Ποια είναι τα μυστικά της αγάπης που διαρκεί

Η συντροφική σχέση είναι  ίσως η πιο σημαντική σχέση της ενήλικης ζωής μας.

Τη ζούμε από παιδιά, ζώντας,  οι περισσότεροι, μέσα στο πλαίσιο της συντροφικής σχέσης των γονιών μας. Την ονειρευόμαστε, και προσπαθούμε να  βρούμε τους  ανθρώπους που θα τη ζήσουμε ευτυχισμένα μαζί τους. Η αναζήτηση του ιδανικού ανθρώπου, που μαζί του θα μοιραστούμε τη ζωή  μας, αλλά και θα δημιουργήσουμε νέα ζωή, ήταν και είναι από τους κύριους στόχους της ζωής μας.

Παλιά τα πράγματα ήταν απλά.  Η ρομαντική αγάπη υπήρχε μόνο στη λογοτεχνία και στους μύθους, οι γάμοι γίνονταν με βάση την οικονομική κατάσταση των οικογενειών που πάντρευαν τα παιδιά τους, σαν να έκαναν μια συμφέρουσα επιχειρηματική  συγχώνευση,  πολλές φορές χωρίς τη συναίνεση του μελλόνυμφου ζευγαριού, κι οι γάμοι κρατούσαν εφ όρου ζωής, μια και το διαζύγιο ήταν αδιανόητο για τα ήθη των κοινωνιών.  Βέβαια, η αλήθεια είναι, πως οι γάμοι τα παλιά χρόνια μπορεί να κρατούσαν εφ όρου ζωής των συζύγων, αλλά η διάρκειά τους , κατά μέσο όρο, ήταν από 7 έως 11 χρόνια, λόγω των συνθηκών ζωής. Τα ατυχήματα, η μετανάστευση, οι πόλεμοι, οι ασθένειες και η περιγεννητική  θνησιμότητα,  σπάνια επέτρεπαν σ’ ένα ζευγάρι να φτάσει μέχρι την αργυρή του επέτειο.

Με τη βελτίωση όμως των συνθηκών της ζωής και την άνοδο του βιοτικού επιπέδου, ο  μέσος όρος ζωής αυξήθηκε, και πολλοί από τους παράγοντες που επιδρούσαν τότε στη διάρκεια του  γάμου εξέλιπαν. Με τη σταθεροποίηση των παραγόντων του περιβάλλοντος, (ειρηνική διαβίωση,  σταθερότητα στην εργασία, ιατρική πρόοδος), άρχισαν σιγά-σιγά ν’  αναδύονται αιτήματα για καλύτερη ποιότητα ζωής και ως προς το ευδαιμονιστικό κομμάτι, τον τομέα εκείνον δηλαδή που αφορούσε όχι απλώς την επιβίωση, αλλά και  την ευχαρίστηση από τον τρόπο ζωής. Οι γάμοι από έρωτα πήραν τη θέση των «οικογενειακών συμμαχιών», κι οι άνθρωποι επέλεγαν το ταίρι τους με κριτήριο συναισθηματικό.  Μαζί μ’  αυτό όμως έκαναν την εμφάνισή τους και τα διαζύγια. Ναι μεν η επιλογή του συντρόφου γίνεται πλέον με κριτήριο την προσωπική ελεύθερη επιλογή μας, αλλά βρεθήκαμε μπροστά στη δυσάρεστη έκπληξη της αλλοίωσης  των συναισθημάτων για το κάποτε ερωτικό μας αντικείμενο και , ως εκ τούτου, την απώλεια  της επιθυμίας μας να ζούμε μαζί του. Υπάρχουν άραγε ζευγάρια που ζουν πολλά χρόνια μαζί και συνεχίζουν ν’ αγαπιούνται;  Ποιο είναι το μυστικό της αγάπης που διαρκεί;

Για να το διαπιστώσουμε αυτό, οι έρευνες στράφηκαν, που αλλού;  Στα ηλικιωμένα ζευγάρια. Στις  αφηγήσεις των ζευγαριών που  έζησαν πολλά χρόνια μαζί και περιγράφουν τη συμβίωσή τους ως μια ευτυχισμένη συμβίωση.

Ποια είναι τα μυστικά της αγάπης που διαρκεί;

Αυτό που όλοι απάντησαν ως πρώτο και κυριότερο παράγοντα, ήταν η ίδια η αγάπη.   Αυτή είναι ο κυριότερος και σημαντικότερος παράγων για τη διατήρησή της. Οξύμωρο; Όχι, αν σκεφτούμε πως για να διατηρήσουμε κάτι , πρέπει πρώτα απ’ όλα αυτό να υπάρχει. Η αγάπη είναι κάτι πιο μεγάλο από την ερωτική επιθυμία ή  το σεξουαλικό πόθο. Είναι αυτό που μένει ανάμεσα στους ανθρώπους, όταν το ερωτικό πάθος υποχωρήσει, (πράγμα πολύ φυσιολογικό). Τότε είναι η αγάπη του ενός για τον άλλον που τροφοδοτεί  την ερωτική επιθυμία κι όχι το αντίστροφο. Αν λοιπόν, υποχωρώντας το ερωτικό πάθος, δεν υπάρχουν  αμοιβαία συναισθήματα αγάπης μεταξύ των συντρόφων, η σχέση λήγει εκεί.

Εφ όσον υπάρχει ενεργό το συναίσθημα της αγάπης, μπορούμε να μιλήσουμε για βοηθητικούς παράγοντες.

• Η αποδοχή και η ανοχή της διαφορετικότητας του άλλου. Όταν έχουμε συνείδηση πως είμαστε όλοι μας διαφορετικοί κι αυτό είναι που μας κάνει μοναδικούς, αποδεχόμαστε τη διαφορετικότητα του άλλου, ως στοιχείο εξέλιξης και των δυο μας κι όχι ως κάτι απειλητικό. Είναι σημαντικό ν’ αναγνωρίζουμε την ανάγκη για να είναι ο καθένας ο ξεχωριστός εαυτός του. Τόσο εμείς, όσο  και ο άλλος.
• Η ενσυναίσθηση. Το να μπορούμε να μπαίνουμε στη θέση του άλλου, έτσι ώστε να κατανοούμε τη θέση του. Αυτό μας επιτρέπει να στεκόμαστε δίπλα στο ταίρι μας με συμπόνια κι ευαισθησία και να ενισχύουμε το αίσθημα της συντροφικότητας και της φροντίδας του ενός για τον άλλο.
• Η ελευθερία στην αντιπαράθεση. Οι διαφωνίες κι οι συγκρούσεις δεν είναι καταστροφικές. Η ελεύθερη έκφραση των συναισθημάτων μας και η σύγκρουση, όταν γίνονται μέσα σε πλαίσια σεβασμού και ειλικρίνειας, βοηθούν στην οριοθέτηση και στη λύση των προβλημάτων.
• Η εστίαση στο «εδώ και τώρα», όταν αντιμετωπίζουμε δυσκολία. Η εστίαση στην παρούσα συνθήκη, όταν πρέπει να λυθεί ένα πρόβλημα, είναι κρίσιμης σημασίας για  την καλή έκβασή της. Αυτό σημαίνει πως, όταν προκύπτει ένα πρόβλημα, δεν βοηθάει να φέρνουμε στο τραπέζι όλα μας τα παράπονα από καταβολής σχέσης ή  από καταβολής κόσμου. Το χάος παράγει ακόμα περισσότερο χάος. Το καθετί που προκύπτει, καλό είναι να αντιμετωπίζεται στην ώρα του, κι όχι να μπαίνει στο σεντούκι με τα παράπονα.
• Η ανοικτότητα. Να μη φοβόμαστε ν’ αφεθούμε στον/στη σύντροφό μας. Να μη φοβόμαστε να του/της επιτρέψουμε να μας επηρεάσει. Το να είμαστε δεκτικοί στην κουλτούρα και τους τρόπους του άλλου, μας βοηθάει να εξελιχθούμε και να εναρμονιστούμε μεταξύ μας, παράγοντας έτσι κάτι εντελώς νέο και διαφορετικό από  αυτό που  φέρνει ο καθένας από την οικογένεια καταγωγής του.   Αν μπούμε σε πολιτισμικό πόλεμο με τον/τη σύντροφό μας, τότε η σχέση δεν πρόκειται να μακροημερεύσει.
• Οι προηγούμενες γενιές. Τι μας κληροδοτούν οι πρόγονοι; Έχουμε στις  οικογένειες προέλευσής μας ζευγάρια που έζησαν καλά και για πολλά χρόνια μαζί; Τι έκαναν αυτά τα ζευγάρια; Μια  προσεκτική ματιά στο παρελθόν, μπορεί να μας δώσει πολύτιμα στοιχεία για τη δική μας σχέση. Κοιτάζοντας πίσω, μπορούμε να δούμε τι ήταν αυτό που ωφέλησε τα ζευγάρια, αλλά και ν’ αφήσουμε εμείς πίσω μας τα δυσλειτουργικά μοντέλα σχέσεων που πιθανά υπήρχαν στα ζευγάρια  των προγόνων μας.

Οι άνθρωποι είμαστε συντροφικά όντα. Μέσα σε μια  καλή  σχέση ανθίζουμε, ακμάζουμε κι εξελισσόμαστε. Αξίζει να κάνουμε το καλύτερο δυνατό, ώστε να τη διεκδικήσουμε και να την κατακτήσουμε. Θέλει πολλή δουλειά, αλλά αξίζει κάθε δευτερόλεπτο. Θεανώ Πολυζωγοπούλου Ψυχολόγος-  Ψυχοθεραπεύτρια Θεραπεύτρια Οικογένειας