Andrely Sampy: “Οι γυναίκες στο Κονγκό αντιμετωπίζουν υψηλά επίπεδα έμφυλης βίας, περιορισμένη πρόσβαση στην εκπαίδευση και οικονομική ανισότητα"

H Andrely Sampy είναι 23 ετών και γεννήθηκε στην Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό. Αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το σπίτι της στην ηλικία των 17 ετών και βρέθηκε μόνη της στην Ελλάδα χωρίς να γνωρίζει ούτε τη γλώσσα ούτε την κουλτούρα. Ωστόσο, εδώ βρήκε ειρήνη και ασφάλεια. Για να φτάσει στη χώρα μας χρειάστηκε να διασχίσει τα θαλάσσια σύνορα Τουρκίας-Ελλάδας και όταν έφτασε στη Σάμο έμεινε σε καταυλισμό προσφύγων. Έπειτα την έστειλαν σε ένα κέντρο ασυνόδευτων ανηλίκων στη Θεσσαλονίκη και από εκεί μεταφέρθηκε σε ένα από τα καταφύγια του The HOME Project. Έκτοτε, η ομάδα του The HOME Project είναι η οικογένειά της.

Σήμερα εργάζεται ως φροντίστρια σε ένα από τα καταφύγια της οργάνωσης, ενώ παράλληλα σπουδάζει. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, μιλάει στο JennyGr για τις συνεχείς μάχες που δίνουν οι γυναίκες στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό για την ασφάλεια, τα θεμελιώδη δικαιώματα και την οικονομική ενδυνάμωση και τονίζει τη σημασία της εκπαίδευσης και της οικονομικής ανεξαρτησίας για τις γυναίκες. Καθώς ξετυλίγει την εμπειρία της στην Ελλάδα, περιγράφει τις διαφορές στη θέση της γυναίκας σε σχέση με το Κονγκό, ενώ παράλληλα αγωνίζεται για ένα μέλλον ισότητας και ισχυρής γυναικείας εκπροσώπησης τόσο στη χώρα της όσο και παγκοσμίως.

REAL LIFE

Fei Yuan: “Στην Κίνα η παραδοσιακή κουλτούρα λέει ότι οι άντρες πρέπει να κερδίζουν τα προς το ζην”

© Μυρτώ Κυρίτση

Πώς είναι να είσαι γυναίκα στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό το 2025: "Η ΛΔΚ έχει έναν από τους υψηλότερους δείκτες σεξουαλικής και έμφυλης βίας στον κόσμο"

«Το 2025, η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (ΛΔΚ) συνεχίζει να αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις που πλήττουν τις γυναίκες, ιδιαίτερα στις ανατολικές περιοχές. Οι συνεχιζόμενες συγκρούσεις (κυρίως με τους αντάρτες της M23, οι οποίοι υποστηρίζονται από τη Ρουάντα) έχουν οδηγήσει σε σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, περιλαμβανομένων των σεξουαλικών βιασμών, της παιδικής εργασίας και της εκδίωξης οικογενειών. Οι αναφορές υπογραμμίζουν ότι οι άμαχοι, κυρίως γυναίκες και παιδιά, υποβάλλονται σε πυροβολισμούς, βιασμούς, απαγωγές και εκτελέσεις.

Παρά τα όσα συμβαίνουν τώρα, έχουν σημειωθεί αξιόλογα βήματα προς την ισότητα των φύλων τα τελευταία χρόνια. Τον Απρίλιο του 2024, η Judith Suminwa διορίστηκε ως η πρώτη γυναίκα Πρωθυπουργός της ΛΔΚ, σηματοδοτώντας ένα ιστορικό ορόσημο στην ηγεσία της χώρας. Η κυβέρνησή της, που σχηματίστηκε τον Ιούνιο του 2024, αντικατοπτρίζει μια δέσμευση για αύξηση της εκπροσώπησης των γυναικών στον πολιτικό τομέα. Νομικές μεταρρυθμίσεις έχουν ενισχύσει τα δικαιώματα των γυναικών. Η αναθεώρηση του Οικογενειακού Κώδικα το 2017 κατάργησε την απαίτηση για γαμήλια έγκριση, προσφέροντας στις γυναίκες μεγαλύτερη αυτονομία στον εργασιακό τομέα, σε οικονομικές αποφάσεις και σε νομικά ζητήματα. Αυτή η αλλαγή έχει ανοίξει νέες οικονομικές ευκαιρίες για τις γυναίκες, αν και οι κοινωνικές νόρμες και οι περιορισμένοι πόροι συνεχίζουν να εμποδίζουν την πλήρη εφαρμογή αυτών των δικαιωμάτων. Συνολικά, ενώ οι γυναίκες στη ΛΔΚ εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σημαντικές κοινωνικές και πολιτικές ανισότητες, που ενισχύονται από τις συγκρούσεις και τις βαθιά ριζωμένες κοινωνικές νόρμες, έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος στην πολιτική εκπροσώπηση και τα νομικά δικαιώματα τα τελευταία χρόνια. Αυτή η πρόοδος έχει προέλθει τόσο από κυβερνητικές ενέργειες όσο και από τις συνεχιζόμενες υποστηρικτικές προσπάθειες από οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών.

Οι γυναίκες στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σημαντικές κοινωνικές και πολιτικές ανισότητες. Η ΛΔΚ έχει έναν από τους υψηλότερους δείκτες σεξουαλικής και έμφυλης βίας στον κόσμο.

Ιδιαίτερα σε περιοχές που πλήττονται από τις συνεχιζόμενες συγκρούσεις, όπως η ανατολική περιοχή του Κονγκό, οι γυναίκες είναι υποεκπροσωπούμενες στην πολιτική και σε ρόλους λήψης αποφάσεων. Παρά τους νόμους που προωθούν την ισότητα των φύλων, πολύ λίγες γυναίκες κατέχουν υψηλές κυβερνητικές θέσεις. Οι περισσότερες κοπέλες δεν μπορούν να πάνε σχολείο και να αποκτήσουν εκπαίδευση λόγω της φτώχειας, των πρόωρων γάμων και των παραδοσιακών πεποιθήσεων.

© Μυρτώ Κυρίτση

Ως γυναίκες, και ιδιαίτερα ως Αφρικανές γυναίκες, μας έχουν κάνει να πιστεύουμε ότι δεν έχουμε αξία, ότι είμαστε άχρηστες.

Ωστόσο, σήμερα, μέσα από τη δική μου εμπειρία ζωής, μπορώ με υπερηφάνεια να αναγνωρίσω και να υπερασπιστώ ότι οι γυναίκες είναι εξίσου σημαντικές με τους άνδρες. Δεν υπάρχει τίποτα που οι γυναίκες να μην μπορούν να κάνουν. Έχω δει από πρώτο χέρι γυναίκες που έχουν πετύχει περισσότερα από όσα θα μπορούσα ποτέ να φανταστώ. Παίρνω για παράδειγμα την κα. Σοφία Κουβελάκη, η οποία είναι CEO του The HOME Project. Στα μάτια μου, είναι ο ορισμός του πόσο ισχυρές και ικανές μπορούν να είναι οι γυναίκες, και όσα έχει καταφέρει στον τομέα της προστασίας και φροντίδας των παιδιών προσφύγων είναι πραγματικά αξιοθαύμαστα.

Αν μπορούσα να αλλάξω κάτι για τις γυναίκες στη χώρα μου, αυτό θα ήταν να διασφαλίσω την ασφάλειά τους, τα θεμελιώδη δικαιώματά τους και την οικονομική τους ενδυνάμωση.

Οι γυναίκες στη ΛΔΚ αντιμετωπίζουν υψηλά επίπεδα βίας με βάση το φύλο, έχουν περιορισμένη πρόσβαση στην εκπαίδευση και την υγειονομική περίθαλψη και βιώνουν οικονομική ανισότητα.

Θα ξεκινούσα με την εισαγωγή αυστηρότερων νόμων κατά της σεξουαλικής και έμφυλης βίας και θα διασφάλιζα την εφαρμογή τους, ώστε οι δράστες να λογοδοτούν. Επίσης, θα επικεντρωνόμουν στην επέκταση της πρόσβασης των κοριτσιών στην εκπαίδευση και στη δημιουργία περισσότερων οικονομικών ευκαιριών για τις γυναίκες μέσω της επιχειρηματικότητας, των δικαιωμάτων γης και των δίκαιων μισθών.

Πέρα από αυτό, θα εργάζόμουν για τη βελτίωση της μητρικής φροντίδας υγείας και θα διασφάλιζα ότι οι γυναίκες έχουν πρόσβαση σε ποιοτικές ιατρικές υπηρεσίες, ιδιαίτερα στις αγροτικές περιοχές. Η ενδυνάμωση των γυναικών δεν θα βελτίωνε μόνο τη ζωή τους, αλλά θα ενίσχυε και τις οικογένειες και τις κοινότητες, βοηθώντας ολόκληρη τη χώρα να προχωρήσει μπροστά.

Εύχομαι να μπορούσα επίσης να αλλάξω την νοοτροπία των ανθρώπων και τον τρόπο που βλέπουν και αντιμετωπίζουν τις γυναίκες. Όπως είπα πριν, αξίζουμε ίσα δικαιώματα και δεν υπάρχει απολύτως τίποτα που να μην μπορούμε να πετύχουμε.

© Μυρτώ Κυρίτση

Πώς βλέπει μια γυναίκα από το Κονγκό τη ζωή στην Αθήνα: "Στην Ελλάδα, οι γυναίκες έχουν πολύ περισσότερη ανεξαρτησία"

Η μεγαλύτερη προσαρμογή που έπρεπε να κάνω όταν ήρθα στην Αθήνα ήταν να μάθω τη γλώσσα, ώστε να μπορώ να επικοινωνώ με τους γύρω μου. Επίσης, η διαδικασία για να αποκτήσω τα νομικά μου έγγραφα ήταν πολύ χρονοβόρα και ψυχολογικά εξαντλητική, καθώς χρειάστηκε σχεδόν πέντε χρόνια. Η νομική ομάδα του The HOME Project ήταν απίστευτα βοηθητική και με στήριξε σε κάθε βήμα της διαδικασίας.

Στην Ελλάδα, οι γυναίκες έχουν πολύ περισσότερη ανεξαρτησία όσον αφορά τις ευκαιρίες εργασίας, την κοινωνική τους ζωή αλλά και τον τρόπο που ντύνονται. Η κουλτούρα του ραντεβού εδώ είναι επίσης πολύ πιο ανοιχτή, σε σύγκριση με τον τόπο καταγωγής μου. Είναι αναζωογονητικό να βλέπεις ότι η δημόσια εκδήλωση τρυφερότητας, όπως το να κρατάς το χέρι του άλλου, είναι συνηθισμένη και ότι οι σχέσεις πριν τον γάμο είναι γενικά αποδεκτές.

Οι γυναίκες στην Ελλάδα έχουν ίσα δικαιώματα σύμφωνα με το νόμο, όσον αφορά την εργασία, την εκπαίδευση και την πολιτική συμμετοχή. Υπάρχουν νόμοι κατά των διακρίσεων λόγω φύλου και της ενδοοικογενειακής βίας, αν και η εφαρμογή τους μπορεί να είναι μερικές φορές ασταθής.

Γενικά, οι γυναίκες στην Ελλάδα έχουν πολύ περισσότερες προσωπικές ελευθερίες ως προς το πώς ντύνονται, με ποιους βγαίνουν και τις επιλογές τους στον επαγγελματικό τομέα. Σε αντίθεση με κάποιες κουλτούρες, όπου οι οικογένειες έχουν τεράστιο αντίκτυπο και δύναμη στη ζωή μιας γυναίκας, οι Ελληνίδες συχνά ζουν ανεξάρτητα, ταξιδεύουν μόνες και παίρνουν τις δικές τους αποφάσεις.

© Μυρτώ Κυρίτση

Η θέση της γυναίκας στον κόσμο: "Οι γυναίκες παντού πρέπει να μπορούν να ζουν χωρίς φόβο"

Το να είσαι γυναίκα το 2025 είναι ευκολότερο από ό,τι στο παρελθόν, καθώς οι γυναίκες σήμερα έχουν περισσότερα νομικά δικαιώματα από ποτέ σε πολλές περιοχές του κόσμου, συμπεριλαμβανομένων προστασιών κατά της έμφυλης βίας και των διακρίσεων στον εργασιακό χώρο. Περισσότερες γυναίκες έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση και επαγγελματικές καριέρες, κατακτώντας τομείς που στο παρελθόν κυριαρχούσαν οι άνδρες, όπως η τεχνολογία, η πολιτική και η ηγεσία στον επιχειρηματικό κόσμο. Το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν δώσει στις γυναίκες μια πλατφόρμα για να υπερασπιστούν τα δικαιώματά τους, να μοιραστούν εμπειρίες και να προωθήσουν την αλλαγή σε παγκόσμιο επίπεδο. Ζητήματα όπως η έμφυλη βία και η ανισότητα στον εργασιακό χώρο είναι πιο δύσκολο να αγνοηθούν.

Αν μπορούσα να αλλάξω κάτι για τις γυναίκες παγκοσμίως τα επόμενα χρόνια, αυτό θα ήταν να επιτύχουμε την ισότητα των φύλων σε όλους τους τομείς της ζωής. Οι γυναίκες παντού θα πρέπει να ζουν χωρίς τον φόβο της βίας ή των διακρίσεων.

Κάθε κορίτσι θα πρέπει να έχει το δικαίωμα σε ποιοτική εκπαίδευση, ανεξαρτήτως του πού ζει. Οι γυναίκες θα πρέπει επίσης να έχουν πλήρη έλεγχο πάνω στο σώμα τους, και να αποφασίζουν αν, πότε και πώς θέλουν να γίνουν μητέρες.

Πολλές πρωτοβουλίες και κινήματα είναι καθοριστικά για την προώθηση της ισότητας των φύλων, ξεκινώντας από την παροχή ιατρικής φροντίδας και δικαιοσύνης για τις επιζώσες σεξουαλικής βίας. Ακόμη, είναι σημαντική η πίεση για μεγαλύτερη συμμετοχή των γυναικών στην πολιτική και τη διακυβέρνηση, ώστε οι γυναίκες να έχουν φωνή και να συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων.

Η αλληλοϋποστήριξη των γυναικών είναι καθοριστική για τη δημιουργία ενός πιο ισότιμου και δίκαιου κόσμου το 2025 και έπειτα. Οι γυναίκες μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις φωνές τους για να ευαισθητοποιήσουν για τα ζητήματα που τις επηρεάζουν. Από καμπάνιες στα κοινωνικά δίκτυα μέχρι δημόσιες διαμαρτυρίες, το να μιλήσουμε ανοιχτά βοηθάει να αναδειχθούν οι αδικίες και να προωθηθεί η θετική αλλαγή. Οι εμπειρίες μιας μαύρης γυναίκας, μιας αυτόχθονης γυναίκας, μιας γυναίκας με αναπηρία ή μιας γυναίκας πρόσφυγα μπορεί να είναι πολύ διαφορετικές από εκείνες άλλων γυναικών, και οι φωνές τους πρέπει να ενισχυθούν ως μέρος του συλλογικού αγώνα για την ενδυνάμωση των γυναικών και τα ίσα δικαιώματα.

Σε όλες τις γυναίκες που διαβάζουν αυτό το κείμενο θέλω να πω: Είστε δυνατές, είστε καταπληκτικές, είστε ανθεκτικές και είστε το μέλλον. Δεν έχει σημασία από πού προέρχεστε ή ποιες προκλήσεις αντιμετωπίζετε, η φωνή σας έχει αξία, τα όνειρά σας είναι έγκυρα και η δύναμή σας μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Συνεχίστε να αγωνίζεστε για τα δικαιώματα, τις φιλοδοξίες και την ελευθερία σας. Μαζί, είμαστε ασταμάτητες».

Δες εδώ ολόκληρο το αφιέρωμα του JennyGr για την Παγκόσμια Ημέρα Γυναίκας, που αναδεικνύει τις εμπειρίες και τις φωνές γυναικών από όλο τον κόσμο που ζουν στην Αθήνα.