Η Ελευθερία Ντεκώ στο Women's Forum "Είμαι Εδώ Για Εσένα" 2024: «Να ακολουθείς την πιο ισχυρή σου βούληση σημαίνει πραγματική ελευθερία»

Η Ελευθερία Ντεκώ, ιδρύτρια της Eleftheria Deko & Associates-Lighting Design Studio που δραστηριοποιείται στον χώρο από το 1990 με σημαντική δράση στον θεατρικό και αρχιτεκτονικό φωτισμό, μίλησε στο Women's Forum «Είμαι Εδώ Για Εσένα» 2024, στο Μέγαρο Μουσικής για όσα δημιουργούν -ή και όχι- επαγγελματική ασφάλεια και για την προσωπική επιλογή καθενός να αλλάξει πορεία.

Women's Forum 2024: Είμαι Εδώ για Εσένα

Μια μέρα για μας, για κάθε μία από μας. Σε μια ξεχωριστή ημέρα στο Μέγαρο Μουσικής, εργαζόμενες, φοιτήτριες, μητέρες, σκεπτόμενες γυναίκες με όνειρα και ανησυχίες συγκεντρώθηκαν για να παρακολουθήσουν το Women's Forum 2024: Είμαι Εδώ για Εσένα. Κορυφαίες προσωπικότητες από διαφορετικούς χώρους μοιράστηκαν προσωπικά βιώματα και οράματα, έδωσαν απαντήσεις σε θέματα που μας απασχολούν, πρότειναν τρόπους, “εργαλεία”, τεχνικές και ανέσυραν ιστορικά παραδείγματα, για να μας βοηθήσουν να προσεγγίσουμε την καθημερινότητα με μια άλλη οπτική. Κάθε ομιλία πρόσθετε ένα ακόμη «λιθαράκι» στην προσπάθειά μας να βρούμε ισορροπία ανάμεσα στις πολλαπλές προκλήσεις και τις προσωπικές ανάγκες μας.

Όσα ακούσαμε στην ομιλία της Ελευθερίας Ντεκώ στο Women's Forum 2024: Είμαι Εδώ για Εσένα

- Η αλλαγή επαγγελματικής πορείας μπορεί να δημιουργεί ανασφάλεια αλλά δεν έχω κάποια έξυπνη συνταγή να μοιραστώ. Προσωπικά πραγματοποίησα τέσεερις αλλαγές επαγγελματικής πορείας, μία κάθε 10 χρόνια.

- Δεκαετία του ’80, ήμουν χορεύτρια της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Ωραία, δημιουργικά χρόνια, λίγο δύσκολα, σπούδαζα παράλληλα διδασκαλία χορού και Αγγλική Φιλολογία. Η νιότη δεν έχει κούραση. Η έλξη για το χορό μου έδινε σιγουριά και ασφάλεια. Είχα σταθερό μισθό από την ΕΛΣ και έξτρα εισόδημα από τα μαθήματα χορού που έκανα.

- Σε μια εκδρομή στην Καστοριά σκέφτηκα πως θα μπορούσα να θυσιάσω πολλά για το χορό, όχι όμως την επιθυμία μου να ταξιδέψω τον κόσμο, να γνωρίσω άλλους πολιτισμούς και ανθρώπους. Ήταν η πρώτη φορά που άρχισα να αμφιβάλλω για την σίγουρη πορεία μου. Ήθελα να ταξιδέψω και να γνωρίσω κι άλλες μορφές έκφρασης και δημιουργίας, άλλες μορφές χορού, άλλες μορφές τέχνης. Επικροτώ εκείνη τη στιγμή που με ώθησε να βγω από τη ζώνη ασφαλείας μου και να αναζητήσω νέες εμπειρίες.

- Παραιτήθηκα από την ΕΛΣ και όλοι με είπαν «τρελή». Ταξίδεψα πολύ αλλά με κέρδισε η Νέα Υόρκη. Βρέθηκα εκεί με μια βαλίτσα μόνο αλλά με πολλά όνειρα και ελπίδες. Γνώρισα τον ίδιο τον Έρικ Χόκινς, άκουγα τζαζ μουσική στα μπαράκια, η ΝΥ ήταν η Μέκκα του σύγχρονου χορού και «ρουφούσα» κάθε στιγμή. Ανακάλυπτα έναν άλλο τρόπο έκφρασης, μάθαινα να χορεύω με άλλους τρόπους, με άλλους ρυθμούς, με άλλες σωματικές διαδικασίες. Τα χρήματα που διέθετα δεν έφταναν και πολλές μέρες έτρωγα μονάχα ένα pretzel όλη μέρα και έπινα πολύ νερό για να φουσκώνω -αλλά δεν μετάνιωσα ούτε μια στιγμή. Γιατί τίποτα δεν είναι πιο όμορφο από αυτή την αίσθηση ελευθερίας όταν τολμάς να ανοίξεις τα φτερά σου και να βουτήξεις στο κενό γιατί κατά βάθος ξέρεις πώς θα πετάξεις. Κι όποιος το τολμάει αυτό πάντα βρίσκει την υποστήριξη που χρειάζεται, με τον ένα και τον άλλο τρόπο.

- Κι ενώ σπούδαζα χορό και ζούσα κάθε στιγμή, ανακαλύπτω τη μαγεία του φωτισμού. Γράφομαι στο μάθημα του φωτισμού για να μαθαίνω να φωτίζω τις δικές μου παραστάσεις. Παράλληλα, μαθαίνω να δημιουργώ εικόνες με τα σώματα των χορευτών και το φως, να δημιουργώ ψευδαίσθηση χώρων, να σκιάζω το ασήμαντο, να αναδεικνύω το σημαντικό, το φως για μένα έγινε ο ποιητής. Με συνεπήρε σαν κεραυνοβόλος έρωτας. Άρχισα να φωτίζω τις παραστάσεις των καθηγητών μου και να γίνομαι γνωστή στο χώρο στη Νέα Υόρκη. Μου πρόσφεραν θέση διδασκαλίας φωτισμού στο New York University και ήμουν πλέον επαγγελματίας φωτίστρια στο Big Apple. Πολύ καλές αμοιβές και ανερχόμενη σταδιοδρομία.

- Το 1992 προσωπικές επιλογές και η αγάπη για την Ελλάδα με έφεραν πίσω. Έφυγα χορεύτρια επέστρεψα φωτίστρια και για λίγο καιρό έμεινα χωρίς δουλειά. Φωτίστρια και γυναίκα. Αδιανόητο για την τότε εποχή στην Ελλάδα. «Αχαρτογράφητα ύδατα» αλλά δεν άφησα στιγμή να με επηρεάσει οτιδήποτε αρνητικό. Δε με απασχόλησαν ποτέ τα στερεότυπα. Κάποτε στο Εθνικό, επί καλλιτεχνικής διεύθυνσης του Κούρκουλου, οι ηλεκτρολόγοι έκαναν απεργία όταν έμαθαν όταν θα πήγαινε γυναίκα φωτίστρια. Άλλη φορά σε παράσταση της Αλίκης Βουγιουκλάκη, ο ηλεκτρολόγος άσκησε βέτο γιατί «θα έρθει αυτή να μου λέει τι να κάνω;».

- Το φύλο ενός ανθρώπου δεν προσδιορίζει το ταλέντο, την αξία και το ήθος του. Οι γυναίκες μπορεί να είναι καλύτερες φωτίστριες γιατί οι κώνοι στα μάτια τους είναι περισσότεροι άρα βλέπουν περισσότερα χρώματα. Δεν ασχολήθηκα ποτέ όμως να αποδείξω κάτι σε κάποιον.

- Με κάλεσαν να διδάξω φωτισμό στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο στο τμήμα θεατρικών σπουδών. Διεκδίκησα και κατάφερα να ανέβει ο φωτισμός ισότιμα δίπλα στις άλλες τεχνικές του θεάτρου και έχει ισάξιες απολαβές, ανεξαρτήτως φύλου. Βραβείο ΕΜΜΥ πρώτη φορά για την Ελλάδα, για το τμήμα φωτισμού και για ελληνίδα φωτίστρια. Μια νέα εποχή ανοιγόταν για αυτό τον τομέα.

- Τότε άρχισα να ασχολούμαι και με τον αρχιτεκτονικό φωτισμό. Δημιούργησα μια ομάδα και μετέδωσα τις αρχές του φωτισμού και η πρωτότυπη προσέγγισή μας μας έφερε τις αναθέσεις αξιόλογων έργων.

- Στη συνέχεια, παραιτήθηκα από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και τότε δεν με είπαν απλά «τρελή» αλλά «θεότρελη» που άφησα μόνιμη θέση σε δημόσιο πανεπιστήμιο. Η απώλεια του πατέρα μου και η συναισθηματική μου ανασφάλεια με έκανε να αναρωτηθώ μήπως για πρώτη φορά είχα κάνει λάθος.

- Αναλάβαμε με δέος την ευθύνη φωτισμού της Ακρόπολης, ένα εγχείρημα που θα λύγιζε και τον πιο έμπειρο. Ήταν περισσότερο μύηση για εμάς παρά εργασία. Ήταν περισσότερο κατάδυση στον εαυτό μας παρά εφαρμογή των τεχνικών μας γνώσεων φωτισμού.

- Κλείνοντας την 4η δεκαετία επαγγελματικής πορείας, βρίσκομαι σε μια ακόμα εργασιακή καμπή, έτοιμη να κάνω το επόμενο βήμα αφήνοντας ξανά πίσω μου την ασφάλεια. Έχει σχέση με το φωτισμό και την έκφρασή μου ως καλλιτέχνης που έχει σχέση με το φως.

- Το να βαδίζεις όπου αγαπάς, το να ακολουθείς την πιο ισχυρή σου βούληση σημαίνει πραγματική ελευθερία. Όταν γνωρίζεις τον εαυτό σου μπορείς να δημιουργείς τις ευκαιρίες ή έστω να μην τις αφήνεις να περνούν. Απαγορεύσεις και αποτροπές που σε εκτρέπουν από τον προορισμό, από την «Ιθάκη» σου δεν υπάρχει λόγος να τις ακούς.

- Ως γυναίκα φωτίστρια σε έναν ανδροκρατούμενο χώρο -λες και θα έπρεπε να υπάρχουν τέτοιοι-, έκλεισα πολλές φορές τα αυτιά μου στα σχόλια που ήθελαν να με απογοητεύσουν και αγνόησα τις τραγελαφικές εμπειρίες που βρέθηκαν στο δρόμο μου.

- Θα σας αφήσω με έναν αγαπημένο μου στίχο του Ελύτη: «Πιάσε την αστραπή στο δρόμο σου άνθρωπε και δώσε της διάρκεια, μπορείς».