Πανδώρα Σιφνιώτη: Μια καταξιωμένη επιστήμονας μιλά στο jenny.gr και μας μεταφέρει στον μαγικό της κόσμο

Η Πανδώρα Σιφνιώτη είναι απόφοιτος του Τμήματος Χημικών Μηχανικών του ΕΜΠ, με σπουδές και καριέρα σε Ελλάδα και εξωτερικό. Πέρα από τα προφανή όμως, είναι και μία νέα γυναίκα που έχει καταφέρει να διακριθεί στον δύσκολο και ανδροκρατούμενο χώρο των θετικών επιστημών. Ανήκει σε αυτές τις γυναίκες που αδιαφορούν για τα στερεότυπα και ανατρέπουν τα στατιστικά. Σήμερα, μέσα από την δουλειά της ενθαρρύνει όλο και περισσότερα παιδιά και εκπαιδευτικούς να κάνουν το ίδιο. Εμείς μιλήσαμε μαζί της και θελήσαμε να ρίξουμε μία κλεφτή ματιά στον μαγικό κόσμο των επιστημών.

Πότε αποφασίσατε να ασχοληθείτε με τις φυσικές επιστήμες;

Ήδη από το σχολείο, τα μαθήματα φυσικών επιστημών είναι αυτά που με ενδιέφεραν περισσότερο από τα υπόλοιπα, και πιο συγκεκριμένα η Χημεία. Παρόλο τo ισχυρό οικογενειακό υπόβαθρο στις οικονομικές επιστήμες, εγώ ήμουν αποφασισμένη να περάσω στο Πολυτεχνείο και συγκεκριμένα στους Χημικούς Μηχανικούς. Έβαλα μόλις 5 επιλογές στο μηχανογραφικό μου, με πρώτη τη Σχολή Χημικών Μηχανικών στο ΕΜΠ, όπου πέρασα δεύτερη. Από τότε επιβεβαιώνω συνεχώς την επιλογή μου αλλά και την αγάπη μου για τις φυσικές επιστήμες.

Μιλήστε μας για την δική σας πορεία στον κόσμο των επιστημών.

Η πορεία μου στις επιστήμες θα μπορούσε να περιγραφεί σχηματικά και χρονολογικά ως εξής: αυτοματοποιημένη, άχρωμη μάθηση στο σχολείο -> πειραματισμός και πρώιμη εφαρμοσμένη έρευνα στο πολυτεχνείο -> έρευνα και ανάπτυξη στην πρώτη μου δουλειά στις Βρυξέλλες -> στρατηγική και πολιτική ανάπτυξης έρευνας και καινοτομίας στις ελληνικές επιχειρήσεις στον ΣΕΒ -> έρωτας και εμβάθυνση μέσω της STEM εκπαίδευσης πρώτα σε ιδιωτικό σχολείο και στη συνέχεια στη SciCo, όπου βρίσκομαι τώρα.

Καθοριστικοί σταθμοί στην παραπάνω διαδικασία ήταν δύο. Ο πρώτος ήταν η πρώτη μου δουλειά στο τμήμα  Έρευνας και Ανάπτυξης μεγάλης πολυεθνικής εταιρείας στις Βρυξέλλες όπου ήδη από τα 23 μου ταξίδευα σε πολλά μέρη του κόσμου για να μιλήσω με καταναλωτές και να μεταφράσω τις ανάγκες τους σε νέα, βελτιωμένα τεχνικά χαρακτηριστικά προϊόντων.

Ο δεύτερος ήταν η απόφασή μου να μεταβώ στην εκπαίδευση και να ασχοληθώ με το STEM (Science-Technology-Engineering-Mathematics) σε μεγάλο ιδιωτικό σχολείο, σε μια εποχή που το ακρωνύμιο αυτό ήταν άγνωστο στους περισσότερους στην Ελλάδα – ακόμα και στην Ευρώπη. Το φως που βλέπεις στα μάτια των μαθητών/τριών σου μέσα από μια βιωματική μαθησιακή διαδικασία είναι η μεγαλύτερη επιβράβευση που έχω πάρει μέχρι σήμερα.

Έχετε  ήδη καταφέρει να έχετε μια πατέντα στο όνομά σας. Περί τίνος πρόκειται;

Όσο ήμουν στην πολυεθνική εταιρεία στις Βρυξέλλες, καταφέραμε με την ομάδα μου να δημιουργήσουμε ένα απορρυπαντικό ρούχων σε μορφή κάψουλας που αποτελείται από τρία διαφορετικά τμήματα. Ο διαχωρισμός αυτός μάς επέτρεψε να συνδυάσουμε ουσίες και συστατικά που μέχρι τότε δεν μπορούσαν να συνυπάρχουν, με αποτέλεσμα να εξασφαλίζεται μεγαλύτερη απόδοση και βελτιωμένο προϊόν. Μετά από τόσα χρόνια, είμαι πολύ χαρούμενη που το προϊόν κυκλοφορεί ακόμα στην αγορά παγκοσμίως.

Έχετε ζήσει αρκετό καιρό και στο Βέλγιο, πόσο διαφορετικά είναι τα πράγματα εκεί στον χώρο των επιστημών σε σύγκριση με την Ελλάδα;

Δεν είμαι σε θέση να κάνω μια δίκαιη σύγκριση για τον χώρο των επιστημών. Πιστεύω και βλέπω ότι έχουμε πολύ δυνατά πανεπιστήμια και πολύ αξιόλογους ερευνητές/τριες στην Ελλάδα, με δυνατότητες βελτίωσης στην εξωστρέφεια και στην οικονομική και οργανωτική στήριξή τους.

Θα μπορούσα όμως να συγκρίνω τον εργασιακό χώρο.  Στο Βέλγιο, από την πρώτη μέρα η εταιρεία σε πετάει στα βαθιά και έχει πολύ μεγάλες απαιτήσεις από εσένα, προσφέροντάς σου, ωστόσο, ταυτόχρονα, επιμορφώσεις, ανθρώπους να σε καθοδηγήσουν, κίνητρα και επιβραβεύσεις. Νιώθεις πως επενδύουν σε εσένα - σίγουρα προς δικό τους όφελος επειδή επιστρέφεις την επένδυση με το παραπάνω - αλλά τελικά όλοι βγαίνουν κερδισμένοι.

Στην Ελλάδα νιώθω και από προσωπικές μου εργασιακές εμπειρίες αλλά και από αυτές φίλων και γνωστών ότι υπάρχουν πάντα απαιτήσεις, χωρίς να υπάρχουν αντίστοιχες επενδύσεις στο ανθρώπινο δυναμικό αλλά ούτε και επιβραβεύσεις.

Έχετε υποστεί διακρίσεις στην επιστημονική σας σταδιοδρομία λόγω του ότι είστε γυναίκα;

Έχει υπάρξει στο παρελθόν επαγγελματική συνάντηση με άντρες, αρκετά μεγαλύτερους σε ηλικία, που μου απηύθυναν τον λόγο μόνο για να τους φέρω ένα ποτήρι νερό – υποθέτοντας αυτόματα ότι είμαι διοικητικό προσωπικό. Αυτή η εμπειρία όμως ήταν η εξαίρεση.

Σίγουρα έχω υπάρξει τυχερή, αλλά πιστεύω ότι η δική μας γενιά έχει κάνει πολλά βήματα μπροστά σε αυτό το θέμα. Γυναίκες και άντρες, έχουμε μάθει να διεκδικούμε όσα δικαιούμαστε, να πιστεύουμε στις δυνάμεις μας και τις ικανότητές μας και να ξεκινάμε από την ίδια βάση με τους συναδέλφους μας, ανεξαρτήτως φύλου.

Υπάρχουν ακόμα το 2021 έμφυλες διακρίσεις στον χώρο των STEM;

Στην ερώτηση αυτή απαντούν σαφέστατα τα στατιστικά στοιχεία: Η UNESCO σε δημοσίευσή της το 2019 κάνει λόγο για μόλις 30% των ερευνητών παγκοσμίως να είναι γυναίκες. Σε άλλη μελέτη αναφέρει ότι μόλις το 3% των φοιτητών που επιλέγουν σπουδές στις Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών είναι γυναίκες, ένα ποσοστό που αυξάνεται σε 8% στην περίπτωση σπουδών στα μαθηματικά, τη στατιστική, και τη μηχανική. Στη Χημεία, η πρώτη γυναίκα που τιμήθηκε με Νόμπελ ήταν η Marie Curie το 1911. Έκτοτε, μόλις 6 γυναίκες έχουν διακριθεί , δύο εκ των οποίων το 2020!

Πίσω από τους παραπάνω αριθμούς μπορούμε να σίγουρα να διακρίνουμε στερεότυπα, κατεστημένα και φυλετικές διακρίσεις, ενάντια στα οποία το δυνατότερο όπλο μας είναι η εκπαίδευση και η παιδεία, ξεκινώντας από τις πολύ μικρές ηλικίες.

Είστε επίσης και STEM Director στον οργανισμό SciCo, που είναι υπεύθυνος για πολλά σημαντικά projects. Ποιος είναι ο στόχος σας;

Στη SciCo, η μεγαλύτερη χαρά μου είναι ότι συνεχίζω να ασχολούμαι με την STEM εκπαίδευση αλλά επιπρόσθετα δουλεύουμε πολύ με παιδιά και εκπαιδευτικούς που έχουν λιγότερες ευκαιρίες. Μεταξύ άλλων, στήνουμε ένα μαθητικό κέντρο καινοτομίας στη Λήμνο, ξεκινάμε ένα citizen science project για την ανάδειξη των μονοπατιών με σχολεία μικρών νησιών της άγονης γραμμής στις Κυκλάδες, τρέχουμε ένα περιβαλλοντικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα με το National Geographic και τους Πομάκους στην Ξάνθη, στήνουμε ένα πρόγραμμα STEM για όλη την Αλβανία και ταυτόχρονα ηγούμαστε πανελλαδικούς διαγωνισμούς STEM και φεστιβάλ επιστήμης.

Στόχος μου είναι να βλέπω αυτό το «φως» που προανέφερα στο μάτια εκπαιδευτικών και μαθητών/τριών, όταν, μέσα από βιωματικές STEM δραστηριότητες ξαναβρίσκουν νόημα στη μάθηση, μαθαίνουν να ακούν και να συνεργάζονται, αντιλαμβάνονται τη σχέση των φυσικών επιστημών με τον κόσμο γύρω τους και επιλύουν προβλήματα… όποια κι αν είναι αυτά, εντός κι εκτός σχολείου και μαθησιακής διαδικασίας.

Τι θα λέγατε σε ένα κορίτσι που θέλει να ασχοληθεί με τις φυσικές επιστήμες και ονειρεύεται το μέλλον του σε αυτές;

Θα της έλεγα ότι ο κόσμος των επιστημών αλλά και η ανθρωπότητα την χρειάζεται και την περιμένει! Εάν απογοητευτεί ν φορές, να πεισμώσει και να προσπαθήσει ν+1! Με πίστη στις ικανότητές της, σεβασμό προς τους άλλους, προσπάθεια, συνεργασία και επιμονή μπορεί να φτάσει τους στόχους της και να πάει πολύ παραπέρα από αυτό που σκέφτεται και ονειρεύεται σήμερα!

Γίνε κι εσύ μέλος μόνο με 6€/ έτος στο συνδρομητικό Jenny.gr Exclusive Benefits