Γιατί λέμε ψέματα την Πρωταπριλιά; Οι επικρατέστερες θεωρίες και οι πιο επιτυχημένες παγκόσμιες φάρσες

Κατά καιρούς έχουν διατυπωθεί πολλές θεωρίες σχετικά με τη συνήθεια να λέμε ψέματα κάθε Πρωταπριλιά, αλλά οι δύο παρακάτω είναι οι επικρατέστερες. Η πιο βάσιμη ιστορικά, μας ταξιδεύει στη Γαλλία, όπου μέχρι το 1564, η Πρωτοχρονιά γιορταζόταν την 1η Απριλίου. Τότε, όμως, η Πρωτοχρονιά μετακινήθηκε επισήμως στην 1η Ιανουαρίου. Κάποιοι, αντιδρώντας, συνέχισαν να γιορτάζουν την παλιά ημέρα, ενώ οι υπόλοιποι τους έστελναν δώρα για να τους κοροϊδέψουν. Το πείραγμα με τον καιρό, παγιώθηκε σε ένα έθιμο της ημέρας.

Η δεύτερη εκδοχή υποστηρίζει πως το έθιμο ξεκίνησε από τους Κέλτες, οι οποίοι υπερηφανεύονταν ότι ήταν δεινοί ψαράδες και κάθε 1η Απριλίου, την ημέρα που άρχιζε επίσημα η "εποχή του ψαρέματος", δεν μπορούσαν να δεχτούν ότι κάποιος άλλος θα έπιανε περισσότερα ψάρια. Έτσι, τα ψέματα στον γυρισμό σχετικά με τη ψαριά, έδιναν και έπαιρναν. Η συνήθεια αυτή σταδιακά έγινε έθιμο.

Όποιες κι αν είναι οι ρίζες του, το έθιμο επικράτησε σε πολλές χώρες του Δυτικού κόσμου, λίγο διαφοροποιημένο ανά περίπτωση. Έτσι, έφτασε και στην Ελλάδα, όπου αντιμετωπίζουμε την Πρωταπριλιά σαν μία αφορμή για μικρά, αθώα ψέματα, με σκοπό να ξεγελάσουμε το "θύμα" μας και να διασκεδάσουμε.

Σε κάποιες περιοχές της Ελλάδας μάλιστα, η παράδοση λέει ότι όποιος καταφέρει να ξεγελάσει τους υπόλοιπους, θα έχει την τύχη με το μέρος του για όλη την χρονιά. Εφόσον η Πρωταπριλιά καθιερώθηκε στις συνειδήσεις του κόσμου, στο παιχνίδι μπήκαν και οργανισμοί ΜΜΕ αλλά και κρατικοί θεσμοί, οι οποίοι εκμεταλλεύονται την ημέρα και την αξιοπιστία τους, για να "κατασκευάσουν" ψευδείς ειδήσεις, οι οποίες συχνά πείθουν τους ανθρώπους πιο εύκολα από τα δικά μας, "απλά" ψέματα.

Ποιες είναι οι μεγαλύτερες Πρωταπριλιάτικες φάρσες αυτού του είδους; Ακολουθούν πέντε από τις πιο γνωστές και επιτυχημένες!

Πώς γίνονται τα μακαρόνια; Μα, φυτρώνουν στα δέντρα φυσικά

Το 1957 το BBC (το οποίο, όπως θα διαπιστώσετε, βρίσκεται πίσω από πολλά κορυφαία Πρωταπριλιάτικα ψέματα), χτύπησε με μία καλοστημένη φάρσα. Μέσω της εκπομπής Panorama, παρουσίασε ρεπορτάζ για τους Ελβετούς αγρότες οι οποίοι μάζευαν από δέντρα τη σοδειά του σπαγγέτι για τη χρονιά, λες και ήταν το το πιο φυσιολογικό πράγμα στον κόσμο.

Για να δικαιολογηθεί ο λόγος της ανταπόκρισης για ένα κατά τα άλλα φυσιολογικό θέμα, ο ρεπόρτερ ανέφερε ότι η σοδειά του 1957 θα ήταν η καλύτερη που είχαν ποτέ οι Ελβετοί, χάρη στον ήπιο χειμώνα και την καταπολέμηση ενός παρασίτου που τους ταλαιπωρούσε.

Η κορυφαία λεπτομέρεια; O σταθμός έλαβε χιλιάδες τηλεφωνήματα τηλεθεατών που ήθελαν να μάθουν πώς μπορούσαν να καλλιεργήσουν και οι ίδιοι σπαγγέτι. Το BBC, πριν παραδεχτεί τη φάρσα, απαντούσε: "βάλτε μακαρόνια σε ένα κουτί τοματοπολτού και να ελπίζετε για το καλύτερο".

Η μηχανή που έφερε τη λύση στο πρόβλημα της παγκόσμιας πείνας

Το 1878, η αμερικάνικη εφημερίδα "Graphic", έναν χρόνο μετά την ανακάλυψη του φωνογράφου από τον Τόμας Έντισον, ανακοινώνει πως ο εφευρέτης "έκανε και πάλι το θαύμα του", υποστηρίζοντας ότι δημιούργησε μία εντυπωσιακή μηχανή που "μετατρέπει το χώμα σε δημητριακά και το νερό σε κρασί, με μία μόνο κίνηση".

Έντυπα σε ολόκληρες τις ΗΠΑ αναπαράγουν την είδηση, υμνώντας τον Έντισον για την πολύτιμη προσφορά του στην ανθρωπότητα. "Το πρόβλημα της παγκόσμιας πείνας λύθηκε", ήταν το μήνυμα σε εκτενείς εγκωμιαστικές στήλες των εφημερίδων, οι οποίες έτρεχαν να ανακαλέσουν, όταν διαπίστωσαν πως δεν επρόκειτο παρά για ένα πρωταπριλιάτικο ψέμα.

Όταν οι άνθρωποι πείστηκαν ότι είχαν ικανότητες...πτήσης

Σχεδόν εκατό χρόνια μετά τη φοβερή φάρσα της "Graphic", το 1976, ο Βρετανός αστρονόμος Πάτρικ Μουρ, μιλώντας στο ραδιόφωνο του BBC, ανακοίνωσε κάτι σχεδόν εξίσου μοναδικό και φαινομενικά απίστευτο: η βαρύτητα στη Γη θα εξαφανιζόταν για μερικά δευτερόλεπτα.

Σύμφωνα με τον Μουρ, ο πλανήτης Πλούτωνας θα ευθυγραμμιζόταν με τον Κρόνο, επηρεάζοντας τη βαρύτητα του πλανήτη μας με τέτοιο τρόπο, ώστε όποιος άνθρωπος χοροπηδούσε στις 22:47 ακριβώς, να αιωρούνταν για μερικά δευτερόλεπτα στον αέρα, καθώς δεν θα υπήρχε δύναμη να τον "τραβήξει" πίσω στη Γη.

Το BBC δέχτηκε ξανά καταιγισμό τηλεφωνημάτων εκείνο το βράδυ, από ακροατές που παραδέχονταν ενθουσιασμένοι, ότι βίωσαν στην πραγματικότητα αυτό το μοναδικό γεγονός.

Όταν το Big Ben έγινε ψηφιακό

Το 1980, το BBC ξαναχτύπησε, ανακοινώνοντας ότι το “Big Ben”, το διασημότερο ρολόι στον κόσμο, θα έμπαινε σε μία νέα εποχή και θα ξεκινούσε να λειτουργεί με ψηφιακό μηχανισμό, καθώς κρίθηκε ότι έπρεπε να ακολουθεί τους ρυθμούς της εποχής και να δείχνει με μεγαλύτερη ακρίβεια την ώρα.

Το σημαντικότερο κομμάτι της φάρσας του βρετανικού μέσου ήταν εκείνο που έλεγε ότι οι δείκτες του ιστορικού ρολογιού, λες και ήταν ένα συνηθισμένο δώρο που κληρώνουν συχνά οι σταθμοί, θα πωλούνταν στους τέσσερις πρώτους ακροατές που θα επικοινωνούσαν. Τα τηλέφωνα, προφανώς, “πήραν φωτιά” από ακροατές που έλπιζαν να αποκτήσουν ένα (μεγάλο) κομμάτι ιστορίας.

Ο Αστερίξ είναι αληθινό πρόσωπο

Οι συντάκτες του Independent, έκλεψαν λίγη από την "Πρωταπριλιάτικη λάμψη" των συναδέλφων τους του BBC, το 1993, σκαρφιζόμενοι κι εκείνοι, ένα εντυπωσιακό ψέμα, το οποίο μπορεί να μην είχε σκέλος που απαιτούσε τη συμμετοχή του κοινού, αλλά έγινε πιστευτό από πάρα πολλούς αναγνώστες.

Τι έκανε ακριβώς ο Independent; Δημοσίευσε ρεπορτάζ για την ανακάλυψη του χωριού του Αστερίξ, ακριβώς στην περιοχή που το τοποθετούσαν οι ιστορίες του Ρενέ Γκοσινί. Το αφιέρωμα ήταν λεπτομερές, κάνοντας αναφορές, μεταξύ άλλων, στην εύρεση νομισμάτων τα οποία απεικόνιζαν αγριογούρουνα καθώς και πολλών μενίρ.

Η λεπτομέρεια η οποία έπειθε το κοινό ήταν η επίκληση στην αυθεντία, από μέρους του Independent, ο οποίος "έντυσε" το ψέμα του στον μανδύα της εγκυρότητας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, από το οποίο προέρχονταν υποτίθεται, οι ερευνητές και οι αρχαιολόγοι που έκαναν τη "μεγάλη ανακάλυψη".