Antonio Vivaldi: Οι κρυφοί συμβολισμοί πίσω από το μουσικό αριστούργημα «4 εποχές»
Εύα Κονδύλη
4 Μαρτίου 2021
Ο Antonio Vivaldi γεννήθηκε στις 4 Μαρτίου 1678 στην Βενετία και κατά τη διάρκεια της 40ετούς θητείας του, δημιούργησε πάνω από 450 κονσέρτα, με σημαντικότερο και δημοφιλέστερο τις «Τέσσερις Εποχές».
Ο Antonio Vivaldi είναι μια μεγαλοφυία και ξεχωρίζει πραγματικά ως ο πιο δημιουργικός ανάμεσα σε πολλούς συνθέτες που έφεραν το ιταλικό μπαρόκ στιλ στο αποκορύφωμά του. Με το προσωπικό του ύφος γραφής έθεσε τα θεμέλια του ώριμου κονσέρτου μπαρόκ και επηρέασε συνθέτες όπως τον Bach και τον Telemann, όσο και τους μετέπειτα.
Η μουσική του ήταν νεωτεριστική για την εποχή του, έκανε πιο ζωηρή την επίσημη και ρυθμική μορφή του κονσέρτου, στο οποίο εστίασε σε αρμονικές αντιθέσεις, καινοτόμες μελωδίες και μουσικά θέματα, ενώ αρκετές από τις συνθέσεις του είναι φανταχτερές και διαχυτικές.
Οι «Τέσσερις Εποχές»
Το 1723 δημιουργεί τις «Τέσσερις Εποχές» ή το "Le quattro stagioni" στα ιταλικά, το πιο γνωστό από τα έργα του, το οποίο είναι ένα σύνολο τεσσάρων κονσέρτων, στα οποία χρησιμοποίησε το βιολί ως το μοναδικό όργανο.
Ασυνήθιστα για την εποχή, ο Antonio Vivaldi το δημοσίευσε με συνοδευτικά ποιήματα (πιθανώς γραμμένα από τον ίδιο) που διασαφήνισε τι ήταν αυτό που είχε σκοπό να προκαλέσει με την μουσική.
Θεωρείται ως πρώιμο δείγμα προγραμματικής μουσικής, καθώς ο συνθέτης εδώ προσπαθεί μέσω των ηχοχρωμάτων των οργάνων της ορχήστρας, να μας πει μια ιστορία ή να μας ζωγραφίσει μουσικά μία εικόνα. Η επίκληση της φύσης πραγματοποιείται μέσα από την μουσική, με την χρήση μουσικών οργάνων για την μίμηση των ήχων της.
Οι «Τέσσερις Εποχές» μπορούν πλέον να θεωρηθούν ως η μοναδική μεγαλύτερη αίσθηση της κλασικής μουσικής. Οι πιο επιφανείς βιολιστές το έχουν καταγράψει περισσότερες από εκατό φορές, ενώ έχει εμφανιστεί πολλές φορές σε τηλεοπτικές διαφημίσεις και ταινίες του Χόλιγουντ.
Είναι ένα εξαιρετικά αυθεντικό έργο, ένας συνδυασμός βαθιάς κομψότητας και πολυτέλειας. Είναι γεμάτο από λαμπρές ηχητικές στιγμές, έξυπνες καινοτομίες, με ζωντανές σόλο γραμμές που αποτυπώνουν την ουσία της φύσης.
Ο πιο σημαντικός παράγοντας που καθιστά τη δημοτικότητά του είναι το γεγονός ότι ενσωματώνει τα βασικά ανθρώπινα στοιχεία - το πέρασμα του χρόνου, τον κύκλο των ετών και τη φύση.
Το νόημα πίσω από το αριστούργημα
Άνοιξη
Η «Άνοιξη» ή «La primavera» ξεκινά με τη διαύγεια και την ευκρίνεια μιας τυπικής άνοιξης, συνοδευόμενη από χορωδίες πουλιών και ρευμάτων. Εισβάλλεται από μια ξαφνική καταιγίδα, αλλά τα πουλιά που τραγουδούν σύντομα ανακτούν την κυριαρχία. Η κίνηση τελειώνει με έναν ζωντανό εξοχικό χορό, με κατοίκους να γιορτάζουν την επιστροφή της πανίδας και της χλωρίδας μετά από έναν σκληρό χειμώνα.
Καλοκαίρι
Το «Καλοκαίρι» ή «L'estate» προσφέρει μια αργή εκκίνηση, απεικονίζοντας τον καιρό ως πολύ ζεστό για οποιαδήποτε μετακίνηση. Ο αέρας είναι σχεδόν ακινητοποιημένος, τα πουλιά κελαηδούν τεμπέλικα, ώσπου συγκεντρώνεται ένα αεράκι, προειδοποιώντας μια επικείμενη καταιγίδα. Η πιο εντυπωσιακή στιγμή ακούγεται στην τρίτη κίνηση του έργου, καθώς η καταιγίδα με χαλάζι πέφτει ανελέητα, προσφέροντας μια τέλεια αντίθεση.
Φθινόπωρο
Το «Φθινόπωρο» ή «L'autunno» επιστρέφει στη διαύγεια που μοιάζει με την «Άνοιξη», με παρόμοια μουσικά θέματα στις πρώτες κινήσεις. Οι χωρικοί χαίρονται για άλλη μια φορά, γιορτάζοντας τη συγκομιδή και πίνοντας κρασί. Ο ρυθμός πέφτει σημαντικά, παράλληλα με τον ήρεμο ύπνο που καταπίνει τους ανθρώπους. Στο τέλος απεικονίζει ένα «κυνήγι», που μας οδηγεί πίσω στο ιταλικό είδος του 14ου αιώνα, «Caccia», όπου τραγούδια χρησιμοποιήθηκαν για να δοξάσουν τα κυνήγι μέσω φωνητικών κανόνων.
Χειμώνας
Τα κονσέρτα τελειώνουν με τον «Χειμώνα» ή «L'inverno». Το άνοιγμα μοιάζει με άνθρωπο που έχει ρίγη από το κρύο, χτυπώντας τα πόδια του με ρυθμό για να μείνει ζεστός. Η μεσαία κίνηση απεικονίζει την ευχαρίστηση της ζεστασιάς με τη βοήθεια της φωτιάς, ενώ στο τέλος οι άνθρωποι περπατούν σε παγωμένα μονοπάτια, ενώ όσοι βρίσκονται μέσα στα σπίτια αισθάνονται την αδιάκοπη ψύχρα να εισβάλει.
Οι «Τέσσερις Εποχές» του Vivaldi βρίσκονται στο αποκορύφωμα της κλασικής μουσικής παράλληλα με την «5η Συμφωνία» του Beethoven. Με το μεγαλείο τόσο παρθένο, η αξία του δεν θα δεσμευθεί ποτέ από το χρόνο, αλλά μόνο μέσω της ιδιοφυΐας του δημιουργού του.
Δείτε ακόμη:
Γίνε κι εσύ μέλος μόνο με 6€/ έτος στο συνδρομητικό Jenny.gr Exclusive Benefits
