Helen Keller: Κατέκτησε την αδυναμία της, αγωνίστηκε για τη γυναικεία ενδυνάμωση και άλλαξε τον κόσμο
Στεφανία Παπαδημητρίου
27 Ιουνίου 2021
Ήταν συγγραφέας και πολιτική ακτιβίστρια. Γεννήθηκε το 1880, γύρισε όλον τον κόσμο, έδωσε μάχη για το σοσιαλισμό, τον αντιμιλιταρισμό, τα δικαιώματα των εργαζομένων κι εκείνα των γυναικών, μαζί με τις σουφραζέτες. Το 1971, το όνομά της μπήκε στο γυναικείο Hall of Fame της Alabama και κατάφερε να διαψεύσει όλους εκείνους που την αμφισβήτησαν, μένοντας για πάντα στην ιστορία.
Η Helen Keller ήταν μόλις 19 μηνών, όταν νόσησε από μία άγνωστη ασθένεια. Οι γιατροί την περιέγραψαν ως «οξεία υπεραιμία στο στομάχι και τον εγκέφαλο». Σύμφωνα με τα σημερινά επιστημονικά δεδομένα, πιθανότατα έπασχε από μηνιγγίτιδα. Κατάφερε να αναρρώσει, όμως η ζωή της άλλαξε ριζικά: Έχασε για πάντα την ακοή και την όρασή της.
Ζούσε στην Tuscumbia της Alabama και, μέχρι τα 7 της χρόνια, είχε σχηματίσει περισσότερες από εξήντα χειρονομίες ώστε να επικοινωνεί με την οικογένειά της. Έμαθε, επίσης, να αντιλαμβάνεται πότε κάποιος έμπαινε στο χώρο, από τις δονήσεις που προκαλούσαν τα βήματά του.
Παρά τις δυσκολίες, χάρη στους αποφασιστικούς γονείς της, δεν έμεινε πίσω. Ήθελαν να της παρέχουν τις ίδιες ευκαιρίες με κάθε άλλο παιδί κι έτσι, το 1886, έχοντας εμπνευστεί από τις Αμερικανικές Σημειώσεις του Καρόλου Ντίκενς, που περιέγραφαν την εκπαίδευση μίας κωφής και τυφλής γυναίκας, την έστειλαν στον ωτορινολαρυγγολόγο, Julian Chisolm. Τη συμβούλευσε να έρθει σε επαφή με το Ινστιτούτο Perkins που εξειδικευόταν σε περιπτώσεις όπως η δική της, όπως και έγινε.
Εκεί, ο διευθυντής Michael Anagnos, ζήτησε από την 20χρονη πρώην μαθήτριά του, Anne Sullivan, η οποία αντιμετώπιζε επίσης προβλήματα όρασης, να γίνει η δασκάλα της μικρής Keller. Έτσι ξεκίνησε η περίφημη φιλία τους, που κράτησε 49 ολόκληρα χρόνια.
Οι δυο τους, συναντήθηκαν για πρώτη φορά το 1887 στο οικοτροφείο κι η Sullivan ξεκίνησε να διδάσκει στη μαθήτριά της πώς να επικοινωνεί, συλλαβίζοντας τις λέξεις στο χέρι της. Η πρώτη που έμαθε, ήταν η «κούκλα» – το δώρο που της έλαβε για τη γνωριμία τους.
Στην αρχή, η Helen δυσκολεύτηκε πολύ. Δεν μπορούσε να καταλάβει πως κάθε αντικείμενο περιγραφόταν με τη δική του λέξη. Μέχρι που, κάποια στιγμή, συνειδητοποίησε πως οι κινήσεις που έκανε η Anne στην παλάμη της, συμβόλιζε την ιδέα του νερού. Αμέσως, απαίτησε να μάθει το συμβολισμό για κάθε πράγμα, για κάθε έννοια. Θέλησε να εξηγήσει τον κόσμο γύρω της, με το δικό της τρόπο.
Από εκείνη την ώρα, δε σταμάτησε να μορφώνεται. Το 1894, ήταν πια έφηβη και μετακόμισε με τη δασκάλα και γκουβερνάντα της στη Νέα Υόρκη. Πήγε στη Σχολή Κωφών Wright-Humanson και συνέχισε στη Βοστόνη, δυο χρόνια μετά, για να την αναλάβει η Sarah Fuller. Πέρασε στη Σχολή Θηλέων του Cambridge και, το 1900, έγινε δεκτή στο Πανεπιστήμιο Harvard. Ήταν γυναίκα και δεν κέρδισε κάποια υποτροφία, οπότε κάποιος έπρεπε να καλύψει τα έξοδα για τις σπουδές της.
Ο αγαπημένος της φίλος και κορυφαίος Αμερικανός συγγραφέας, Mark Twain, τον οποίο αναγνώριζε πάντα από το βηματισμό και τη μυρωδιά των τσιγάρων του, τη σύστησε στο μεγιστάνα Henry Huttleston. Εκείνος ήταν που επέμεινε να της κάνει το πολυτιμότερο δώρο και ανέλαβε τη διευθέτηση των οικονομικών ζητημάτων.
Για τους περαστικούς ανθρώπους της ζωής της, η Helen ήταν απρόσιτη και μόνη, χωρίς καμία επαφή με τον έξω κόσμο. Για τους αγαπημένους της, ήταν μία κοπέλα που λάτρευε τη μουσική, καθώς ένιωθε τις δονήσεις από το ρυθμό, κι αγαπούσε τα ζώα. Της άρεσε να τα χαϊδεύει κι εκείνα πάντα την πλησίαζαν. Άργησε να αρθρώσει λέξεις, όμως είχε φωνή.
Στα 24 της χρόνια, το 1904, έγινε ο πρώτος κωφός και τυφλός άνθρωπος που πήρε πτυχίο στην Τέχνη. Είχε μάθει να μιλάει και ήταν δεινή αφηγήτρια. Εκφωνούσε λόγους για τη ζωή της κι έμαθε να «ακούει» τους άλλους, διαβάζοντας τα χείλη τους με τα χέρια της. Επιπλέον, διάβαζε καταπληκτικά με τη μέθοδο Braille.
Ολοκλήρωσε τις σπουδές της και δεν επαναπαύθηκε. Αποφάσισε να τις χρησιμοποιήσει ως εφόδιο, έγινε ομιλήτρια, συγγραφέας και πρέσβειρα των ατόμων με αναπηρία. Ασχολήθηκε ενεργά με την πολιτική και θεωρούσε τον εαυτό της σουφραζέτα, ειρηνίστρια και σοσιαλίστρια, ενώ υποστήριζε ενεργά το δικαίωμα των γυναικών στην αντισύλληψη.
Ως μέλος του Σοσιαλιστικού Κόμματος, η Helen Keller έγραφε υπέρ της εργατικής τάξης από το 1909 έως το 1921. Πολλές ομιλίες και γραπτά της αφορούσαν στην ψήφο των γυναικών και τις επιπτώσεις του πολέμου. Δε σταματούσε στιγμή να βελτιώνεται, κάνοντας λογοθεραπεία για να χειριστεί καλύτερα τη φωνή της και να επηρεάσει περισσότερο κόσμο.
Οι ριζοσπαστικές της απόψεις, συχνά λειτουργούσαν εναντίον της. Οι εκδόσεις Rockefeller αρνούνταν να δημοσιεύσουν τα άρθρα της κι εκείνη δεν το έβαλε κάτω: Διαδήλωσε, διαμαρτυρήθηκε με όλη της τη δύναμη και, τελικά, το έργο της πήρε αυτό που του άξιζε.
Στα 35 της, μαζί με τον George A. Kessler, ίδρυσε τον οργανισμό Helen Keller International, ο οποίος είναι αφιερωμένος στις έρευνες σχετικά με την όραση, την υγεία και τη διατροφή. Πέντε χρόνια μετά, ξεκίνησε τη μη-κερδοσκοπική Ένωση για τις Αμερικανικές Αστικές Ελευθερίες (ACLU), προκειμένου «να υπερασπιστώ και να διατηρήσω τα ατομικά και αναφαίρετα δικαιώματα και ελευθερίες κάθε ανθρώπου σ’ αυτή τη χώρα, σύμφωνα με το Σύνταγμα και τους νόμους των Ηνωμένων Πολιτειών».
Η φωνή της δεν έπαψε ποτέ να ακούγεται, είτε μέσα από τα βιβλία– δώδεκα στο σύνολο – είτε χάρη στις ομιλίες της. Ταξίδεψε σε σαράντα χώρες, πάντα με την Anne Sullivan στο πλευρό της. Οι δύο γυναίκες δε χώρισαν ποτέ – όταν η δεύτερη έφυγε από τη ζωή, το 1936, η Keller της κρατούσε σφιχτά το χέρι.Το 1961, η Helen έπαθε μία σειρά εγκεφαλικών επεισοδίων και αποφάσισε να απομονωθεί. Έκλεισε τα μάτια της την 1η Ιουνίου 1968, λίγες μόλις εβδομάδες πριν τα 88α της γενέθλια. Είχε επιλέξει να αποτεφρωθεί και οι στάχτες της τοποθετήθηκαν δίπλα σ’ εκείνες του πιο αγαπημένου της ανθρώπου, της Sullivan.
Δε θα σταθούμε στην τεράστια προσφορά της στην εξέλιξη του κόσμου ο οποίος, χωρίς εκείνη, δε θα ήταν ο ίδιος. Θα τονίσουμε, όμως, ότι μέχρι σήμερα αποτελεί πηγή έμπνευσης και πρότυπο για όλους μας.
Έχοντας χάσει δύο από τις βασικές της αισθήσεις, πήγε κόντρα στο ρεύμα και πέτυχε σε μία εποχή που και μόνο το φύλο της, στεκόταν εμπόδιο στο δρόμο της. «Η ζωή είναι είτε μία παράτολμη περιπέτεια, ή ένα τίποτα», είχε πει, άλλωστε.
Δείτε ακόμη:
Γίνε κι εσύ μέλος μόνο με 6€/ έτος στο συνδρομητικό Jenny.gr Exclusive Benefits
