Το όνομα της είναι συνώνυμο της αμφισβήτησης, της ελευθερίας και της κατάργησης στερεοτύπων, είτε αφορούν τα φύλα ή τις φυλές, την ομορφιά, τη θηλυκότητα, την ηλικία. Υπήρξε σύμβολο μιας ολόκληρης εποχής, μούσα του Άντι Γουόρχολ και του Studio 54, πρώτο μαύρο κορίτσι του Τζέιμς Μποντ, μέχρι και παρτενέρ του Κόναν του βαρβάρου. Μοντέλο, performer, τραγουδίστρια, ηθοποιός, fashion icon αρνήθηκε να περιοριστεί σε μια κατηγορία. Η Γκρέις Τζόουνς είναι ένα ολόκληρο καλλιτεχνικό σύμπαν, μια κατηγορία από μόνη της.
Πάντα μπροστά από την εποχή της, χαρακτηρίστηκε από τους New York Times “αρχιέρεια του εκκεντρικού”. Στα απομνημονεύματα της -που έχουν τίτλο “Ποτέ δεν θα γράψω τα απομνημονεύματα μου”- εξηγεί γιατί δεν είναι “ντίβα”: “Όλες αυτές οι λέξεις όπως “ντίβα”, “θρύλος”, “icon” έχουν χρησιμοποιηθεί τόσο πολύ που χάνουν τη σημασία τους. Εγώ δεν είμαι τίποτα από αυτά. Είμαι η Γκρέις Τζόουνς”.
Στα 77 της σήμερα η Γκρέις Τζόουνς είναι εδώ -κυριολεκτικά και μεταφορικά. Συνεχίζει να εμφανίζεται ζωντανά, να τραγουδά με δύναμη και θεατρικότητα και να χορεύει με το χούλα χουπ της. Το Σάββατο 2 Αυγούστου θα εμφανιστεί στον Λόφο της Σάνης, στο πλαίσιο του Sani Festival σε μια εμφάνιση που συνιστά μουσικό γεγονός, τελετουργία και κάλεσμα μιας γυναίκας, που ποτέ δεν έπαψε να τολμά, μιας καλλιτέχνιδος που έμαθε να εφευρίσκει τον εαυτό της ξανά και ξανά μέσα από την τέχνη.
“Όλα έχουν μια τιμή -εγώ όχι”
Η Τζόουνς παραμένει πιστή οπαδός της τέχνης, που μπορεί να είναι ταυτόχρονα σάρκα, ήχος, εικόνα, ιεροτελεστία. Ως καλλιτέχνης ακολουθεί το δικό της κώδικα ηθικής και ακεραιότητας. Όπως έγραψε ο Guardian, τη συνοδεύει μια έντονη φήμη ότι αρνείται να εμφανιστεί οπουδήποτε πριν πληρωθεί.
Από την άλλη, όμως, έχει απορρίψει προτάσεις όπως αυτή του X-Factor χωρίς δεύτερη σκέψη. “Οι ατζέντηδες μου απογοητεύονται πολύ μαζί μου, αλλά υπάρχουν ορισμένα πράγματα που παρακολουθώ και σκέφτομαι “Θεέ μου, δεν μου αρέσει πραγματικά αυτό, οπότε γιατί να το κάνω για τα χρήματα;” Αν κάτι με βοήθησε να επιβιώσω μέσα σε εποχές και κόσμους που καταβρόχθιζαν ανθρώπους είναι ότι δεν πούλησα ποτέ την ψυχή μου. Μπορεί όλοι να έχουν μια τιμή -όχι εγώ…”.
Τα τραυματικά παιδικά χρόνια και η χίπικη εφηβεία
Γεννημένη στις 19 Μαΐου 1948 στην Τζαμάικα, μεγάλωσε με τα αδέρφια της, τη γιαγιά και τον αυστηρό θετό παππού της, που επέβαλλε μια σκληρή πειθαρχία στα παιδιά, κακοποιώντας τα ψυχολογικά και σωματικά. “Τα παιδικά μου χρόνια ήταν μόνο Βίβλος και ξύλο. Μας χτυπούσαν για κάθε ελάχιστη πράξη ανυπακοής. Κι αυτό με διαμόρφωσε, με έκανε ταυτόχρονα μαχητική και πειθαρχημένη”.
Η μετακόμιση στη Νέα Υόρκη, όπου ο πατέρας της ίδρυσε την Αποστολική Εκκλησία του Ιησού το 1956 , άνοιξε τους ορίζοντες της κι έθεσε τις πρώτες βάσεις για την επανάσταση. Τελειώνοντας το σχολείο ξεκίνησε σπουδές στην ισπανική φιλολογία, παράλληλα άρχισε να βγαίνει, να βάφεται, να πίνει αλκοόλ και να επισκέπτεται gay club, να γνωρίζει τις hippie κοινότητες των ‘60s, το LSD και άλλες ναρκωτικές ουσίες.
Στα 18 της υπογράφει συμβόλαιο με μεγάλο πρακτορείο μοντέλων και σύντομα (1970) μετακομίζει στο Παρίσι (με συγκατοίκους τις Τζέρι Χολ και Τζέσικα Λανγκ), όπου κατακτά με το εξωτικό ανδρόγυνο look της τις πασαρέλες και γίνεται η μούσα κορυφαίων σχεδιαστών (από τον Issey Miyake μέχρι τον Jean Paul Gaultier).
Η εποχή του Studio 54 και τα εμβληματικά άλμπουμ
Ακολουθεί η εποχή του Studio 54, που βρίσκει στο πρόσωπο της μια από τις θεότητες του. Είναι η εποχή της υπερβολής, της πρόκλησης, των ναρκωτικών, του σεξ, της ελευθερίας του σώματος και της τέχνης και των έξαλλων πάρτι συντροφιά με τον Άντι Γουόρχολ και τον Μικ Τζάγκερ.
Στα μέσα προς τέλη της δεκαετίας, η μουσική μπαίνει αποφασιστικά στη ζωή της, με την κυκλοφορία του πρώτου της άλμπουμ, με τίτλο Portfolio (1977), που δεν σημειώνει επιτυχία στις ΗΠΑ. Το 1981, όμως, έρχεται το κορυφαίο Nightclubbing, που την απομακρύνει από την όλο και πιο ξεπερασμένη ντίσκο, προς ήχους πιο ποπ, new wave και ρέγκε, με κομμάτια όπως τα πλέον κλασικά Pull Up To The Bumper και I've Seen That Face Before (Libertango).
ο 1984 πρωταγωνιστεί δίπλα στον Άρνολντ Σβαρτζενέγκερ στην ταινία “Κόνναν ο βάρβαρος” κι ένα χρόνο μετά γίνεται η May Day στην ταινία του Τζέιμς Μποντ “A view to a kill”. Την ίδια χρονιά κυκλοφορεί το εμβληματικό Island Life, με εξώφυλλο τη θρυλική φωτογραφία της, σε μια αδύνατη στάση για την ανθρώπινη ανατομία -που χρόνια μετά, το 2011, θέλησε να μιμηθεί η Νίκι Μινάζ. Περιλαμβάνει τραγούδια όπως το Private Life και βέβαια η διάσημη δική της εκδοχή του La Vie en rose.
Η ιδιαίτερη, βαθιά φωνή, η θεατρική ερμηνεία, η εντυπωσιακή σκηνική παρουσία της, το γεωμετρικό κούρεμα γίνονται σημεία αναφοράς που επηρεάζουν επόμενες γενιές καλλιτεχνών -από τη Μαντόνα μέχρι τη Lady Gaga και τη Rihanna. Η συνεργασία της με τον Γάλλο εικαστικό και φωτογράφο Ζαν Πολ Γκουντέ -ο οποίος υπήρξε για χρόνια σύντροφος και πατέρας του παιδιού της, της δίνει μια νέα διάσταση, υπερφυσική και “εξωγήινη” και θρέφει το μύθο γύρω από το όνομα της -με βίντεο όπως αυτό για το Slave to the Rhythm.
Η μεγάλη επιστροφή στη νέα χιλιετία
Με την αλλαγή της χιλιετίας, η Γκρέις Τζόουνς έχει αποσυρθεί, ενώ έχει ήδη δηλώσει ότι δεν πρόκειται να ξαναβγάλει άλμπουμ. Όσοι νομίζαμε ότι ο αποχαιρετισμός ήταν οριστικός, κάναμε λάθος. Το 2008 κυκλοφορεί το σπουδαίο Hurricane, που σηματοδοτεί την επιστροφή της στη μουσική και τις ζωντανές εμφανίσεις. Στις πιο εμβληματικές, ανήκει και η εμφάνιση της το 2012 στους εορτασμούς για το Ιωβηλαίο της βασίλισσας Ελισάβετ, όπου τραγούδησε το Slave to the Rhythm, κάνοντας παράλληλα hula hoop επί σκηνής χωρίς να χάνει ούτε νότα ούτε στεφάνι…
Σήμερα η Γκρέις Τζόουνς χαλαρώνει παρακολουθώντας αγώνες τένις και λύνοντας περίπλοκα jigsaw puzzles ή απλώς περνώντας χρόνο στην Τζαμάικα, με την οποία επανασυνδέθηκε μετά τα τραυματικά παιδικά της χρόνια.
Στις εμφανίσεις της ανά τον κόσμο παραμένει η ίδια αυστηρή και πειθαρχημένη επαγγελματίας, που απαιτεί πάντα στο καμαρίνι της να υπάρχει σαμπάνια και στρείδια πάνω σε πάγο και δεν αφήνει τίποτα στην τύχη, ώστε όλα να μοιάζουν αυθόρμητα.
Προτεραιότητα της στη ζωή, όπως έχει πει, είναι να συνεχίσει να εξελίσσεται. “Βάζω συνεχώς προκλήσεις στον εαυτό μου για να μη βαριέμαι”. Το πέρασμα του χρόνου δεν την ανησυχεί. Δηλώνει ανοιχτά και κατηγορηματικά αντίθετη στις πλαστικές χειρουργικές επεμβάσεις και υποστηρίζει ότι “οι άνθρωποι αγχώνονται υπερβολικά πολύ επειδή μεγαλώνουν κι αυτό ακριβώς είναι που τους γερνάει...”.
