H ερευνήτρια που ανακάλυψε την ορμόνη που σταματάει την πείνα μιλάει στο jenny.gr

Η αντίδρασή σου όταν συνειδητοποίησες ότι είσαι μπροστά σε μια μεγάλη ανακάλυψη.

Απίστευτο!, σκέφτηκα. Μετά έπρεπε να το επαναλάβουμε άλλες 100 φορές και να κάνουμε 1000 πειράματα με διαφορετικά μοντέλα για να το επιβεβαιώσουμε. Μετά έχασα τον ύπνο μου για μήνες.

Σου λείπει η Ελλάδα – τι σου λείπει;

Οι φίλοι μου, οι πολλοί και αδελφικοί φίλοι μου και η ευρύτερη οικογένειά μου που είναι αρκετά εκτεταμένη. Η θάλασσα μου λείπει αφάνταστα, τα ελληνικά βράδια, ιδιαίτερα τα καλοκαιρινά.

Πώς αποφάσισες να δουλέψεις ως ερευνήτρια στο εξωτερικό και όχι στην Ελλάδα;

Αυτή ήταν μια απόφαση που πήρα από έναν συνδυασμό προσωπικών και επαγγελματικών λόγων. Το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος της εκπαίδευσής μου στην έρευνα έγινε στο εξωτερικό, συνέβαλλε στην απόφασή μου να συνεχίσω στο εξωτερικό.

Πόσα χρόνια είσαι στο Columbia; Πού σπούδασες;

Σπούδασα στο Τμήμα Χημείας του Πανεπιστημίου Πατρών και πήρα το διδακτορικό μου από το Πανεπιστήμιο του Κάρντιφ στη Βρετανία. Στο Columbia πήγα τον Ιούλιο του 2006.

Eίναι όντως πιο εύκολο να κάνεις έρευνα στο εξωτερικό; Στεναχωριέσαι που δεν εργάζεσαι στην Ελλάδα;

Υπάρχουν περισσότερες ευκαιρίες για χρηματοδοτήσεις εδώ, πολλοί πόροι, τεχνολογικοί και επιστημονικοί και η επιστημονική κοινότητα είναι πολύ μεγάλη, κάτι το οποίο είναι μεγάλο πλεονέκτημα για τη διακίνηση ιδεών και την ανάπτυξη συνεργασιών ανάμεσα σε επιστήμονες με διαφορετικές εξειδικεύσεις και από διαφορετικούς τομείς. Όλα αυτά τα στοιχεία εμπλουτίζουν πολύπλευρα την έρευνα.

Πόσο εύκολο να είναι να είσαι γυναίκα στον χώρο της επιστήμης;

Όσο εύκολο ή δύσκολο είναι να είσαι γυναίκα σε οποιοδήποτε άλλο χώρο όταν αγαπάς το αντικείμενό σου με πάθος, όταν πιστεύεις στη δουλειά σου και όταν ο στόχος σου είναι η αριστεία. Χρειάζεται επιμονή, υπομονή και κουράγιο.

Τι διαφορετικό χρειάζεται να έχει κάποιος για να αφοσιωθεί σε μια έρευνα;

Αντοχή και διαίσθηση.

Ποιο ήταν το έναυσμα για να ξεκινήσεις τη συγκεκριμένη έρευνα;

Τα τελευταία χρόνια μελέτες έδειξαν ότι τα οστά αποτελούν όργανο του ενδοκρινικού συστήματος και παράγουν ορμόνες που επηρεάζουν την λειτουργία των νεφρών, τη διαδικασία μνήμης και τον ενεργειακό μεταβολισμό του σώματος ρυθμίζοντας την ισορροπία της γλυκόζης και την ευσθησία στην ινσουλίνη. Εμείς υποθέσαμε οτι ο σκελετός σαν ενδοκρινές όργανο μπορεί να εκρίνει και άλλες ορμόνες οι οποίες πιθανώς επηρεάζουν άλλες, επιπρόσθετες λειτουργίες του μεταβολισμού. Πειράματα στο εργαστήριο υπέδειξαν ότι πρέπει να υπάρχει μια ορμόνη η οποία εκκρίνεται από τους οστεοβλάστες, εξειδικευμένα κύτταρα για την παραγωγή του ιστού των οστών, και ρυθμίζει την όρεξη. Ως εκ τούτου, αρχίσαμε την έρευνα για να βρούμε αυτή την ορμόνη.

Τα ευρήματά μας προσθέτουν σε αυτό τον κατάλογο μία κρίσιμη νέα λειτουργία των ορμονών των οστών, την καταστολή της όρεξης, πράγμα που μπορεί να ανοίξει μια τελείως νέα προσέγγιση στη θεραπεία των μεταβολικών διαταραχών.

Πόσο καιρό ασχολείσαι με την έρευνα σε αυτό το κομμάτι; Πότε ξεκίνησες;

Ξεκινήσαμε την ευρύτερη έρευνα στο ρόλο των οστών ως ενδροκρινές όργανο το 2008. Η εργασία στη λιποκαλίνη 2 άρχισε προς το τέλος του 2010 όταν ήρθε στο εργαστήριο από το τμήμα Ιατρικής του πανεπιστημίου Κρήτης όπου τελείωσε το διδακτορικό της η Ιωάννα Μόσιαλου στο πρόγραμμα νοσημάτων του ανθρώπου. Η Ιωάννα ήταν η κινητήρια δύναμη αυτής της εργασίας και η συμβολή της ήταν τεράστια. Στην έρευνα η επιτυχία βασίζεται πάντα σε ομαδική δουλειά και δεν θα μπορούσα να έχω στο πλευρό μου καλύτερη συνεγάτιδα από την Ιωάννα.

Πώς ακριβώς θα βοηθήσει η ανακάλυψη της συγκεκριμένης ορμόνης στον οργανισμό ενός ανθρώπου;

Από τη στιγμή που γίνεται μια ανακάλυψη στον τομέα βασικής έρευνας, απαιτείται χρόνος και πολλά επιπρόσθετα πειράματα μέχρι να φτάσουμε στο σημείο όπου να μπορούμε να πούμε κάτι για την μετάφραση των ευρυμάτων στον ανθρώπινο οργανισμό. Η ελπίδα είναι πάντα πως ότι είδαμε στα ποντίκια, η καταστολή της όρεξης από την λιποκαλίνη 2, έχει πιθανότητες να αναπαραχθεί και στον άνθρωπο. Προς το παρόν, και προτού γίνουν όλα τα –πολλά- πειραματικά βήματα, είμαστε πολύ επιφυλακτικοί.

Πώς βρίσκεις την επιμονή να συνεχίσεις μια έρευνα όταν αυτή δεν προχωράει όπως θα ήθελες;

Ορισμένες από τις καλύτερες, πιο παραγωγικές στιγμές στην έρευνα είναι όταν αυτή δεν προχωράει όπως πίστευες. Μπορεί να είναι η ευκαιρία να βρεις κάτι πολύ νέο και διαφορετικό.

Τι είναι αυτό που σε σπρώχνει να συνεχίσεις;

Η περιέργεια να επιλύσσω το βιολογικό παζλ. Και τι κρύβεται πίσω από τη δυσκολία.

Πού ζεις; Έχεις παιδιά; Πώς είναι η καθημερινότητα μιας ερευνήτριας;

Στο Μανχάταν, στη west side. Εχω δύο παιδιά, τον Κωνσταντίνο, 16 και την Πέννυ, 15. Είναι οι μεγάλες αγάπες της ζωής μου. Είμαι πολύ περήφανη που καθώς μεγαλώνουν αποκτούν όλο και περισσότερα ενδιαφέροντα. Και είμαι ευγνώμων για την κατανόηση, για τη γλυκύτητα που μου δείχνουν όταν δεν βρω για παράδειγμα χρηματοδότηση για την έρευνα ή όταν κάποια επιστημονική εργασία απορρίπτεται. Είναι μαζί μου κάθε στιγμή της ζωής μου, ακόμη κι όταν δεν είμαστε μαζί.

Δουλεύεις πολύ; Πιστεύεις ότι στερείσαι κάτι για χάρη της επιστήμης;

Δουλεύω σχεδόν ασταμάτητα, ή ίσως έτσι νιώθω γιατί η δουλειά μου είναι συνέχεια στο μυαλό μου. Όμως αυτό είναι κάτι που αγαπώ. Πάντα πίστευα ότι είναι προνόμιο να κάνω έρευνα. Όχι, δεν στερούμαι τίποτα. Μάλιστα θεωρώ ότι είναι προνόμιο το ότι ταξιδεύω συνεχώς για meetings, που βλέπω νέα μέρη και γνωρίζω ανθρώπους.

Οι άνθρωποι που ήταν σταθμός στην καριέρα σου;

Οι καθηγητές μου στο σχολείο (σημ. Πρότυπος Σχολή Αναβρύτων), ο κύριος Πούτος, ο κύριος Γκαράνης, ο κύριος Μιχελάκος, με διαμόρφωσαν σε αυτό που είμαι σήμερα.

Ο Δρ. Σταύρος Μανωλάγας, διευθυντής του κέντρου Ενδοκρινολογίας και Μεταβολισμού των Οστών στο Πανεπιστήμιο Ιατρικών Ερευνών του Arkansas, Μου γνώρισε τον τομέα των οστών και πίστεψε σε μένα.

Ο Δρ. Gerard Karsenty, Πρόεδρος του Τμήματος Γενετικής και Ανάπτυξης στο Columbia, γιατί με βοήθησε να σκέφτομαι αντισυμβατικά και για τις συμβουλές του στην έρευνα και την καριέρα μου.

Η Δρ. Σύλβια Χριστάκου, καθηγήτρια στην Ιατρική Σχολή Rugers Νew Jersey, για την υποστήριξή της και γιατί με βοήθησε στη χειραφέτησή μου ως γυναίκα επιστήμονα.