Άουσβιτς: 50 επιζήσαντες στο επίκεντρο της εκδήλωσης για τα 80 χρόνια απελευθέρωσης
Άννα Καντζηλιέρη
27 Ιανουαρίου 2025
Για εμάς είναι ιστορία, για εκείνους κομμάτι της ζωής τους. Σήμερα, 27 Ιανουαρίου του 2025 συμπληρώνονται 80 χρόνια από την ημέρα που ο σοβιετικός στρατός κατάφερε να τερματίσει τη λειτουργία του μεγαλύτερου στρατοπέδου εξόντωσης, του Άουσβιτς, στην Πολωνία. Ήταν 27 Ιανουαρίου του 1945, ημέρα που γράφτηκε με τα πιο φωτεινά χρώματα, σε αυτό το μαύρο κεφάλαιο της ιστορίας του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου - κι όχι μόνο.
Η λειτουργία του Άουσβιτς ξεκίνησε το 1940 ως ένα στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας χιλιάδων Πολωνών κρατούμενων. Σε καμία περίπτωση δεν επρόκειτο για ένα ήσυχο μέρος, ωστόσο κανείς δεν φανταζόταν αυτό που θα ακολουθούσε. Κανείς εκτός από τους Ναζί. Το 1941 αλλάζει μορφή και δημιουργούνται τα στρατόπεδα Άουσβιτς και Μπιρκενάου, τα οποία ένα χρόνο αργότερα, το 1942 γίνονται στρατόπεδα εξόντωσης - κυρίως Εβραίων.
Στόχος; Οι μαζικές δολοφονίες. Οι θάλαμοι αερίων γέμιζαν καθημερινά ασφυκτικά με ανυποψίαστους ανθρώπους - οι οποίοι δεν τους «έκαναν» για κάποια δουλειά - και ήθελαν να τους ξεφορτωθούν. Μέσα σε μερικά λεπτά πέθαναν. Όσοι γλίτωσαν από τους θαλάμους, πέθαναν από τις αρρώστιες, το ψύχος, την πείνα ή τα βασανιστήρια. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, κατά τη διάρκεια της πενταετούς λειτουργίας του Άουσβιτς, έχασαν τη ζωή τους συνολικά 1.100.000 άνθρωποι. Οι 960.000 ήταν Εβραίοι.
Επέτειος 80 χρόνων από την απελευθέρωση του Άουσβιτς
Η σημερινή ημέρα είναι πολύ ξεχωριστή για την Πολωνία - και όχι μόνο φυσικά - αφού πλήθος κόσμου θα παρευρεθεί στο Άουσβιτς, ώστε να τιμήσει τους ανθρώπους που έχασαν τόσο βασανιστικά και σκληρά τις ζωές τους. Βασιλείς, βασίλισσες, πρωθυπουργοί, αξιωματούχοι, πρόεδροι από 54 χώρες του κόσμου θα δώσουν το «παρών» στην τιμητική εκδήλωση που θα πραγματοποιηθεί.
Ωστόσο, τα βλέμματα όλων είναι στραμμένα σε 50 από τους ανθρώπους που έζησαν τον εφιάλτη και βγήκαν ζωντανοί από το στρατόπεδο συγκέντρωσης, παρά τις αντιξοότητες που πέρασαν. «Φέτος, εστιάζουμε στους επιζώντες και στο μήνυμά τους», δήλωσε ο Paweł Sawick, εκπρόσωπος του μουσείου του Άουσβιτς, ο οποίος τόνισε πως κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης δεν θα υπάρξουν ομιλίες από πολιτικούς.
Ο φετινός εορτασμός των 80 χρόνων έχει ύψιστη σημασία, καθώς οι περισσότεροι από τους επιζήσαντες πλησιάζουν στα 90 χρόνια τους και έτσι είναι αδύνατον να μοιράζονται για πολλά ακόμα χρόνια τις ιστορίες και τα βιώματά τους από το Άουσβιτς.
Λίγες ημέρες μετά την «Πορεία Θανάτου», που ξεκίνησε στις 17 Ιανουαρίου του 1945, κατά την οποία 60.000 κρατούμενοι αναγκάστηκαν να περπατήσουν μέσα στην παγωνιά - οι περισσότεροι πέθαναν από το κρύο - τα σοβιετικά στρατεύματα μπήκαν στο Άουσβιτς. Στις 27 Ιανουαρίου του 1945, ο στρατός περνά το κατώφλι του στρατοπέδου και βρίσκει περίπου 7.000 ανθρώπους, οι οποίοι ήταν τόσο αδυνατισμένοι και ταλαιπωρημένοι από τις κακουχίες, που ήταν αδύνατο να καταλάβει κανείς την ηλικία τους. Κάποιοι τα κατάφεραν, κάποιοι όχι, και σήμερα τιμάται σε όλο τον κόσμο η μνήμη τους.
Ανάμεσα στα πρόσωπα που προσκαλέστηκαν στην Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος - όπως ο βασιλιάς Κάρολος - είναι και ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, για τον οποίο έχει εκδοθεί διεθνές ένταλμα σύλληψης. Ωστόσο, μετά από αίτημα του Πολωνού προέδρου, η αστυνομία της χώρας επιβεβαίωσε πως δεν θα τον συλλάβει, αν παραστεί στην τιμητική εκδήλωση. Κάτι τέτοιο δεν φαίνεται πιθανό να συμβεί, με το Ισραήλ να αναφέρει ότι θα εκπροσωπηθεί από τον Υπουργό Παιδείας, Yoav Kisch.
Σήμερα, τα βλέμματα όλων είναι στραμένα στο Άουσβιτς, με τους επιζήσαντες να στέλνουν το πιο ουσιαστικό και μεγάλο μήνυμα για ειρήνη. Έξι γράμματα, μια λέξη. Καθόλου δεδομένη.
