χώρα που ζει με πόλεμο ώστε να καταλάβουν καλύτερα ότι ο κίνδυνος δεν είναι υπαρκτός». Αν το παιδί σας είναι μεγαλύτερο, μπορείτε να αναφερθείτε σε όλα όσα έχει προνοήσει η χώρα σας σε στρατιωτικό επίπεδο ώστε να μη σημάνουν οι σειρήνες του πολέμου. 

4. Μπορούμε να βοηθήσουμε;

Είναι καλό να εξηγήσετε στο παιδί σας ότι παρόλο που δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα για να σταματήσετε τον πόλεμο, μπορείτε να προσφέρετε τη βοήθειά σας. Σύμφωνα με τον Gurwitch: «Συνήθως παρατηρούμε ότι σε περιόδους στρες, τα παιδιά και οι έφηβοι θέλουν να κάνουν τη διαφορά. Έχουμε ακούσει πολλές θαυμάσιες ιστορίες εφήβων να κάνουν εθελοντικές δράσεις για να προσφέρουν χρήματα στους πρόσφυγες στην Ουκρανία». Εξηγήστε τους λοιπόν, ότι μπορούν να κάνουν ό,τι περνάει από το ανθρώπινο χέρι για να συνδράμουν κι εκείνοι στο να σωθούν περισσότεροι άνθρωποι. 

5. Φοβάσαι;

Προσπαθήστε να δείχνετε ήρεμοι γιατί η επόμενη ερώτηση που θα ακούσετε, είναι πολύ πιθανό να είναι αν φοβάστε. Είναι πολύ σημαντικό σύμφωνα με τους ερευνητές, να μην εκφράσετε τα πραγματικά σας συναισθήματα μπροστά τους γιατί θα διογκώσετε την ανησυχία τους. Για την ακρίβεια, όποια συμπεριφορά παρατηρούν επάνω σας, τη μιμούνται και την υιοθετούν γι' αυτό προσπαθήστε να τους μιλήσετε με θάρρος και δύναμη. 

6. Τι θα συμβεί μετά;

Τα παιδιά συνήθως κάνουν τρεις βασικές ερωτήσεις από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος στην Ουκρανία. «Τι θα μου συμβεί;», «Τι θα συμβεί στην Ουκρανία;» και «Τι θα συμβεί στον κόσμο;». Σίγουρα, δεν υπάρχει εύκολη απάντηση για το τι θα συμβεί μετά αφού τίποτα δεν είναι σίγουρο. Αντί να απαντήσετε με κάτι που δεν εγγυάται κανείς, ρωτήστε ποια πιστεύουν εκείνα ότι θα είναι η επόμενη μέρα και πώς αισθάνονται για το μέλλον.