Ο βραβευμένος με Πούλιτζερ συγγραφέας Τζέφρυ Ευγενίδης σε μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη στο BHΜagazino με αφορμή το νέο του βιβλίο "Σενάρια γάμου".
«Όλοι πορευόμαστε με μεγάλες δόσεις ψευδαισθήσεων στη ζωή μας. Μέρος τους είναι απόρροια όλων των επινοημένων ιστοριών με τις οποίες έχουμε έρθει σε επαφή. Κάποτε ήταν τα μυθιστορήματα, σήμερα είναι συνήθως οι ρομαντικές κομεντί. Ο τρόπος με τον οποίο πολύς κόσμος μιλάει για τη ζωή του δεν βασίζεται τόσο σε ρεαλιστικά όσο σε χιμαιρικά δεδομένα».Στο πρώτο βιβλίο του μίλησε για «Αυτόχειρες παρθένους». Στο δεύτερο, το «Middlesex» εξερεύνησε τη ζωή ανάμεσα στα δυο φύλα. Ο βραβευμένος με Πούλιτζερ ελληνοαμερικανός συγγραφέας επιστρέφει έπειτα από αρκετά χρόνια σιωπής με το νέο βιβλίο του, «Σενάριο γάμου» και μιλάει στο ΒΗMagazino για τη σχέση του με την Ελλάδα, τη θρησκεία, τους σύγχρονούς του αμερικανούς λογοτέχνες και τη σημασία του να μεγαλώνεις στο Ντιτρόιτ.
Ακούσια ακολούθησε τη συμβουλή της Βιρτζίνια Γουλφ προς επίδοξους συγγραφείς «μην εκδώσετε βιβλίο πριν από τα 30» και με αργούς, αλλά άκρως αποτελεσματικούς ρυθμούς εξέδωσε το πρώτο του μυθιστόρημα, το περίφημο «Αυτόχειρες παρθένοι», σε ηλικία 33 ετών, ενώ ακολούθησαν τα επόμενα δυο με χρονική απόσταση εννέα χρόνων το ένα από το άλλο. Όχι ότι δεν έχει και άλλες έγνοιες στο κεφάλι του. Διδάσκει στο Τμήμα Δημιουργικής Γραφής του Πανεπιστημίου Πρίνστον από το 2007, στο μεταξύ εξέδωσε και το βιβλίο «Της αγάπης μου ο σπουργίτης πέταξε» (εκδ. Libro), στο οποίο σταχυολόγησε διηγήματα συγγραφέων με θέμα τον έρωτα και την αγάπη. Όσοι αγάπησαν το βραβευμένο με Πούλιτζερ «Middlesex: Ανάμεσα στα δυο φύλα» (εκδ. Libro), με πρωταγωνίστρια την ερμαφρόδιτη Καλλιόπη Στεφανίδη, περίμεναν με αγωνία την επιστροφή του κατά τα φαινόμενα τελειομανούς Ευγενίδη. Ηγγικεν η ώρα λοιπόν. Το καινούργιο βιβλίο του, «The Marriage Plot» (εκδ. Farrar, Status and Giroux), έγινε «Σενάριο γάμου» (από τις εκδόσεις Πατάκη) στα ελληνικά και θα βρίσκεται στις 16 Μαρτίου μεταφρασμένο στις προθήκες των ελληνικών βιβλιοπωλείων.
Στην αρχή του βιβλίου μας βάζετε στο κλίμα παραθέτοντας τη ρήση του γάλλου συγγραφέα Φρανσουά ντε λα Ροσφουκώ, «οι άνθρωποι δεν θα ερωτεύονταν ποτέ αν δεν είχαν ακούσει να γίνεται λόγος για τον έρωτα». Δεν είναι λίγο αφοριστική η ρήση, δεδομένου ότι και αυτοί που γράφουν για τον έρωτα μάλλον τον έχουν ήδη βιώσει;«Ισχύουν και τα δυο. Πρέπει να βιώσεις τον έρωτα για να μπορέσεις να γράψεις για αυτόν. Αυτά που συμβαίνουν στους ήρωες μου στο βιβλίο είναι λίγο-πολύ εναρμονισμένα με αυτά που παρατήρησα ότι συνέβησαν στη δική μου ζωή. Αυτό που με ενδιέφερε να δείξω ήταν ο τρόπος με τον οποίο η ανάγνωση επηρεάζει τις προσδοκίες των ανθρώπων σχετικά με τον έρωτα και τις μεγάλες αποφάσεις που λαμβάνουν στη ζωή. Η απόφαση να παντρευτούν ή το ποιόν θα παντρευτούν. Ξαφνικά, κάτι που πιστεύεις ότι είναι εντελώς αθώο, όπως η ανάγνωση ενός μυθιστορήματος, συνειδητοποιείς ότι τελικά έχει πολύ μεγαλύτερες συνέπειες στη ζωή σου».
Έχουν τα βιβλία τόση δύναμη;«Πιστεύω πως ναι. Όλοι πορευόμαστε με μεγάλες δόσεις ψευδαισθήσεων στη ζωή μας. Μέρος τους είναι απόρροια όλων των επινοημένων ιστοριών με τις οποίες έχουμε έρθει σε επαφή. Κάποτε ήταν τα μυθιστορήματα, σήμερα είναι συνήθως οι ρομαντικές κομεντί. Ο τρόπος με τον οποίο πολύς κόσμος μιλάει για τη ζωή του δεν βασίζεται τόσο σε ρεαλιστικά όσο σε χιμαιρικά δεδομένα».
Οι οποίοι, δηλαδή, βιώνουν «το δράμα της ενηλικίωσης», μια θεματική κατεύθυνση την οποία οι κριτικοί διακρίνουν και στα υπόλοιπα βιβλία σας.«Ποτέ δεν είδα τα βιβλία μου με τέτοιο τρόπο. Θέλουν να απλουστεύουν τα πάντα και προσφεύγουν σε κατηγοριοποιήσεις. Δεν ξέρω καν τι θα πει “δράμα ενηλικίωσης”, διότι ποτέ δεν έφτασα σε ένα σημείο στη ζωή μου όπου είπα: “Α! Επιτέλους ενηλικιώθηκα”. Σίγουρα, όμως, θυμάμαι πως όταν διένυα τη δεκαετία των 20, τουλάχιστον στην αρχή, βίωνα αγωνία και επίσης θυμάμαι ότι αυτά είναι ενδιαφέροντα χρόνια για τα οποία μπορεί να γράψει κανείς. Γιατί συνήθως τότε οι άνθρωποι είναι μπερδεμένοι, γεμάτοι πάθη και καλούνται να πάρουν πολύ σημαντικές αποφάσεις».
Πιστέυετε ότι το αμερικανικό μυθιστόρημα έχει αλλάξει σε σχέση με το τελευταίο τέταρτο του 20ου αιώνα;«Δεν νομίζω. Απλώς μερικοί από εμάς προσπαθούμε να το κρατήσουμε ζωντανό, ο καθένας με διαφορετικούς τρόπους. Υπήρχε ένα κίνημα κάποια στιγμή που θεωρούσε ξεπερασμένη την αφήγηση ή τη δημιουργία χαρακτήρων οι οποίοι ήταν πιστευτοί , τουλάχιστον όσο διάβαζες το βιβλίο. Πάλεψα με αυτές τις ιδέες ως νέος συγγραφέας, όμως πάντα φρόντιζα να υπάρχει αφηγηματικός ιστός. Δεν θέλησα να το εγκαταλείψω αυτό, αλλά ούτε και οι υπόλοιποι συγγραφείς των τελευταίων 25 χρόνων. Ο Ροθ, ο Απντάικ είχαν όλοι τους δυνατούς αφηγηματικούς πυρήνες. Δεν νομίζω ότι σήμερα κάνουμε κάτι πολύ διαφορετικό. Αν θέλεις να γράψεις ένα κείμενο χωρίς πλοκή, ένα είδος πειραματικής γραφής, αυτό γίνεται ένα είδος ποίησης, το οποίο ούτως ή άλλως είναι κάτι διαφορετικό. Δεν μου αρέσουν τα αστυνομικά, ή τα βιβλία που περιστρέφονται σε τέτοιο βαθμό γύρω από την πλοκή ώστε να διαβάζεις μόνο και μόνο για να δεις τι θα γίνει στη συνέχεια. Χρειάζομαι ένα υπόβαθρο πλοκής προκειμένου να μου προκαλέσει ενδιαφέρον ένα βιβλίο».
Είχατε δεσμούς με την Ελλάδα καθώς μεγαλώνατε;«Υπήρχε η αίσθηση ότι είμαστε Έλληνες, ο πατέρας μου έδινε στα πλεούμενά του ελληνικά ονόματα ή όταν ξεκινούσε μια νέα εταιρεία της έδινε πάντα ελληνικό όνομα. Πηγαίναμε σε ελληνικές ταβέρνες στο Ντιτρόιτ. Είχα την αίσθηση ότι είμαι Έλληνας και λόγω του ονόματος μου, που ήταν δυσπρόφερτο. Όλοι μου οι φίλοι είχαν περίεργα ονόματα εξαιτίας της εθνικότητας τους και φωνάζαμε ο ένας τον άλλον “Έλληνα”, “Άραβα” ή οτιδήποτε άλλο. Είχαμε επίγνωση της καταγωγής μας, αλλά παράλληλα δεν σήμαινε και τίποτε».
Και ποια είναι η άποψη σας για την τωρινή κατάσταση;«Νομίζω ότι είναι πιο περίπλοκη από ό,τι την παρουσιάζουν τα μέσα. Οι Γερμανοί, για παράδειγμα, οι οποίοι σήμερα έχουν θυμώσει με τους Έλληνες επειδή πρέπει να τους βοηθήσουν, δεν είχαν κανένα πρόβλημα όταν δάνειζαν την Ελλάδα και αποκόμιζαν οφέλη από αυτό. Τώρα που τα πράγματα δεν πάνε καλά, παραπονιούνται. Νιώθω ότι δεν δίνεται έμφαση σε αυτό το κομμάτι της ιστορίας. Ταυτόχρονα δεν πιστεύω ότι η ελληνική κυβέρνηση είναι αθώα και άμοιρη ευθυνών. Υπάρχει, όμως, ευθύνη που επιμερίζεται σε πολλούς, και όχι μόνο στους Έλληνες επεκτείνεται ως τις ΗΠΑ και την Goldman Sachs. Εγώ έτσι το βλέπω».
Το βιβλίο σενάρια γάμου κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία από τις εκδόσεις Πατάκη.
