Ημέρα Ραδιοφώνου: 4 καταξιωμένοι Έλληνες παραγωγοί στην πιο αξέχαστη ιστορία της ζωής τους από το ραδιόφωνο

13 Φεβρουαρίου 2020: Παγκόσμια Ημέρα Ραδιοφώνου και αυτό από μόνο του ήταν αρκετό για να αναζητήσουμε μερικούς από τους πιο καταξιωμένους Έλληνες Ραδιοφωνικούς παραγωγούς. Ανθρώπους που μας εμπνέουν και που μας έχουν ταξιδέψει αμέτρητες φορές με τη φωνή και τη μουσική τους, στον χώρο και τον χρόνο. 

Αυτή είναι άλλωστε, και η μαγεία του μέσου που έχει φανατικούς λάτρεις. Αυτούς που πρώτη τους κίνηση το πρωί είναι να πατήσουν το κουμπάκι που θα ξεκινήσει τη μέρα τους και εκείνους που διανύουν χιλιόμετρα στην πόλη με την συντροφιά του.

Το ραδιόφωνο, ωστόσο, έχει αλλάξει πολύ μέσα στα χρόνια και συνεχίζει. Όπως χαρακτηριστικά μας λέει ο Γιώργος Μουχταρίδης, ραδιοφωνικός παραγωγός του Pepper "δεν θα εξαφανιστεί φυσικά, αλλά αυτό που χρειάζεται είναι φωνές και ανθρώπους που να μπορείς να εμπιστευτείς και να ακολουθήσεις".

Με αφορμή λοιπόν, την ημέρα αφιερωμένη στο ραδιόφωνο, τεσσερις κορυφαίοι έλληνες ραδιοφωνικοί παραγωγοί, ο καθένας με το δικό του ξεχωριστό ύφος και τη δική του χροιά, άνθρωποι που τους αισθανόμαστε οικείους, μοιράστηκαν με το Jenny.gr τις πιο αξέχαστες ραδιοφωνικές ιστορίες και στιγμές από την καριέρα τους. Και είναι σαν να τους ακούμε...

Κωνσταντίνος Τζούμας Εν Λευκώ 87.7

Όταν τον ρωτήσουν να περιγράψει το ραδιόφωνο με τρεις λέξεις, απαντάει με τον δικό του μοναδικό τρόπο: «Tετραμεθυλοδιπαραδιαμινοδιαινυλομεθυανιο. Επειδή είναι γλωσσοδέτης και συχνά στο ραδιόφωνο κανείς εν την ρύμη του λόγου κάνει σαρδάμ, καλό είναι να ασκείται σε αυτό». 

Η τηλεφωνική συζήτηση μαζί του είναι εξίσου απολαυστική με το να τον ακούς στα FΜ, ειδικά όταν περιγράφει το περιστατικό που τον συγκίνησε όσο τίποτα άλλο στη μακρά πορεία του.

«Κάτι που με έκανε πραγματικά να βάλω τα κλάματα στον αέρα, ήταν όταν ήμασταν νέοι και πειράζαμε μια κοπέλα - μια κούκλα- που είχε εμφανιστεί στην παρέα. Αυτή ήταν Εβραία. Όμως για εμάς, τότε που ήμασταν νέοι, δεν σήμαινε τίποτα, το να είναι κανείς Εβραίος, μαύρος, άσπρος, το να είναι γκέι, παίζαμε με όλα.

Πράγματα τα οποία εξελίχθηκαν αργότερα σε πολύ σημαντικά και σοβαρά ζητήματα. Καθώς την πειράζαμε δεν είχαμε αντιληφθεί τη ζωή της και την κόλαση που περνούσε. Και ξαφνικά κάνω εκπομπή στον Εν Λευκώ και η Ελευθεροτυπία τότε παρουσιάζει τα πορτραίτα μερικών ανθρώπων που έχασαν τους γονείς τους και τους μεγάλωσαν οι γείτονες, με αφορμή την  εβραϊκή τους ταυτότητα. Ανάμεσα τους, ήταν και η φίλη μας. Μόλις το συνειδητοποίησα, έβαλα τα κλάματα, δεν μπόρεσα να συγκρατηθώ με την ιστορία της ζωής της, όπως περιγραφόταν. Της ζήτησα συγγνώμη στον άερα -μια συγνώμη ουτοπία- και συμπτωματικά άκουγε την εκπομπή. Ετσι ήρθε και με βρήκε στον δρόμο και μου είπε ευχαριστώ. Τι να πει κανείς... Μεταχρονολογημένο πένθος, μεταχρονολογημένες συγγνώμες».

Στην ερώτηση τι θα συμβούλευε ένα νεαρό άτομο που ξεκινάει σήμερα καριέρα στο ραδιόφωνο, η συμβουλή του είναι απλή. «Οπουδήποτε κι αν θέλει να κάνει καριέρα, να είναι ο εαυτός του. Μπορεί να βρεθούν άτομα που βλεποντας στον εαυτό του, τον δικό τους εαυτό να υπάρξουν αυτό που λέμε ακροατές». Κι όσο για το αγαπημένο του τραγούδι όλων των εποχών είναι το Knockin' on heaven's door του Bob Dylan.

Μαρία Γεωργάκαινα Ρυθμός 94.9

Μαγεία, ενέργεια, μεράκι, είναι οι λέξεις που της βγαίνουν αυθόρμητα για τη δουλειά που αγαπάει τόσο, όσο βέβαια την αγαπούν και οι ακροάτες.

«Τόσα χρόνια η αγάπη από τους ακροατές είναι τόσο μεγάλη και την εισπράττω σε διάφορες μορφές. Τούρτες, λουλούδια, μέχρι και φαγητό. Θυμάμαι έναν πολύ αγαπημένο μου ακροατή, τον Αντώνη, ο οποίος είχε βάλει την γιαγιά του να μου πλέξει ένα πανέμορφο κασκόλ και αυτό γιατί είχα πει στον αέρα ότι κρυώνω τα πρωινά που φτάνω στο στούντιο. Επίσης, έχω κάνει ακόμα και πρόταση γάμου, αφού ένας ακροατής ήθελε να κάνει μια τέτοια έκπληξη στην κοπέλα του»!

Όταν τη ρώτησα τη δική της συμβουλή για έναν επίδοξο νεαρό παραγωγό, ήταν πως πρέπει να διαβάζει βιβλία.

«Γιατί όπως αυτά δημιουργούν εικόνες, έτσι κάνει και το ραδιόφωνο. Τα βιβλία σε βοηθούν να εμπλουτίζεις τη φαντασία σου αλλά και να είσαι πιο εκφραστικός, εμπλουτίζοντας το λεξιλόγιο σου. Το πιο βασικό όμως να είναι ο εαυτός του. Το μικρόφωνο σκανάρει και φαίνεται η αλήθεια σου». Το αγαπημένο της κομμάτι δεν θα μπορούσε να είναι άλλο από το Cherry Blossom Girl από Air. «Ατμοσφαιρικό και ταξιδιάρικο», σημειώνει.

Ποσειδώνας Γιαννόπουλος Love 97.5

Μουσική, επικοινωνία, αμεσότητα: οι 3 λέξεις που περιγράφουν όχι μόνο τον ίδιο τον ραδιοφωνικό παραγωγό αλλά και το πώς έχει στο μυαλό του το ραδιόφωνο. Γυρνώντας πίσω τον χρόνο στα 32 χρόνια που κάνει ραδιόφωνο, δυσκολεύεται να σκεφτεί μία μόνο ιστορία. «Εχω τόσες πολλές, που όταν με ρωτάει κάποιος μετά από 32 χρόνια στο ραδιόφωνο, σταματάει το μυαλό μου. Σίγουρα πολύ ωραίες αναμνήσεις έχω από την εποχή που είχα κάθε εβδομάδα έναν καλεσμένο στην εκπομπή μου. Ήταν η εποχή που πέρασα στο ραδιόφωνο του Αntenna και υπήρξαν μεγαθήρια τα οποία είχα φιλοξενήσει. Την ώρα που συζητούσαμε με τον καλεσμένο εκτός αέρα, διαδραματίζονταν διάφορα πράγματα τα οποία μου έχουν μείνει αξέχαστα. Θα αναφερθώ σε δύο γυναίκες που δυστυχώς δεν είναι πια εν ζωή, πάρα πολύ αγαπημένες και οι δύο. H μία ήταν η Ρίτα Σακκελαρίου, η οποία ήταν ενεργή ακόμα δισκογραφικά και σε επίπεδο live τότε.

Μία αυθεντική λαϊκή τραγουδίστρια, ένα άτομο πολύ έξω καρδιά, πολύ ειλικρινές και αυθεντικό. Την ώρα που κάναμε εκπομπή, εκτός αέρα έλεγε τέρατα! Θυμάμαι να σχολιάζουμε τους πάντες και τα πάντα, να μου λέει απίστευτα πράγματα για συναδέλφους της που δεν συμπαθούσε. Ήταν τόσο αστεία αυτά που έλεγε, που με το που τέλειωσε το τραγούδι που έπαιζε κι έπρεπε να μιλήσουμε στον αέρα, δεν μπορούσα να μιλήσω από τα γέλια. Αυτοί οι παλιοί, γνήσιοι λαϊκοί τραγουδιστές είχαν μια ελαφρά αθυροστομία, η οποία όμως ήταν απολαυστική.

Επίσης, κάποια Χριστούγεννα, αν θυμάμαι καλά του ΄94-΄95, ήθελα να κάνω μία εορταστική εκπομπή. Αποφάσισα να κάνω συνέντευξη με τη Ρένα Βλαχοπούλου. Εκείνη δεν μπορούσε να έρθει στο στούντιο, όποτε πήρα το συνεργείο -ηχολήπτη, το παλιό μπομπινόφωνο, και πήγαμε στο σπίτι της στην Βουλιαγμένη. Την θαύμαζα πάρα πολύ και θεωρώ πως αν είχε μεγαλώσει στην Αμερική, θα μιλούσαμε για μια καριέρα ισάξια της Lucille Ball. Όλο αυτό το σκηνικό, το στολισμένο σπίτι της, η λατρεμένη Ρένα με την καπιτονέ ρόμπα σαν αυτές που φορούσε καμία φορά σε ταινίες ή στο θέατρο... όλο αυτό το θυμάμαι ακόμα μετά από 25 χρόνια ως τα πιο όμορφα Χριστούγεννα της ζωής μου».

Όπως αναφέραμε, το ραδιόφωνο αλλάζει και αυτή είναι μια δύσκολη εποχή του. Σε αυτό συμφωνεί και ο Ποσειδώνας Γιαννόπουλος, ο οποίος συστήνει στους νέους παραγωγούς να μορφωθούν μουσικά.

«Αν και τα ραδιόφωνα σήμερα είναι σε μία κατάσταση αποστειρωμένη, μη δημιουργική, ανέμπνευστη, γιατί έχουν  περιοριστεί οι δυνατότητες και οι εξουσίες του ραδιοφωνικού παραγωγού, θα τον συμβούλευα να μελετήσει την ιστορία της μουσικής που θα παίζει στην εκπομπή του, είτε είναι ελληνική είτε ξένη. Να μην περιορίστει στο να ξέρει για παράδειγμα τον Αργυρό και την Πάολα, να ψάξει τι σημαίνει Αλεξίου, τι σημαίνει Νταλάρας, τι σημαίνει Αρβανιτάκη, Λυδάκης. Να κάτσει να ψάξει τη δισκογραφία καλλιτεχνών και συνθετών. Γιατί μιλάμε για τον Χατζιδάκι, γιατί παραμένει Μέγας ο Θεοδωράκης, γιατί είναι σπουδαίος ο Ξαρχάκος. Το ίδιο ισχύει και για την ξένη μουσική.

Το δεύτερο -αν και ακούγεται κλισέ- να είναι ο εαυτός τους στο μικρόφωνο. Να είναι αληθινοί, να μην υποδύονται κάποιον άλλο. Να βρίσκουν έναν τρόπο να μαρτυρούν την προσωπικότητα τους. Ένας καλός ραδιοφωνικός παραγωγός, όσο κι αν τον περιορίζουν, θα φανεί με ένα μαγικό τρόπο. Να νιώθουν άνετα και χαλαρά στο μικρόφωνο. Το να βγάλεις προσωπικότητα, είναι σημαντικότερο και από το να έχεις καλή ραδιοφωνική φωνή».

Σε ό,τι αφορά στο δικό του αγαπημένο τραγούδι, είναι απίστευτο το γεγονός ότι παραμένει το ίδιο τα τελευταία 20 χρόνια. «Η ερώτηση αυτή με συγκινεί γιατί μου την είχαν κάνει και το 2000. Το τραγούδι παραμένει το ίδιο γιατί παραμένει επίκαιρο το μήνυμα το και είναι το Ιmagine του John Lenon. Το ελληνικό τραγούδι όλων των εποχών είναι η Συννεφιασμένη Κυριακή του Τσιτσάνη. Ενα συγκλονιστικό λαϊκό τραγούδι. Με το που το ακούς, νιώθεις, ακούς, σου μεταδίδει συναισθηματικά όλη την ιστορία και τον ήχο της Ελλάδας».

Γιώργος Μουχταρίδης Pepper 96.6

«Ραδιόφωνο είναι ταξίδι, ζεστασία και χρώματα», λέει και μας ζεσταίνει με την απαλή μα αρρενωπή φωνή του.

Το ραδιόφωνο είναι θερμό μέσο —λέμε οι ραδιοφωνατζήδες και οι ιστορίες που έχει ο καθένας από εμάς να θυμάται είναι είτε να ξαφνιάζουν την ώρα που κάνουμε live εκπομπή, είτε ιστορίες που μας κάνουν να σκάμε στα γέλια με ανοιχτά μικρόφωνα επειδή κάτι είπαμε που δεν “έπρεπε", είτε ιστορίες που μας τρομάζουν, όπως για παράδειγμα ένας σεισμός την ώρα της εκπομπής. Είναι στιγμές που δεν μπορείς να κρυφτείς, είναι στιγμές που τις θυμάσαι.

Έχω φίλη στο ραδιόφωνο που της έχει τύχει τόσες φορές να γίνεται σεισμός την ώρα που κάνει ζωντανή εκπομπή, ώστε εδώ και πολλά χρόνια δεν παίζει ΠΟΤΕ το τραγούδι "I Feel The Earth Move" της Carole King, από προκατάληψη φυσικά!

Οι στιγμές που έχω ζήσει στο στούντιο του ραδιοφώνου είναι δεκάδες, όμως αυτές που κυρίως θυμάμαι πλέον, δεν είναι αυτές οι χαριτωμένες καθημερινές στιγμές, αλλά αυτές όπου συνάντησα σπουδαίους μουσικούς όπως ο Philip Glass, o Gustavo Santaolalla ή η Ξυπόλητη ντίβα του Πράσινου Ακρωτηρίου, Cesaria Evora που ήρθε πριν από χρόνια στο στούντιο του Kosmos στην ΕΡΤ κυριολεκτικά ξυπόλητη στα πόδια αλλά και στην ψυχή. Μια πολύ κουρασμένη και βασανισμένη γυναίκα που μου μίλησε για όλη της τη ζωή με αφοπλιστική ειλικρίνεια, χωρίς φόβο και χωρίς πάθος.
Πιο άβολη στιγμή σε συνέντευξη, ευτυχώς τηλεφωνική, ήταν όταν συνομιλώντας με την Elizabeth Frazer των Cocteau Twins, πριν από χρόνια, μιλώντας μου για τον χωρισμό με τον άντρα της, άρχισε να γίνεται ευάλωτη και να μου μιλάει για πολύ προσωπικές στιγμές και συναισθήματα που την οδήγησαν σε συναισθηματική έκρηξη, βούρκωμα, κλάμα και εμένα στην άλλη άκρη του τηλεφώνου on air να την παρηγορώ και να της λέω,"μην ανησυχείς, όλα θα πάνε καλά και θα είστε ξανά μαζί».

«Ένα απ' τα πράγματα που με εντυπωσιάζει είναι ότι δεν πάνε τα αγόρια στο ραδιόφωνο τα τελευταία χρόνια, είναι κυρίως γυναικεία υπόθεση.

Αυτό που θα έλεγα σε εκείνους που ξεκινούν τώρα, είναι ότι πρέπει να έχουν μεγάλη υπομονή, να έχουν μεγάλη αγάπη είτε για το μέσο, είτε για τη μουσική είτε και για τα δύο. Ακόμα καλύτερα. Μπαίνουν σε μία πάρα πολύ δύσκολη περίοδο του ραδιοφώνου, με την έννοια ότι δεν ανταγωνίζεται πλέον τα άλλα ραδιόφωνα αλλά τις μεγάλες παγκόσμιες streaming πλατφόρμες. Θέλει πολύ μεγάλη αγάπη, να το πιστεύουν όπως και τα περισσότερα πράγματα και να ανακαλύψουν αυτό που τους κάνει ξεχωριστούς, να βρουν τη δική τους φωνή. Το ραδιόφωνο χρειάζεται φωνές από ανθρώπους που να μπορείς να εμπιστευτείς και να τους ακολουθήσεις.

Το κομμάτι που τραγουδάω περισσότερο μέσα στα χρόνια είναι το Moon River του Henry Mancini από την Αudrey Hepburn».