«Παίξε σαν κορίτσι»: Ο σεξισμός σε λέξεις και πράξεις στον χώρο του αθλητισμού
Εύα Κονδύλη
7 Μαρτίου 2021
Τα κορίτσια και οι γυναίκες έχουν υποστεί διακρίσεις και στερούνταν αθλητικές ευκαιρίες για αιώνες. Αν και ο χώρος του αθλητισμού μπορεί να συμβάλει σε πολλά καλά πράγματα και συγκινήσεις στη ζωή ενός ανθρώπου, μερικές γυναίκες περιορίζονται από τον σεξισμό και την διάκριση που αντιμετωπίζουν, με αποτέλεσμα να μην καταφέρουν να επιβιώσουν μέσα σε αυτόν τον χώρο.
Διαχρονικά, η άνιση μεταχείριση των δύο φύλων από την κοινωνία αποτελεί μια δυσάρεστη πραγματικότητα. Οι γυναίκες διέθεταν ανέκαθεν λιγότερες ευκαιρίες σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής και ο χώρος του αθλητισμού δεν αποτελεί διαφορά, αφού μέχρι σήμερα εξακολουθούν να είναι παραγκωνισμένες.
Ο σεξισμός στον χώρο του αθλητισμού αναφέρεται σε διαφορετικούς λόγους, δράσεις και ιδεολογίες που υπάρχουν σε διάφορα αθλητικά περιβάλλοντα που προσθέτουν, ενισχύουν ή ομαλοποιούν την αντικειμενοποίηση, ή την απουσία γυναικών στον αθλητισμό, ενώ δεν αποτελεί σύγχρονο φαινόμενο.
Από τα βάθη των αιώνων, η γυναίκα παλεύει να κατοχυρώσει τη θέση της μέσα από τα κενά των κανόνων που έθεταν οι άνδρες στις αθλητικές διοργανώσεις.
Στους αρχαίους Ολυμπιακούς Αγώνες οι γυναίκες απαγορευόταν να εισέρχονται στο στάδιο όπου διεξάγονταν τα αθλήματα, ενώ είναι χαρακτηριστική η περίπτωση της Katherine Switzer, όπου όταν «τόλμησε» ως γυναίκα να πάρει μέρος στον μαραθώνιο της Βοστώνης το 1967, οι άνδρες έκαναν ό,τι μπορούσαν για να την σταματήσουν.
Ο σεξισμός στον χώρο του αθλητισμού εμποδίζει την γυναίκα, όχι μόνο να απολαύσει την διαδικασία των σπορ, αλλά και να προοδεύσει, να χαρεί και να ανταμειφθεί όπως της αξίζει.
Σεξουαλικότητα και double standards
Πόσες φορές έχουμε ακούσει την έκφραση «σαν κορίτσι»; «Παίξε σαν κορίτσι», «τρέξε σαν κορίτσι», «πάλεψε σαν κορίτσι», φράσεις που λέγονται από αγόρια σε πολύ νεαρή ηλικία και δηλώνουν κάτι πολύ βαθύτερο για την σημερινή κοινωνία.
Στο σχολείο, τα κοινωνικά στερεότυπα που έχουν δημιουργηθεί, μας έχουν μάθει πως υπάρχουν «αγορίστικα» αθλήματα όπως είναι το μπάσκετ, το ποδόσφαιρο και «κοριτσίστικα» αθλήματα, που μπορεί να θεωρηθεί το βόλεϊ.
Θυμάμαι χαρακτηριστικά πως ο δάσκαλος της γυμναστικής αρνούνταν κατηγορηματικά να μας επιτρέψει να παίξουμε με τα αγόρια και αντιθέτως μας προέτρεπε να βρούμε ένα άθλημα «που να μας ταιριάζει».
Τα κοινά επιχειρήματα που αντιτίθενται στη συμμετοχή γυναικών στον αθλητισμό περιλάμβαναν ότι «η εμμηνόρροια και η αναπαραγωγή ήταν τόσο εξαντλητική που οι γυναίκες δεν μπορούσαν (και δεν έπρεπε) να συμμετάσχουν στη σωματική άσκηση», καθώς και ότι η συμμετοχή στον αθλητισμό κάνει τις γυναίκες να φαίνονται αφύσικα ανδρικές.
Υπενθυμίζεται πως ο επικεφαλής των Ολυμπιακών Αγώνων και πρώην πρωθυπουργός της Ιαπωνίας είχε αναφέρει την περασμένη εβδομάδα πως οι γυναίκες μιλούσαν πάρα πολύ κατά τη διάρκεια των meetings.
«Εάν αυξήσουμε τον αριθμό των γυναικών μελών του διοικητικού συμβουλίου, πρέπει να βεβαιωθούμε ότι ο χρόνος ομιλίας τους θα είναι κάπως περιορισμένος, καθώς με δυσκολία σταματούν να μιλούν κάτι που είναι ενοχλητικό», είχε πει επακριβώς.
Η έμφαση στη σεξουαλικότητα των αθλητριών είναι μία δημοφιλής στρατηγική των μέσων και παίζει σημαντικό ρόλο στη σύγχρονη εποχή. Η επιτυχημένη απόδοση των αθλητριών στον τομέα τους υποτιμάται, ενώ η εξωτερική εμφάνιση και η ελκυστικότητα είναι αυτά που παίζουν σημαντικότερο ρόλο.
Η αθλήτρια συνδέεται με την οικογένεια, τα παιδιά και με την ιδιωτική ζωή της. Επίσης, τα μέσα δίνουν έμφαση στην εξωτερική εμφάνιση, το ντύσιμο, την ηλικία της ενώ οι αθλητικές επιδόσεις μένουν στο παρασκήνιο. Σε αντίθεση με τους αθλητές, όπου δίνεται έμφαση στην απόδοση που συνδέεται με την αρρενωπότητα, τη δύναμη και την αντοχή.
Και κάτι ακόμη. Κάθε φορά που κάποιος λέει τη φράση «τρέχει σαν κορίτσι», θυμηθείτε πως η Flo-Jo ήταν η γρηγορότερη γυναίκα στον πλανήτη, με δύο παγκόσμια ρεκόρ που ισχύουν μέχρι και σήμερα.
Μισθολογικές διακρίσεις και στον χώρο του αθλητισμού
Στη λίστα του Forbes για το 2020 «100 Highest Paid Athletes», μόνο δύο γυναίκες τενίστριες συμπεριλαμβάνονται. Στο νούμερο 29 η Naomi Osaka και στο νούμερο 33, η Serena Williams.
Σύμφωνα με τον Guardian, το 71% των κορυφαίων ανδρών στον κόσμο για το 2018 κέρδιζαν περισσότερα χρηματικά έπαθλα από τις γυναίκες που έχουν την ίδια κατάταξη στο άθλημα του τένις.
Το 2017 το BBC διαπίστωσε ότι η Navratilova πληρώθηκε περίπου 15.000 $ για την εργασία της, ενώ ο άνδρας συμπαίκτης της, εξίσου καλός παίκτης τένις, έλαβε μεταξύ 150.000- 200.000 $ για μια παρόμοια εργασία. Το χάσμα των αμοιβών απλώνεται έως τις διαφημιστικές ενέργειες, με τη Μαρία Σαράποβα να κερδίζει 23 εκατομμύρια δολάρια στις εγκρίσεις και τον Ρότζερ Φέντερερ να κερδίζει 65 εκατομμύρια, που είναι σχεδόν τριπλό.
Ωστόσο, οι αθλήτριες δεν είναι οι μόνες που αντιμετωπίζουν το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των φύλων, αλλά είναι και οι γυναίκες, όσες βρίσκονται, σε διευθυντικές θέσεις στον χώρο του αθλητισμού και οι προπονήτριες.
Σεξουαλική κακοποίηση και το ελληνικό #metoo
Το αθλητικό περιβάλλον έχει αναγνωριστεί ως ένας μικρόκοσμος της σεξουαλικής παρενόχλησης και επίθεσης. Ο αθλητισμός έχει κατηγορηθεί ότι αποτελεί γόνιμο έδαφος, δεδομένου του ιδεαλισμού της αρρενωπότητας και της βίας που υπάρχει στην κοινωνία.
Υπήρξαν πολλά παραδείγματα προπονητών σε θέσεις εξουσίας στους οποίους δόθηκε πλήρης πρόσβαση σε νεαρούς αθλητές και έκαναν κατάχρηση της δύναμής τους. Μερικά από τα πιο ανησυχητικά περιστατικά αφορούσαν σεξουαλικές πράξεις με ανηλίκους και προκάλεσαν δια βίου τραύματα στα θύματα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η υπόθεση της Ελληνίδας, δύο φορές Ολυμπιονίκη, Σοφίας Μπεκατώρου, η οποία κατήγγειλε πρόσφατα για σεξουαλική κακοποίηση το 1998, παράγοντα της Ελληνικής Ιστιοπλοϊκής Ομοσπονδίας και αποτέλεσε την αρχή για να ξεκινήσει το ελληνικό #metoo και σε άλλους χώρους, το οποίο όπως φαίνεται, άργησε πολύ.
Με όσα αποκαλύφθηκαν, φάνηκε πως ο χώρος του αθλητισμού (και) στην Ελλάδα, έκρυβε «τέρατα» και ήταν πιο διεφθαρμένος απ' ότι νομίζαμε.
Ο σεξισμός δεν πρέπει να είναι ανεκτός ούτε στον χώρο του αθλητισμού, ούτε πουθενά. Οι γυναίκες, και ειδικά τα νέα κορίτσια, πρέπει να έχουν την φωνή και την υποστήριξη να αντεπιτίθενται σε κάθε μορφή βίας και χλευασμού που έρχεται στο μέρος τους.
Αυτό που πρέπει να γίνει αντιληπτό και μπορεί να επιφέρει την αλλαγή, είναι το γεγονός ότι ο αθλητισμός, όπως και κάθε άλλος τομέας, δεν γνωρίζει φύλο και στερεότυπα. Πρέπει να αποτελεί ένα πεδίο ελευθερίας, ισότητας, έκφρασης δυνατοτήτων και ευγενούς άμιλλας.
Δείτε ακόμη:
Γίνε κι εσύ μέλος μόνο με 6€/ έτος στο συνδρομητικό Jenny.gr Exclusive Benefits
Credit: HMP Couture Imagery
Credit: HMP Couture Imagery
Credit: HMP Couture Imagery
Credit: HMP Couture Imagery
Credit: HMP Couture Imagery
Credit: HMP Couture Imagery
Credit: HMP Couture Imagery
Credit: HMP Couture Imagery
