Περίλυπος, ο γιος του Δία αποφάσισε να χαρίσει την αθανασία στον Κρόκο και τον μεταμόρφωσε σε μοβ λουλούδι, στην καρδιά του οποίου έβαλε τρεις βαθυκόκκινους στήμονες με το αίμα του. Από τότε το ξεχωριστό αυτό λουλούδι ανθίζει μόνο στην περιοχή της Κοζάνης της Μακεδονίας και κάθε φθινόπωρο στο ομώνυμο χωριό Κρόκος στρώνεται ένα πλούσιο μοβ χαλί που γεμίζει τον αέρα με το λεπτό άρωμά του.
Για 20 ημέρες οι κάτοικοι του γραφικού χωριού ξεχύνονται στα χωράφια λίγο πριν ανατείλει ο ήλιος. Γονατισμένοι και με τεράστια ακρίβεια και επιδέξια δάχτυλα, συλλέγουν ένα-ένα τα λουλούδια με το αίμα του Κρόκου στις ποδιές τους. Μόλις ο ήλιος πέσει, τεράστια καλάθια με ανθούς μεταφέρονται στα σπίτια, όπου οι στήμονες και τα στίγματα διαχωρίζονται πριν τα λουλούδια μαραθούν, για να αρχίσει το αργό καθάρισμα των λεπτεπίλεπτων στιγμάτων και η προσεκτική αποξήρανσή τους κάτω από ελληνικό ήλιο. Δύο μήνες αργότερα, όταν τα βαθυκόκκινα νήματα είναι έτοιμα, κλείνονται σε μικρά κουτάκια και ο κρόκος, το ελληνικό σαφράν, το ακριβότερο μπαχαρικό του πλανήτη, είναι έτοιμος να γεμίσει με χρώμα και αρώματα τις κουζίνες του κόσμου. Για κάθε 100 γραμμάρια του πολύτιμου αυτού συστατικού χρειάζονται 50.000 άνθη, αλλά μία μόνο κλωστή αρκεί για να μετατρέψει ένα κοινό πιάτο σε γκουρμέ δημιουργία, καθώς έρευνες απέδειξαν ότι η χρωματική του ένταση είναι 45 φορές πιο υψηλή από τα σαφράν που καλλιεργούνται σε άλλες περιοχές του πλανήτη.
Καθώς η Κοζάνη είναι από τις ελάχιστες περιοχές του κόσμου όπου ανθίζει ο κρόκος, όλο το χωριό Κρόκος ασχολείται αποκλειστικά με την (βιολογική) καλλιέργειά του και οι κάτοικοι σχημάτισαν το 1971 το Συνεταιρισμό Καλλιεργητών Κρόκου Κοζάνης. Τα 1.300 μέλη του κατέχουν τα αποκλειστικά δικαιώματα συλλογής, συσκευασίας και διάθεσης του Κρόκου Κοζάνης, ο οποίος έχει καταχωρηθεί ως προστατευόμενη ονομασία προέλευσης (ΠΟΠ).
Πώς το λουλούδι της Μεσογειακής κουζίνας έφτασε έως εδώ, κανείς δεν ξέρει. Η ιστορία θέλει το σαφράν να έρχεται από τα βάθη της Ανατολής. Αν ρωτήσεις τους κατοίκους του χωριού, θα ακούσεις μια ιστορία με γέρους ταξιδιώτες που έκρυβαν το θησαυρό στα μπαστούνια τους. Ακόμη κι αν είναι αλήθεια, το σαφράν έδεσε τέλεια με το ελληνικό ρύζι, τα λάχανα της βόρειας Ελλάδας, τα όσπρια των Κυκλάδων.
Κι αν όλοι γνωρίζουμε πως δεν μπορούμε να φτιάξουμε παέγια ή μπουγιαμπέσα χωρίς σαφράν, η Κλεοπάτρα το χρησιμοποιούσε ως άρωμα και οι αρχαίοι Έλληνες ως αντίδοτο στο μεθύσι, αλλά και ως φάρμακο για την αϋπνία, ενώ το συνέδεαν και με τον έρωτα και τη γονιμότητα. Οι σύγχρονοι επιστήμονες το έχουν καταγράψει ως αντιφλεγμονώδες και αντιοξειδωτικό, βελτιωτικό της πέψης και κατά της ναυτίας, ενώ ερευνούν την αντικαρκινική του δράση. Ίσως γι’ αυτό το ελληνικό σαφράν έχει βρει τη θέση του, όχι μόνο στα ράφια των ντελικατέσεν, αλλά και των φαρμακείων.
Extra Tips
❱❱Αντίθετα με άλλα μπαχαρικά, λίγες μόνο κλωστές κρόκου αρκούν, καθώς η μεγάλη ποσότητα πικρίζει το φαγητό.
❱❱ Μουλιάζουμε τα στίγματα σε ένα φλιτζάνι νερό 1 ώρα πριν το μαγείρεμα και το προσθέτουμε στο φαγητό, είτε μαζί με το νερό, είτε μόνο το νερό αφού σουρωθεί.
❱❱ Ο κρόκος αντιπαθεί το καυτό νερό και θα αρνηθεί να βγάλει τα αρώματα και το χρώμα του αν βυθιστεί σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες.
❱❱ Τα στίγματα κρατούν μέσα τους φυλακισμένο περισσότερο άρωμα και χρώμα από ότι η σκόνη.
❱❱Ακολουθείστε τη συμβουλή των Κοζανιτών που αρωματίζουν με λίγο κρόκο το ντόπιο τσίπουρο.
