Από τη Μεγαλόχαρη της Τήνου μέχρι την Παναγία της Κοιμήσεως στη Φολέγανδρο - 5 εκκλησίες που δεσπόζουν στο Αιγαίο
Άννα Καντζηλιέρη
15 Αυγούστου 2025
Ο Αύγουστος, πέρα από τον μήνα των διακοπών, της ανεμελιάς και της ξεκούρασης, είναι και ο μήνας της Παναγίας. Στο Αιγαίο, εκεί όπου το μπλε της θάλασσας συναντά το εκθαμβωτικό λευκό των Κυκλάδων, η πίστη αποκτά «σπίτι» μέσα από τα γραφικά ξωκλήσια, τους μεγαλεπήβολους ναούς, τις ιερές μονές και τα επιβλητικά μοναστήρια. Με αφορμή τον Δεκαπενταύγουστο, το βλέμμα στρέφεται σε όλα τα νησιά που φιλοξενούν ορισμένους από τους πιο σημαντικούς και κατανυκτικούς ναούς της Ελλάδας.
Ανάμεσα σε ανεμοδαρμένες κορυφές και φιλήσυχες παραθαλάσσιες περιοχές, ξεχωρίζουν εκκλησίες που δεν είναι απλώς θρησκευτικά μνημεία, αλλά ζωντανοί φορείς ιστορίας και τέχνης. Κάθε μία ένα σύμβολο πίστης και πολιτισμού, κάθε μία ένα πνευματικό καταφύγιο. Ακολουθεί μια λίστα με έξι ιερούς ναούς που κοσμούν το Αιγαίο, αναδεικνύοντας τον άρρηκτο δεσμό του ελληνικού καλοκαιριού με τη γιορτή της Παναγίας και την άυλη πολιτιστική κληρονομιά μας.
5 εκκλησίες που ξεχωρίζουν στα νησιά του Αιγαίου
1. Παναγία Ευαγγελίστρια στην Τήνο
Η πιο γνωστή εκκλησία του Αιγαίου και ένας από τους σημαντικότερους προσκυνηματικούς προορισμούς της Ορθοδοξίας. Χτισμένη στο σημείο όπου βρέθηκε θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, η Ευαγγελίστρια, δεσπόζει στη Χώρα της Τήνου και συγκεντρώνει χιλιάδες πιστούς κάθε χρόνο, ιδιαίτερα τον Δεκαπενταύγουστο. Ο περίφημος μαρμάρινος ναός - έργο των σημαντικών μαρμαρογλυπτών του νησιού - εντυπωσιάζει με τη μεγαλοπρέπεια και γαλήνια αύρα του.
2. Παναγία Τουρλιανή στη Μύκονο
Βρίσκεται στην Άνω Μερά και αποτελεί σημείο αναφοράς για το νησί. Το μοναστήρι χρονολογείται από τον 16ο αιώνα και φιλοξενεί μια εντυπωσιακή ξυλόγλυπτη εικόνα της Παναγίας. Η αυλή με το χαρακτηριστικό κυκλαδίτικο λευκό και μπλε, η επιβλητική καμπάνα και η ήρεμη ατμόσφαιρα προσφέρουν μια διαφορετική, σίγουρα πιο πνευματική, όψη της κοσμοπολίτικης Μυκόνου.
3. Παναγία η Εκατονταπυλιανή στην Πάρο
Ένα από τα παλαιότερα και σημαντικότερα χριστιανικά μνημεία της Ελλάδας. Η Εκατονταπυλιανή, κοντά στο λιμάνι της Παροικιάς, ιδρύθηκε τον 4ο αιώνα, κατά την παράδοση από την Αγία Ελένη. Το όνομά της σημαίνει «εκκλησία με τις εκατό πύλες», αν και έχουν εντοπιστεί μόνο 99 - η εκατοστή, λένε, θα αποκαλυφθεί «όταν έρθει η ώρα». Η βυζαντινή αρχιτεκτονική, τα παλαιοχριστιανικά στοιχεία και η μεγάλη ιστορική αξία της την καθιστούν μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς.
4. Παναγίας Χοζοβιώτισσας στην Αμοργό
Τοποθετημένο σε ένα βράχο 300 μέτρα πάνω από το πέλαγος, το μοναστήρι της Παναγίας της Χοζοβιώτισσας είναι από τα πιο εντυπωσιακά του Αιγαίου. Ιδρύθηκε τον 11ο αιώνα και είναι αφιερωμένο στην Παναγία, προστάτιδα της Αμοργού. Η πρόσβαση γίνεται από ένα μονοπάτι με σκαλιά, αλλά η θέα και η κατάνυξη που προσφέρει, το καθιστούν αξέχαστο προορισμό. Η εικόνα της Παναγίας της Χαζοβιώτισσας λέγεται ότι ήρθε από τα Ιεροσόλυμα.
5. Παναγία Χρυσοπηγή στη Σίφνο
Στην άκρη ενός βράχου που «χάνεται» μέσα στη θάλασσα, η Παναγία Χρυσοπηγή είναι το σήμα κατατεθέν της Σίφνου. Χτισμένη τον 17ο αιώνα, θεωρείται θαυματουργή και είναι αφιερωμένη στη Ζωοδόχο Πηγή. Το τοπίο που τη περιβάλλει είναι συγκλονιστικό - θα μπορούσε να είναι βγαλμένο από πίνακα κάποιου αναγνωρισμένου ζωγράφου - ιδανικό για περισυλλογή. Η Παναγία της Χρυσοπηγής είναι και η προστάτιδα του νησιού.
6.Παναγία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στη Φολέγανδρο
Βρίσκεται ψηλά, πάνω από τη Χώρα της Φολεγάνδρου, και προσφέρει μια μαγευτική θέα στο Αιγαίο. Η εκκλησία είναι χτισμένη σε σημείο που παλαιότερα υπήρχε ένας αρχαίος ναός. Ωστόσο, οι δημιουργοί προσπάθησαν να κρατήσουν στοιχεία από το παρελθόν, ενσωματώνοντάς τα στην κατασκευή. Το μονοπάτι που οδηγεί στην Παναγία, πέρα από ένα «ινσταγκραμικό μέρος», φημίζεται για απογευματινές περιπατητικές αναβάσεις, ενώ η γιορτή του Δεκαπενταύγουστου τιμάται με ιδιαίτερη λαμπρότητα και τοπικές παραδόσεις.
