Τί είναι η ψυχογενής βουλιμία;

Ένα σύνδρομο σε έξαρση. 

Όλο και πιο συχνά ακούμε τον όρο "διατροφικές διαταραχές". Το μυαλό μας πάει στη ψυχογενή ανορεξία καθώς μπορούμε εμφανώς να αναγνωρίσουμε ένα άτομο που πάσχει από αυτή. Όμως, τι γίνεται με την ψυχογενή βουλιμία; Ποια είναι τα συμπτώματά της; Πώς μπορεί ένα άτομο να εμφανίσει τη διαταραχή αυτή;

Πολλές φορές ακούμε την έκφραση «μ’ έπιασε βουλιμία» όμως δεν έχει καμία σχέση με τη διαταραχή αυτή. Δυστυχώς, τα συμπτώματα έχουν πάρει ανοδική πορεία τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Οι διαταραχές αυτές συνήθως εμφανίζονται κατά την εφηβεία, δεν αποκλείεται όμως να αρχίσουν και κατά την πρώιμη ενήλικη ζωή. Σε πολλές περιπτώσεις όμως, ακολουθούν το άτομο σε όλη του τη ζωή. Τα συνηθέστερα «θύματα» είναι κορίτσια εφηβικής ηλικίας και νεαρές γυναίκες, αλλά μπορεί να παρουσιαστούν και στους άνδρες.

Το κοινό χαρακτηριστικό είναι η έντονη ανησυχία του ατόμου για τη διατήρηση του βάρους του. Ασχολείται με το σώμα και την εικόνα του σε σημείο εμμονής, ενώ από ένα σημείο και μετά η εμμονή αυτή αρχίζει να γίνεται δυσλειτουργική για τη ζωή του.  Τα άτομα που πάσχουν από διατροφικές διαταραχές κρίνουν την προσωπική τους αξία, με βάση το σχήμα του σώματός τους και το σωματικό τους βάρος.

Η ψυχογενής βουλιμία τώρα χαρακτηρίζεται από την υπερβολική κατανάλωση φαγητού σε μικρά χρονικά διαστήματα. Το άτομο χάνει ουσιαστικά τον έλεγχο σχετικά με την ποσότητα του φαγητού που καταναλώνει. Αμέσως μετά, το άτομο προσπαθεί να απαλλαγεί από τις θερμίδες προκείμενου να διατηρήσει το βάρος και έτσι καταφεύγει σε μεθόδους όπως ο αυτοπροκαλούμενος εμετός, η νηστεία, η χρήση διουρητικών, καθαρτικών, η υπερβολική σωματική άσκηση. Έτσι, το βάρος του ατόμου με βουλιμία παραμένει κανονικό ή σε κάποιες περιπτώσεις είναι λίγο πιο πάνω από το κανονικό.

 Το άτομο που υποφέρει από τη διαταραχή αυτή παγιδεύει ουσιαστικά τον εαυτό του σ΄έναν φαύλο κύκλο. Τρώει υπερβολικές ποσότητες φαγητού, έπειτα νιώθει ενοχές για τη συμπεριφορά αυτή και δυσάρεστα συναισθήματα για τον εαυτό του. Μετά, οδηγείται σε συμπεριφορές, όπως η πρόκληση εμετού ή η υπερβολική άσκηση. Στη συνέχεια, οι αρνητικές σκέψεις και τα δυσάρεστα συναισθήματα που το άτομο βιώνει, το οδηγούν και πάλι στην υπερβολική κατανάλωση φαγητού και σε ένα επόμενο βουλιμικό επεισόδιο.

Ποιες είναι οι αιτίες; 

• Έρευνες υποστηρίζουν ότι κάποιοι βιολογικοί παράγοντες, όπως ανωμαλίες στα επίπεδα των νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο και κυρίως της σεροτονίνης, ευθύνονται για την εμφάνιση της βουλιμίας σε κάποια άτομα. Ωστόσο δεν υπάρχουν αρκετά δεδομένα ακόμη που να βεβαιώνουν αυτόν τον ισχυρισμό.
• Κοινωνικοί, οικονομικοί και πολιτισμικοί παράγοντες φαίνεται να ευθύνονται επίσης σε σημαντικό βαθμό για την εμφάνιση της βουλιμίας. Η βουλιμία παρατηρείται κυρίως σε οικονομικά ανεπτυγμένες χώρες, στις οποίες δίνεται πολύ μεγάλη έμφαση στην εμφάνιση και προωθείται το πρότυπο της αδύνατης έως πολύ αδύνατης σιλουέτας. Τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται αύξηση των περιστατικών βουλιμίας και στους άνδρες- αφορά κυρίως άνδρες νεαρής ηλικίας, ίσως ως συνέπεια της μεγάλης έμφασης που δίνεται τα τελευταία χρόνια στην εμφάνιση και το σώμα των ανδρών.
• Ένας ακόμη παράγοντας ο οποίος φαίνεται να συμβάλλει σημαντικά στην εμφάνιση της βουλιμίας, είναι η οικογένεια και η σχέση μεταξύ γονιών και παιδιού. Σε πολλές περιπτώσεις, βρέθηκε ότι τα βουλιμικά άτομα μοιράζονται ένα κοινό χαρακτηριστικό: γονείς αυστηρούς, απόμακρους και απορριπτικούς.
• Το άγχος φαίνεται να παίζει κι εδώ ρόλο. Τα άτομα που έχουν άγχος σχετικά με την εύρεση δουλειάς ή περνούν μία δύσκολη περίοδο στη ζωή τους, μπορούν να βρουν διέξοδο στο φαγητό. Καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες προκειμένου να αποφορτιστούν από την ένταση και όταν ηρεμήσουν γεμίζουν τύψεις και έτσι καταφεύγουν σε μεθόδους προκειμένου να απαλλαγούν και πάλι από τις θερμίδες.

Η βουλιμία έχει σοβαρές συνέπειες στον οργανισμό και το σώμα του ατόμου.

Πώς αντιμετωπίζεται; 

Όσο πιο γρήγορα γίνει η διάγνωση της βουλιμίας και αρχίσει η θεραπευτική αντιμετώπισή της, τόσο καλύτερη είναι η πρόγνωση. Συνήθως χρησιμοποιούνται ψυχολογικές και κοινωνικές παρεμβάσεις, διατροφική αποκατάσταση και -σε ακραίες περιπτώσεις- ακόμη και φαρμακευτική αγωγή. Το άτομο θα πρέπει να συμβουλευτεί τον ειδικό, ο οποίος θα εντοπίσει τη ρίζα του προβλήματος και μαζί θα βρουν τη λύση.