Ζιλ Ντασέν: Η θυελλώδης σχέση του βραβευμένου σκηνοθέτη με τη Μελίνα και η μεγάλη του αγάπη για την Ελλάδα
Έλενα Κρητικού
18 Δεκεμβρίου 2020
Ο Αμερικανός σκηνοθέτης, ηθοποιός και σεναριογράφος του θεάτρου και του κινηματογράφου, Ζιλ Ντασέν που αγάπησε την Ελλάδα όσο λίγοι, γεννήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου του 1911. Η Μελίνα ήταν ο δεύτερος μεγάλος έρωτας στη ζωή του, καθώς η σχέση του με τον τόπο που λάτρευε σαν δικό του, προϋπήρχε. Όπως συνήθιζε να λέει χαρακτηριστικά, "Ήμουν Έλληνας πριν γνωρίσω τη Μελίνα".
Μετά τον γάμο του ωστόσο με τη Μελίνα Μερκούρη, συνέδεσε τη ζωή του βαθύτερα με τη χώρα μας και θεωρούσε τον εαυτό του Έλληνα. Προς το τέλος της ζωής του μάλιστα, έγινε επίτιμος Έλληνας πολίτης ως ύψιστη αναγνώριση της πολιτιστικής προσφοράς του στην Ελλάδα.
Τα δύσκολα παιδικά χρόνια και η μετάβαση σε μια νέα ζωή
Μεγαλωμένος στη μικρή κωμόπολη Μιντλτάουν του Κονέκτικατ στην Αμερική, ο Ντασέν πέρασε δύσκολα παιδικά χρόνια καθώς ήταν μέλος μιας φτωχής πολυμελούς οικογένειας. Ήταν ένα από τα οκτώ παιδιά ενός Ρωσο-Εβραίου κουρέα. Σε μικρή ηλικία μετακόμισε με την οικογένειά του στο Χάρλεμ της Νέας Υόρκης. Πήγε σχολείο στο Μπρονξ αλλά λόγω οικονομικών προβλημάτων της οικογένειάς του δεν κατάφερε ποτέ να το τελειώσει. Γύρω στα 17 του χρόνια ωστόσο, ο κόσμος του θεάτρου άρχισε να τον μαγεύει και να τον παρασύρει προς έναν νέο και εντελώς διαφορετικό κόσμο που ανοιγόταν μπροστά του.
Ο Ζιλ Ντασέν έγινε ως ηθοποιός αρχικά, μέλος της Artef, μιας ομάδας, η οποία στήριζε κυρίως το εβραϊκό λαϊκό θέατρο. Το θέατρο ήταν σε ακμή παρά την οικονομική ύφεση που σημειωνόταν κατά τη δεκαετία του 1930. Προκειμένου να εξασφαλίσει τα προς το ζην, διασκεύαζε έργα για το ραδιόφωνο και το ντεμπούτο του ως σκηνοθέτης στη σκηνή κατάφερε να το κάνει με μια διασκευή του, το «Παλτό» του Γκόγκολ. Ακολούθησαν διάφορες σκηνοθεσίες στη συνέχεια, ενώ το πρώτο του συμβόλαιο με το Hollywood δεν άργησε να έρθει!
Η πρώτη του ταινία ήταν ο "Πράκτορας των Ναζί" το 1942 ενώ ο Ντασέν έγινε μαθητής κοντά στις πιο καταξιωμένες προσωπικότητες, όπως εκείνη του Hitchcock. Η μία επιτυχία άρχισε να διαδέχεται την άλλη, ωστόσο δεν ήταν λίγες και οι συγκρούσεις με ανώτερα πρόσωπα που τον οδήγησαν ωστόσο, να μεγαλουργήσει και να δημιουργήσει μερικά σημαντικά φιλμ. Ωστόσο, ο ίδιος δεν τα είχε σε εκτίμηση. Έλεγε χαρακτηριστικά: "Τα πρώτα πέντε φιλμ μου δεν θέλω να τα θυμάμαι". Από την αμερικανική περίοδο του Ντασέν ξεχωρίζουν, τόσο από τον ίδιο όσο και από τους κριτικούς, οι ταινίες: "Ο δήμιος των κολασμένων" (Brut Force), "Γυμνή πόλη" (Naked City) (1948) και το θεωρούμενο ως το αριστούργημά του "Η νύχτα και η πόλη" το 1950.
Το Φεστιβάλ των Καννών, η θυελλώδης γνωριμία με τη Μελίνα και η Ελλάδα
Η πρώτη ταινία του στην Ευρώπη ήταν το "Ριφιφί", με το οποίο κερδίζει το βραβείο στο Φεστιβάλ των Καννών το 1955. Η 18η Μαΐου εκείνου του έτους ήταν κομβική καθώς γνωρίζεται με τη Μελίνα Μερκούρη, με τη γυναίκα που έμελλε να του αλλάξει όλη του τη ζωή. Εκείνη βρισκόταν στις Κάννες με την ευκαιρία της προβολής στο διαγωνιστικό τμήμα της οργάνωσης, της διάσημης ταινίας του Μιχάλη Κακογιάννη "Στέλλα". Οι δυο τους ερωτεύονται κεραυνοβόλα και από τότε ζουν μαζί τους όλη τους τη ζωή.
"Η Μελίνα είναι μια θεά που μέσα της βρίσκει ησυχία ο Διάβολος" είχε πει κάποτε ο Ντασέν για εκείνη
Η Μελίνα γίνεται πλέον σταθερά η πρωταγωνίστρια στις ταινίες του και σε κάποια θεατρικά έργα που σκηνοθετεί. Το 1956, ο Ντασέν επισκέπτεται για πρώτη φορά την Ελλάδα και το 1957 γυρίζει την πρώτη ταινία με τη Μελίνα, που είναι η κινηματογραφική μεταφορά του μυθιστορήματος του Καζαντζάκη, "Ο Χριστός ξανασταυρώνεται", σε συνεργασία με τον ίδιο τον συγγραφέα. Το 1958 γυρίζει την ταινία "Θηλυκός Δαίμων" - La Loi, στην οποία εκτός από τη Μελίνα συμμετέχουν η Τζίνα Λολομπρίτζιτα, ο Μαρτσέλλο Μαστρογιάννι και ο Υβ Μοντάν. Την ολοκλήρωση και τα γυρίσματα της ταινίας αυτής τα θεωρούσε ως την πιο δύσκολη συνεργασία της καριέρας του (ίσως και λόγω των σκηνών ζήλιας που δεχόταν από τη γυναίκα του για την συμμετοχή της Λολο- μπρίτζιτα, όπως χαρακτηριστικά τόνιζε το όνομα η Μελίνα, στην ταινία).
Η Μελίνα συνεχίζει να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στις ταινίες του, αλλά εκείνη που ξεχωρίζει είναι αναμφίβολα, το "Ποτέ την Κυριακή" το 1960, στην οποία απονεμήθηκε το βραβείο Όσκαρ για τη μουσική του Μάνου Χατζιδάκι ενώ ήταν υποψήφια και σε πολλές ακόμη κατηγορίες όπως πρώτου γυναικείου ρόλου, σεναρίου, σκηνοθεσίας. Το 1967 ο Ζιλ Ντασέν επιστρέφει με τη Μελίνα στη Νέα Υόρκη και ανεβάζουν στο θέατρο Μπροντγουέι, μετά από περιοδεία σε όλες τις ΗΠΑ, το μιούζικαλ "Ίλια Ντάρλινγκ", που αποτελεί τη θεατρική μεταφορά του "Ποτέ την Κυριακή". Το έργο γνωρίζει μεγάλη επιτυχία, καθώς πρόκειται για τη θριαμβευτική επιστροφή του Ντασέν στις ΗΠΑ.
Η ξεχωριστή ταυτότητα του αγαπημένου "Τζούλι" σε λίγες γραμμές
Σε όλες τις ταινίες του, ο Ντασέν χρησιμοποιούσε το ίδιο συνεργείο, με τους ανθρώπους των οποίων ήταν φίλος. Τους αποκαλούσε: "αριστοκράτες της εργαζόμενης τάξης". Ένα ακόμη στοιχείο, για το οποίο ξεχώριζε ήταν η συνεργασία του με τη Μελίνα για την επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα από το 1981 όταν εκείνη ανέλαβε το Υπουργείο Πολιτισμού. Μάλιστα, μετά τον θάνατό της συμμετείχε στο Ίδρυμα Μελίνα Μερκούρη που συστάθηκε για τον σκοπό αυτό.
Ο Ζιλ Ντασέν, ή αλλιώς, ο "Τζούλι", όπως τον φώναζε η Μελίνα, αγαπήθηκε από τους Έλληνες και αγάπησε την Ελλάδα σαν να ήταν ο τόπος που είχε γεννηθεί, σαν να επρόκειτο για την αληθινή του πατρίδα. Άφησε την τελευταία του πνοή στην Αθήνα στις 31 Μαρτίου του 2008 σε ηλικία 96 ετών, και τάφηκε στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών δίπλα από την αγαπημένη και παντοτινή του Μελίνα!
Πηγή κεντρικής φωτογραφίας: Getty/ Ideal Images
Γίνε κι εσύ μέλος μόνο με 6€/ έτος στο συνδρομητικό Jenny.gr Exclusive Benefits
