Henri de Toulouse-Lautrec: Η ιστορία πίσω από τον μεγαλοφυή νάνο που ξεχώρισε για την «ειλικρινή ματιά» σε κάθε ζωγραφικό του πίνακα
Έλενα Κρητικού
9 Σεπτεμβρίου 2020
Σαν σήμερα, στις 9 Σεπτεμβρίου του 1901, έφυγε από τη ζωή ο σπουδαίος Γάλλος ζωγράφος, χαράκτης, εικονογράφος και σχεδιαστής, Henri de Toulouse-Lautrec.
Μαζί με τους Cézanne, Van Gogh και Gauguin, ο Lautrec θεωρείται από τους κύριους εκπρόσωπους του μετα-ιμπρεσιονισμού του 19ου αιώνα ενώ ο ζωγράφος ξεχώριζε για την εμβληματική και ξεχωριστή του προσωπικότητα. Ο πάμπλουτος και μεγαλοφυής νάνος, για το ταλέντο του οποίου, έφτασε να μιλάει όλο το Παρίσι, γνώρισε τη δόξα σε ηλικία των 27 ετών και έγινε ευρέως γνωστός για τις αφίσες που φιλοτέχνησε για το διάσημο καμπαρέ Moulin Rouge.
Ο πρώτος του πίνακας («Το τσίρκο Φερνάντο», 1888), θύμιζε από μορφική άποψη τον Μανέ, τον Ντεγκά και τον διάσημο την εποχή εκείνη, σχεδιαστή αφισών, Ζιλ Σερέ. Ακολούθησαν ζωγραφικοί πίνακες, όπως: Η πλύστρα, 1887, Χορός στο Moulin de la Galette, 1889, Χορός στο Moulin Rouge, 1890, Ιατρικός έλεγχος, 1894, Η La Goulue καταφθάνει στο Moulin Rouge, 1892.
Βλέποντας για πρώτη φορά το φως του κόσμου, στις 24 Νοεμβρίου του 1864, ο Lautrec έμαθε να μεγαλώνει με μια σπάνια γενετική ανωμαλία, καθώς τα πόδια του σταμάτησαν να μεγαλώνουν κανονικά, μετά από ρήξεις που υπέστη στο αριστερό και δεξί του πόδι, σε ηλικία 12 και 14 ετών αντίστοιχα. Ωστόσο, το υπόλοιπο σώμα του είχε φυσιολογική ανάπτυξη. Αυτή η ανωμαλία είχε ως αποτέλεσμα να φτάνει σε ύψος μόλις το 1,5 μέτρο. Υπάρχει μία θεωρία που υποστηρίζει ότι η κατάστασή του ίσως, να οφειλόταν σε αιμομιξία δεδομένου ότι οι γονείς του ήταν πρώτα ξαδέρφια. Ο γάμος ανάμεσα σε συγγενείς αριστοκρατικής καταγωγής συνηθιζόταν για να διατηρούνται και να επεκτείνονται οι περιουσίες τους.
«Στο Κρεβάτι, Φιλί»: Τα καμπαρέ και η «ειλικρινής ματιά» πίσω από τα πορτρέτα των γυναικών
Ο Lautrec, εξαιτίας του παρουσιαστικού του, απομονώθηκε γρήγορα από τα μεγάλα σαλόνια και στράφηκε στη ζωγραφική. Η Μονμάρτη, που ήταν μποέμ συνοικία και το κέντρο της καλλιτεχνικής δημιουργίας, αποτέλεσε βασική έμπνευση της δημιουργίας πολλών έργων του. Ο ίδιος σύχναζε σε καμπαρέ – το Elysée-Montmartre, το Moulin de la Galette, το Mirliton του Artistide Bruant - όπου εκεί, καταναλώνοντας πολύ αλκοόλ, έφτιαχνε σχέδια και την επόμενη ημέρα τα μετέτρεπε σε πίνακες, λιθογραφίες ή έγχρωμα σχέδια.
Ο πίνακας «Στο Κρεβάτι, Φιλί», που φιλοτεχνήθηκε το 1892 από τον ξεχωριστό ζωγράφο, απεικονίζει με εκφραστικό και αισθησιακό τρόπο τις σχέσεις των γυναικών που δούλευαν εκεί. Σε αυτό τον πίνακα, είχε χρησιμοποιήσει έξοχα αποχρώσεις του κόκκινου και του κίτρινου, οι οποίες σβήνονται μέσα από γκρι, πράσινους και μπλε τόνους, προσδίδοντας μία αισθησιακή και γαλήνια αύρα. Παρόλο που η τέχνη του ήταν αγαπητή από τους συγχρόνους του, οι πίνακες που απεικόνιζαν ερωτικές περιπτύξεις μεταξύ γυναικών, δεν ήταν.
Στον καμβά του αποτυπωνόταν μια διαφορετική πλευρά των κοριτσιών, που δούλευαν σε καμπαρέ και οίκους ανοχής. Ο Lautrec ήθελε ο κόσμος να ανακαλύψει άγνωστες πτυχές των γυναικών αυτών, παρουσιάζοντας τη ζωή πέρα από την πορνεία. Ο πρώτος του δάσκαλος ήταν ήταν ο Ρενέ Πρενεσετώ, που ήταν εκ γενετής τυφλός. Πολλά από τα έργα του Lautrec, τα ζωγράφιζε όσο εκείνες έπιναν καφέ, κουτσομπόλευαν και περίμεναν πελάτες. To στοιχείο που ξεχώριζε σε κάθε του έργο ήταν η «ειλικρινής ματιά» του γύρω από οτιδήποτε παρατηρούσε.
Η δόξα ενάντια στον έρωτα
Ως ένθερμος υποστηρικτής της διαφορετικότητας, ο Lautrec θεωρούνταν από πολλούς, ότι είχε βρει ένα είδος συγγένειας μεταξύ της δικής του κατάστασης και της ηθικής εξαθλίωσης των ιερόδουλων. Όσο βρισκόταν στο Λονδίνο μάλιστα, γνώρισε και έγινε φίλος με τον Oscar Wilde. Όταν ο Wilde δικάστηκε και φυλακίστηκε για ομοφυλοφιλία και σοδομισμό, ο Lautrec έσπευσε να τον υπερασπιστεί ενώ το βράδυ πριν τη δίκη του τον Μάιο του 1895, του ζήτησε να φιλοτεχνήσει το πορτρέτο του.
Η ζωή του γινόταν όλο και πιο έντονη με το πέρασμα των χρόνων και ο ίδιος έκανε κατάχρηση στις απολαύσεις και στο ποτό, κοιμόταν ελάχιστα και εργαζόταν πολλές ώρες. Το 1888, ερωτεύτηκε τη Suzanne Valadon, μια νέα νέα που εργαζόταν ως μοντέλο στα ατελιέ ζωγράφων, και μαζί της έζησε μια σύντομη ερωτική περιπέτεια, η οποία τον πλήγωσε ανεπανόρθωτα. Ενώ ο ίδιος επιζητούσε τη θαλπωρή και την τρυφερότητα, φαίνεται πως ποτέ δεν κατάφερε να το πετύχει, καθώς οι γυναίκες τον αντιμετώπιζαν με οίκτο.
Παρόλα αυτά, η επαγγελματική φήμη του Lautrec όλο και μεγάλωνε. Ωστόσο, τον Φεβρουάριο του 1899, ο μεγάλος ζωγράφος κατέρρευσε από τον χρόνιο αλκοολισμό και τις παρενέργειες της σύφιλης. Η οικογένεια του αποφάσισε να τον κλείσει στο σανατόριο Folie Saint-James. Ενώ βρισκόταν εκεί, έφτιαξε πάνω από 39 έργα. Λίγα χρόνια αργότερα, επέστρεψε στο στούντιο του στο Παρίσι, ωστόσο η πνευματική και σωματική του υγεία ήταν ήδη πολύ βαριά.
Στις 9 Σεπτεμβρίου του 1901, ο Lautrec πεθαίνει σε ηλικία 36 ετών. Μετά τον θάνατό του, οι γονείς του συνέχισαν να προωθούν το έργο του ενώ η μητέρα του συνέβαλε πολύ και στη χρηματοδότηση ενός μουσείου, που δημιουργήθηκε στο μέρος που γεννήθηκε, το Albi. Η φήμη του θα παραμένει αιώνια μέσα από τα έργα του, που θα ζωντανεύουν μέσα από τα χρώματα και τα πινέλα του.
Πηγή κεντρικής φωτογραφίας: Instagram/ bilouartist
