Ο σημαντικός ρόλος της διατροφής στην πρόληψη του καρκίνου του μαστού

Στις περισσότερες χώρες του κόσμου, όπως και στη xώρα μας, ο καρκίνος αποτελεί τη δεύτερη αιτία θανάτου μετά τα καρδιαγγειακά νοσήματα.

Σύμφωνα με το Global Cancer Incidence, Mortality and Prevalence, το 2018 εκτιμήθηκαν 18,1 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις καρκίνου παγκοσμίως και 9,6 εκατομμύρια θάνατοι από καρκίνου. 

ΥΓΕΙΑ + ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Η σημασία της αυτο-εξέτασης, τα συμπτώματα του καρκίνου του μαστού και τι να προσέξετε

Έως το 2030, προβλέπεται ότι παγκοσμίως οι νέες διαγνώσεις καρκίνου θα επεκταθούν στα 22,2 εκατομμύρια και οι θάνατοι σε 13 εκατομμύρια λόγω της γήρανσης του πληθυσμού. Η υιοθέτηση, όμως, ενός τρόπου ζωής που αποδεδειγμένα προσαυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου δύναται να προκαλέσει επιπλέον αύξηση.

Ανάμεσα στις γυναίκες, ο συχνότερα διαγνωσμένος καρκίνος παγκοσμίως είναι ο καρκίνος του μαστού και αποτελεί το 30% των νέων περιπτώσεων καρκίνου στις γυναίκες στις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ το 85% περίπου των περιπτώσεων εμφανίζεται σε γυναίκες που δεν έχουν οικογενειακό ιστορικό. 

Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί την κύρια αιτία θανάτου από καρκίνο μεταξύ των γυναικών, με τον κίνδυνο της εμφάνισης του να αυξάνεται ταχύτητα με την αύξηση της ηλικίας.

Σημασία της διατροφής για την πρόληψη του καρκίνου

Επιστημονικά στοιχεία που αποδεικνύουν ότι οι περιβαλλοντικοί παράγοντες παίζουν κρίσιμο ρόλο στην ανάπτυξη του καρκίνου του μαστού. Οι μελέτες δείχνουν ότι οι πληθυσμοί που προέρχονται από χώρες που παρουσιάζουν χαμηλό ποσοστό εμφάνισης καρκίνου του μαστού και μεταναστεύουν σε χώρες όπου ο καρκίνος του μαστού κατέχει υψηλότερα ποσοστά εμφάνισης τότε οι πληθυσμοί αποκτούν τα ίδια ποσοστά με τους μετανάστες μέσα σε χρονικό διάστημα μίας ή δύο γενεών.

Στη διατροφή έχει αποδοθεί σημαντικός ρόλος, εξαιτίας της μεγάλης απόκλισης στα ποσοστά του καρκίνου διεθνώς, γεγονός που ίσως να οφείλεται στις αντιοξειδωτικές ιδιότητες των θρεπτικών ουσιών, που επιδρούν στην επιδιόρθωση του DNA, στις μεταλλάξεις του DNA, στη διέγερση των αυξητικών παραγόντων και στην πιθανή αντι-οιστρογονική επήρεια.  Αντίθετα, για μερικά τρόφιμα και θρεπτικές ουσίες έχει προταθεί ότι αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού.

Επιπλέον, επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει ότι η συχνότητα εμφάνισης του καρκίνου του μαστού είναι σημαντικά υψηλότερη στις αναπτυσσόμενες χώρες από ό,τι στις ανεπτυγμένες και αυτή η γεωγραφική διακύμανση μπορεί να αποδοθεί ή και να εξηγήσει, τουλάχιστον εν μέρει, τις διαφορές στον τρόπο ζωής και των συνηθειών, μεταξύ των οποίων η διατροφή φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο.

Με βάση τα σημερινά δεδομένα η αυξημένη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, γαλακτοκομικών προϊόντων χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, ψαριών, καθώς επίσης και η πρόσληψη μονοακόρεστων (ελαιόλαδο) και πολυακόρεστων λιπαρών οξέων, βιταμίνης D, ασβεστίου και φυτοοιστρογόνων, συσχετίζεται με μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του μαστού. 

Επιπρόσθετα, η αυξημένη κατανάλωση κρέατος, πουλερικών και η πρόσληψη κορεσμένου ζωικού λίπους έχουν πιθανή αιτιολογική σχέση με τον καρκίνο του μαστού. Επίσης έχει αποδειχθεί ότι παθήσεις που οφείλονται σε μη υγιεινή διατροφή, όπως ο διαβήτης, η παχυσαρκία και το μεταβολικό σύνδρομο, συσχετίζονται ισχυρά με την εμφάνιση καρκίνου του μαστού.

Ένα διατροφικό πρότυπο, που φαίνεται πως συμβάλλει στην πρόληψη του καρκίνου του μαστού, είναι η Μεσογειακή διατροφή. Η συγκεκριμένη διατροφή στηρίζεται στην αυξημένη πρόσληψη φρούτων και λαχανικών, ελάχιστου κόκκινου κρέατος, άφθονων θαλασσινών και ψαριών, μη κατεργασμένων δημητριακών και ελαιόλαδου, στην κατανάλωση οσπρίων, ξηρών καρπών και σπόρων.

Τα τρόφιμα που την αποτελούν προσφέρουν λιπαρά οξέα, ίνες, φυλλικό οξύ και αρκετά αντιοξειδωτικά όπως είναι τα φλαβονοειδή και τα καροτενοειδή.  Η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, δεδομένου ότι είναι άφθονα σε αντιοξειδωτικά, έχουν αντιφλεγμονώδη δράση και μειώνουν το οξειδωτικό στρες. 

Τα ψάρια, το ιχθυέλαιο και οι ξηροί καρποί περιλαμβάνουν ω-3 λιπαρά οξέα, τα οποία δρουν, επίσης, ενάντια στη φλεγμονή. Ακόμα, η πρόσληψη συγκεκριμένων φυτικών ελαίων δύναται να δράσει προστατευτικά ελαττώνοντας τη χρόνια φλεγμονή.

Απαραίτητο στοιχείο της πυραμίδας της Μεσογειακής διατροφής αποτελεί το ελαιόλαδο λόγω της υψηλής διατροφικής του αξίας. Τα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, που περιέχει, δύνανται να επηρεάζουν τη μείωση της εμφάνισης του καρκίνου το μαστού. 
 
Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Ταμείο Έρευνας για τον Καρκίνο (WCRF), ποσοστό της τάξεως του 30%- 40% όλων των καρκίνων που εκδηλώνονται, σχετίζεται με την διατροφή, την μειωμένη σωματική δραστηριότητα, την παχυσαρκία και με άλλους παράγοντες, που βρίσκονται σε απόλυτη συνάρτηση με τον τρόπο ζωής μας και συνεπώς θα μπορούσαν να αλλάξουν.

Μερικές επιπλέον συμβουλές για μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του μαστού.

- Μετριάστε την κατανάλωση αλκοόλ. Η κατανάλωση αλκοόλ έχει ταυτιστεί με την αύξηση του κινδύνου για εμφάνιση καρκίνου του μαστού. Περιορίστε λοιπόν την κατανάλωση του αλκοόλ, σε μια το πολύ, μερίδα καθημερινά.

- Καταναλώστε τουλάχιστον 5 μερίδες φρούτων και λαχανικών καθημερινά. Το American Institute Cancer Research εκτιμά πως αν καταναλώναμε 5 μερίδες φρούτων και λαχανικών καθημερινά, θα είχαμε μια μείωση του ρίσκου για εκδήλωση καρκίνου γενικά, έως και 20%.

Ο κίνδυνος των γυναικών με περιττά κιλά για καρκίνο του μαστού είναι μεγαλύτερος μετά την ηλικία των 50 ετών κατά την εμμηνοπαυσιακή φάση. Οι γυναίκες που έχουν καταφέρει να χάσουν τα περιττά κιλά και έχουν φυσιολογικό βάρος, πετυχαίνουν μείωση των πιθανοτήτων να εμφανίσουν καρκίνου του μαστού.

- Περιορίστε την κατανάλωση τροφίμων και ροφημάτων με μεγάλη περιεκτικότητα σε ενέργεια και ζάχαρη.

- Αποφύγετε την κατανάλωση τροφίμων που διατηρούνται σε αλάτι, και τρόφιμα με πολύ αλάτι.

- Κάντε την άσκηση, μέρος της καθημερινότητάς σας. Πληθώρα πρόσφατων ερευνών δείχνει ότι η σωματική άσκηση αποτελεί ασπίδα προστασίας κατά του καρκίνου. Η American Cancer Society εκτιμά ότι περίπου το ένα τρίτο των θανάτων από κάθε είδους καρκίνο στις ΗΠΑ οφείλεται στην καθιστική ζωή και στην ανθυγιεινή διατροφή.

Τέλος, μην ξεχνάτε να κάνετε τη μηνιαία αυτο-εξέταση στο μαστό σας. Βεβαιωθείτε ότι έχετε λάβει σωστή οδηγία από τον γιατρό σας και ότι κάνετε σωστά την αυτό-εξέταση. Είναι σημαντικό να παρακολουθείτε για τυχόν αλλαγές στο σώμα σας. Και φυσικά, μετά από την ανάλογη ηλικία, μην αμελείτε να κάνετε μαστογραφία μία φορά τον χρόνο.