Ο Άρης Μεσσήνης είναι ο φωτογράφος της ωμής πραγματικότητας

Χρειάστηκε να βάλω τα μεγάλα μέσα. Να μιλήσω δηλαδή στην μητέρα του, την Πέπη Μεσσήνη, και να της ζητήσω να τον πείσει να μου δώσει συνέντευξη. Ο Άρης δεν σηκώνει το τηλέφωνο, δεν μιλάει συχνά σε δημοσιογράφους, δεν τον ενδιαφέρει η προσωπική προβολή του. Το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι να απαθανατίζει στιγμές για να αποκαλύπτει ανθρώπινες ιστορίες. Φωτογραφίζει πολλά χρόνια, έχει βγάλει μοναδικά θέματα, έχει καλύψει το προσφυγικό, έχει βραβευτεί με πολύ σημαντικά βραβεία. Ο μπαμπάς του, ο Δημήτρης Μεσσήνης είναι κορυφαίος φωτορεπόρτερ και η μητέρα του, η Πέπη Μεσσήνη συνάδελφος δημοσιογράφος. Μία υπέροχη οικογένεια. Και μία τυχερή, εγώ, γιατί ο Άρης σήκωσε το τηλέφωνο - Πέπη ευχαριστώ! - μίλησε στο jenny.gr και πολύ χάρηκα. Πριν διαβάσετε την συνέντευξη θέλω να σας πω το εξής: ο Άρης άφησε πολλές φορές την μηχανή του και έβγαλε ανθρώπους από την θάλασσα. Η φωτογραφία με το παιδί στους ώμους είναι συγκλονιστική.

Έγινες φωτογράφος λόγω οικογενειακής παράδοσης;

«Είναι οικογενειακό μικρόβιο αλλά είναι κάτι το οποίο υποσυνείδητα δημιουργήθηκε μέσα μου και με τράβηξε. Γνώρισα την φωτογραφία από πολύ μικρός οπότε δεν μπορώ εγώ να εξηγήσω τους λόγους που με τράβηξαν. Όταν μεγαλώνεις όμως μέσα στην εικόνα και το ρεπορτάζ με μάνα δημοσιογράφο και πατέρα φωτορεπόρτερ, ε, είναι κάπως λογικό. Η εικόνα είναι μαγικό πράγμα».

Όταν ήσουν παιδί έβλεπες με άλλο τρόπο τα πράγματα και τις εικόνες;

‘Αυτό δεν έχει να κάνει με την ηλικία και είναι ένα από τα μαγικά πράγματα της φωτογραφίας. Ο καθένας μέσα από τον χαρακτήρα του βλέπει και τα πράγματα. Από το ποιος είναι εξαρτάται και τι θα του τραβήξει την προσοχή. Οπότε δεν έχει να κάνει με την ηλικία αλλά με την προσωπικότητα του καθενός. Ο χαρακτήρας μου και η προσωπικότητά του μου βλέπουν τις εικόνες και ο φακός μου μετά τις αποτυπώνει. Κάποιος άλλος θα κοίταζε ίσως κάτι άλλο».

Τι σου αρέσει περισσότερο να φωτογραφίζεις;

«Ανθρώπινες ιστορίες. Δυστυχώς πλέον τα άσχημα γεγονότα είναι το μεγαλύτερο κομμάτι της δουλειάς μας και αυτά για τα οποία ο κόσμος θα πρέπει να ενημερώνεται για να ξέρει και τι γίνεται γύρω μας».

Όλοι οι άνθρωποι έχουν μία ενδιαφέρουσα ιστορία;

«Εννοείται. Κάθε άνθρωπος είναι πολλές ιστορίες. Έχω πάει στην Συρία, έχω καλύψει το προσφυγικό. Έχω δει τι πέρασαν, τι περνούν και τι τους περιμένει στο μέλλον. Κάθε άνθρωπος έχει μία ιστορία τουλάχιστον».

Ο φωτογράφος πρώτα μαθαίνει την ιστορία και μετά την αποτυπώνει ή του αποκαλύπτεται την στιγμή που φωτογραφίζει;

«Μάλλον το δεύτερο. Καμιά φορά είσαι μέσα στην ιστορία αποτυπώνεις ενστικτωδώς και μετά αρχίζεις να την μαθαίνεις. Είναι ανάλογα το περιβάλλον που είσαι και δουλεύεις. Στο προσφυγικό δεν ξέρεις τι κρύβεται πίσω από κάθε πρόσωπο. Αν εστιάσεις σε συγκεκριμένα πρόσωπα ανακαλύπτεις πολλά. Ίσως και να προχωρήσεις παραπέρα και να γίνει πιο προσωπική η κάλυψη».

Υπάρχουν πράγματα που δεν πρέπει ή δεν μπορείς να φωτογραφίζεις;

«Όχι. Είμαι κάθετος σε αυτό. Οτιδήποτε είναι αληθινή στιγμή δεν υπάρχει λόγος να μην αποτυπώνεται. Επειδή σε κάποιους δεν αρέσει; Η επειδή για κάποιους είναι σοκαριστικό;»

Αν κάποιος δεν θέλει;

«Αυτό εννοείται. Ακόμη και με την κίνηση του σώματος ή με το βλέμμα του να το πει το σέβεσαι. Δε νομίζω ότι υπάρχουν πολλοί συνάδελφοι που να έκαναν το αντίθετο. Αλλά σε εξωγενείς παράγοντες οι οποίοι μπορεί να μην θέλουν να κάνεις το συγκεκριμένο θέμα είμαι αντίθετος. Και φυσικά εξαιρούνται τα δημόσια πρόσωπα. Όταν έχεις δημόσια θέση δεν έχεις λόγο να μην εκτεθείς».

Ποια θέματά σου αγαπάς πολύ;

«Μου αρέσουν τα θέματα τα οποία χαρακτηρίζονται ως ιστορικές στιγμές, όποια κι αν είναι αυτά. Τα τελευταία πέντε χρόνια ασχολήθηκα με την σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας. Εμείς καταγράφουμε την ιστορία με εικόνες»

Είσαι σε διαρκή κίνηση, Άρη;

«Ναι. Έχω την τύχη αλλά και κάποιες φορές και την ατυχία να συνεργάζομαι με μεγάλο ξένο πρακτορείο οπότε κάθε μέρα υπάρχει ειδησεογραφία. Είτε ενδιαφέρον είτε όχι κάθε μέρα θα κάνεις κάτι. Όμως αυτά που με ελκύουν δεν είναι τα καθημερινά».

Το προσφυγικό έχει περάσει στο κομμάτι «δομές». Εκεί μπορείτε να φωτογραφίσετε;

«Όχι. Έχει απαγορευτεί η πρόσβαση. Απαιτείται ειδική άδεια και είναι ελεγχόμενη κατά κάποιο τρόπο. Ελάχιστες άδεις, ολιγόωρες και ελεγχόμενες. Δεν μπορείς να δείξεις έτσι τι γίνεται… Όταν υπάρχει μία οικογένεια που θέλουν να φωτογραφηθούν και να σου μιλήσουν και υπάρχουν οι οποιεσδήποτε οργανώσεις και αρχές και σου απαγορεύουν να φωτογραφίσεις αρχίσεις να αναρωτιέσαι τι γίνεται… Σα να θέλουν να τους προστατεύσουν από κάτι από το οποίο δεν χρειάζονται προστασία. Φοβόμαστε να δείξουμε τι;»

Σας εμποδίζουν κάποιες ΜΚΟ;

«Οι ΜΚΟ πάντα μας εμποδίζουν ενώ στις αρχές μας χρησιμοποιούσαν όλους. Αν δεν είμασταν εμείς δεν θα ήξερε κάποιος τι γίνεται στον κόσμο. Μέσα από αυτό εμφανίστηκαν οι καλές και οι μη καλές ΜΚΟ. Όταν ήρθαν μετά δεν μας ήθελαν στα πόδια τους… Έχουν τους δικούς τους ανθρώπους που κάνουν κάλυψη και τη χρησιμοποιούν για να γίνονται δωρεές ή οτιδήποτε άλλο χρειάζεται. Υπάρχουν και σοβαροί οργανισμοί που δεν μας ενοχλούσαν».

Για σένα η πιο σημαντική σου στιγμή ποια ήταν;

«Το κάθε θέμα έχει τις δικές του στιγμές που σου μένουν για πάντα. Στη Λιβύη, στη Συρία, το προσφυγικό στην Λέσβο. Κάθε μεγάλο θέμα που έχει να κάνει με ανθρώπινο πόνο είναι ξεχωριστό».

Φοβήθηκες στην Συρία;

«Ε, βέβαια. Εννοείται ότι φοβάσαι. Προσπαθείς να διαχειριστείς τον φόβο δεν τον ξεπερνάς. Συμβαδίζεις και πας. Σε κρατά ο φόβος σε μία γραμμή…»

Βραβεύτηκες πρόσφατα με το πολύ σημαντικό "Visa d’ or News" Πιστεύεις στα βραβεία;

«Εγώ προσωπικά δεν στέλνω σε διαγωνισμούς. Ο,τι έχω κερδίσει έγινε μόνο του. Είναι σημαντικό γιατί είναι αναγνώριση της δουλειάς σου, είναι επιβράβευση. Για μένα ο διαγωνισμός είναι καθημερινός για την δημοσίευση της επόμενης ημέρας. Τα βραβεία είναι ευπρόσδεκτα αλλά μέχρι εκεί. Επίσης, παίρνεις βραβείο μέσα από ένα θέμα που μόνο πόνο προκαλεί. Οπότε πώς να χαρείς… Ναι μεν αλλά».

Ο δρόμος σου είναι μοναχικός;

«Ναι, είναι δύσκολο σε αυτή την δουλειά να έχεις οικογένεια και να το διαχειριστείς. Είναι πολύ δύσκολο. Είσαι στην ουσία μόνος σου, ελάχιστοι άνθρωποι μπορούν να σε καταλάβουν. Κατά κάποιο τρόπο μέσα μου νιώθω μόνος. Με στηρίζουν οι άνθρωποί μου. Ο πατέρας μου επειδή κάνει την ίδια δουλειά με καταλαβαίνει. Η γυναίκα μου δεν μπορεί παρόλο που με στηρίζει πάρα πολύ, είναι δίπλα μου. Κι εγώ αντίστοιχα δεν καταλαβαίνω άλλες δουλειές. Είναι επιλογή μας η δουλειά αυτή. Υποφέρεις αλλά το πιστεύεις και το κάνεις».

Πώς αντιμετωπίζουν οι ξένοι τους επιτυχημένους Ελληνες;

«Με σεβασμό και μάλιστα με έκπληξη πώς τα καταφέρνουμε με τόσα που περνάμε. Όμως εισπράττω πολύ σεβασμό παντού».

Επόμενος μεγάλος στόχος;

‘Το μυαλό δεν σταματά ποτέ να σκέφτεται. Θέλω να πάω στην Δυτική Παπούα που ελέγχεται από τον ινδονησιακό στρατό. Προσπαθώ να τα καταφέρω».