Το νέο καφενείο της Καλλιθέας είναι γυναικείο. Φτιάχτηκε κατά κύριο λόγο για τις γυναίκες που δυσκολεύονται να ενταχθούν κοινωνικά και εργασιακά, αλλά απευθύνεται σε κάθε γυναίκα. Από τη βιτρίνα, καταλαβαίνεις ότι έχει φτιαχτεί με πολλή φροντίδα ενώ αποπνέει μια στοργή, ένα μέρος που μπορείς να «ακουμπήσεις» όλα σου τα προβλήματα και να βρεις μια συντροφιά χωρίς να σε κρίνει κανείς.
«Είναι ένας προσωπικός, δικός μας χώρος, στον οποίο μπορούμε να μαζευτούμε, να πούμε τα μυστικά μας, να μοιραστούμε στιγμές, να διαβάσουμε, να χαλαρώσουμε. Είναι αποκλειστικά για εμάς, για τα παιδιά μας. Βέβαια μπορούν να το επισκεφθούν και άνδρες αλλά μόνο με τη συνοδεία των συντρόφων τους». Με αυτές τις λέξεις, μου προλόγισε η πρόεδρος του Πολιτιστικού και Φιλανθρωπικού Συλλόγου Γυναικών Ελπίδα Μάνας και του Γυναικείου Συνεταιρισμού Ιππολύτη, Νάντια Αβιτίδου το «Γυναικείον Καφενείον», και μπαίνοντας στον χώρο, εισπράττεις ότι πρόκειται για κάτι καινοτόμο.
Σε αυτό το μέρος δεν πας μόνο για να γευτείς συνταγές, όπως τις έφτιαχναν γιαγιάδες σε διάφορα μέρη του κόσμου, όπως την Τουρκία, τη Ρωσία, την Ουκρανία, το Καμερούν, τον Πόντο, την Κρήτη. Έχεις πολλά πράγματα να κάνεις και να μοιραστείς. Είναι ένας τόπος συνδιαλλαγής αλλά και επικοινωνίας με τον εαυτό σου. Ένα μυστικό μέρος αυτοβελτίωσης.
«Εδώ μπορείς να διαβάσεις το βιβλίο σου, να συζητήσεις, να ακούσουμε τη δική σου ιστορία, να βρεις έναν άνθρωπο να μιλήσεις», προσθέτει η Νάντια
Όλη η ατμόσφαιρα θυμίζει κάλεσμα από τα πιο αγαπημένα σου πρόσωπα που φρόντισαν κι έστησαν με λεπτομέρεια ένα δείπνο, αποκλειστικά για σένα. Μόνο αν επισκεφθείς το μέρος, θα μπορέσεις να εισπράξεις όλη αυτή τη «ζεστασιά» και να καταλάβεις τι ακριβώς εννοούμε.
Πλαισιωμένο με vintage αισθητική και χρηστικά αντικείμενα που προσέφερε η γειτονιά στο άκουσμα ότι ανοίγει, το Γυναικείον Καφενείον φιλοξενεί ιδιαίτερα φωτιστικά τοίχου, ξύλινα έπιπλα, αρχοντικές καρέκλες, τσαγερό, μπουφέδες με κρυστάλλινα ποτήρια και πορσελάνες, ένα κλασικό πιάνο, πίνακες ζωγραφικής από περασμένες δεκαετίες.
Κάθε αντικείμενο έχει και από μια διαφορετική ιστορία από άλλους πολιτισμούς. Απλώνεται πάνω σε λίγα σουπλά ή είναι προσεκτικά τοποθετημένο σε εξαιρετικά διακοσμημένες βιτρίνες.
Ο βασικός στόχος ήταν κάθε γυναίκα που εισέρχεται στο Καφενείο, να μεταβαίνει σε μια άλλη εποχή, ίσως «του ελληνικού κινηματογράφου», περιγράφει η Νάντια. «Να ταξιδεύει σε εποχές όμορφες, με αξίες, σεβασμό. Ήθελα ο χώρος να θυμίζει κάτι τέτοιο για να επαναπροσδιοριστούμε ως άνθρωποι».
Κάθε αντικείμενο εδώ έχει τη δική του ιστορία. Όσο συζητάμε, η Νάντια μου δείχνει κάποιο σερβίτσιο που μεταφέρθηκε από τον πόλεμο αλλά κι εκείνον τον πολύ ξεχωριστό μπουφέ που τους χάρισε μια κοπέλα, ο οποίος ανήκε στη γιαγιάς της. «Κατά τη μεταφορά, ξέχασαν τη φωτογραφία του γάμου της και φυσικά τη διακοσμήσαμε. Πιστεύω πως μια μέρα, αυτή η γιαγιά θα γίνει διάσημη»
Στον πάνω όροφο συναντάς έναν χώρο με παρόμοια αισθητική και διακόσμηση. Μπορείς να περιηγηθείς σε ένα ήσυχο σαλόνι που προσφέρεται για ανάγνωση βιβλίων που θα έχεις πάρει στα χέρια σου από τη δανειστική βιβλιοθήκη λίγο πριν ανέβεις τις σκάλες.
Όπως διασχίζω τον διάδρομο, το βλέμμα μου πέφτει στον τίτλο «Ορατή Σαν Αόρατη». Ήταν τροφή για σκέψη σε όλη τη διάρκεια της παραμονής μου εκεί.
«Θέλαμε να φτιάξουμε έναν χώρο, ο οποίος να μας ταξιδεύει. Μια γυναίκα που έρχεται εδώ, θέλουμε να νιώθει όμορφα και χαλαρά. Και νομίζω ότι αυτό το έχουμε πετύχει από την ενέργεια της αγάπης»
Πράγματι, ο χώρος ενδείκνυται γι' αυτό. Μέσα από κάθε σου βήμα, αισθάνεσαι ορατή και δυνατή. Ότι έχεις τον έλεγχο της ζωής σου και κανείς δεν μπορεί να στον στερήσει. Είναι ένας χώρος που, με τον τρόπο του, σε μεταφέρει στο μέρος που θες να φτάσεις, σε ένα ταξίδι αυτογνωσίας.
«Οι γυναίκες που έρχονται εδώ, είναι είτε κακοποιημένες, είτε μονογονείς. Παράλληλα, εντάσσονται γυναίκες με ψυχολογικά ή ψυχιατρικά προβλήματα, γυναίκες που έχουν κάποιες ιδιαιτερότητες κι εμείς τις δεχόμαστε όλες με πολλή αγάπη, παρέχοντας φυσικά ψυχολογική στήριξη».
«Προσπαθούμε να κάνουμε τις γυναίκες να νιώσουν ότι εκεί που δεν τις θέλουν, εμείς τις θέλουμε. Να μη νιώσουν σε καμία περίπτωση, άσχημα. Ερχόμαστε κοντά σε όλες. "Χειρουργική επέμβαση" το λέω εγώ γιατί θέλει προσοχή. Να μην την προσβάλλεις, να την αφήσεις να ανοιχτεί από μόνη της, χωρίς πίεση»
Στο Καφενείο, εργάζονται επίσης γυναίκες που δεν έχουν πού να αφήσουν τα παιδιά τους. Όσο εκείνες δουλεύουν, τα παιδιά τους παίζουν σε έναν ειδικά διαμορφωμένο χώρο υπό επίβλεψη, και κάπως έτσι καταρρίπτεται ένα βασικό στερεότυπο της εποχής. Οι εθελοντές επίσης προσφέρουν σημαντικό έργο, είτε μέσω του κοινωνικού φροντιστηρίου, είτε ψυχαγωγώντας τα παιδιά, πχ ως animater.
«Το ζητούμενο δεν είναι μία μονογονέας να πάρει μία σακούλα με τρόφιμα, έχει ασφαλώς και τέτοιες ανάγκες αλλά έχει ανάγκη να εντάσσεται στην εργασία για να μπορεί να επιλέγει η ίδια το τι θέλει να προσφέρει στο παιδί της και στον εαυτό της. Για να μην καταπατάται η αξιοπρέπεια της, αυτό είναι ανθρώπινο δικαίωμα»
Οι εργαζόμενες στο Γυναικείον Καφενείον αυτή τη στιγμή είναι έξι. Μία από αυτές, όπως μου εξιστορεί η Νάντια, είχε έρθει ως πρόσφυγας από τον πόλεμο στην Ουκρανία, από την ελληνική κοινότητα της Οδησσού, μαζί με την κόρη και τον εγγονό της. Κάποια άλλη είναι από το Καμερούν. Ανεξαρτήτως γεωγραφικών συνόρων, όλες οι γυναίκες μοιραζόμαστε κάτι κοινό. Για τη Νάντια Αβιτίδου, αυτό είναι «η αναζήτηση».
«Η αναζήτηση για το καλύτερο, για την επιβίωση, ιδίως όσες έχουμε παιδιά, θέλουμε πολύ να προσφέρουμε ένα καλύτερο μέλλον στα παιδιά μας, το έχουμε ανάγκη, γιατί αυτά είναι όχι απλά η προέκταση του εαυτού μας, είναι ο καλύτερός μας εαυτός», όπως περιγράφει.
Η ανταπόκριση του κόσμου ήταν από την αρχή, μεγάλη. «Οι γυναίκες έχουν περιέργεια να έρθουν να δουν περί τίνος πρόκειται», περιγράφει η Νάντια. Βγαίνοντας για λίγο έξω από το Καφενείο, ένα ηλικιωμένο ζευγάρι κοντοστέκεται και κοιτάζει τη βιτρίνα, επιβεβαιώνοντας τα λεγόμενά της. «Η γυναίκα θα έρθει σε λίγο χωρίς τον σύζυγό της», μου λέει η Νάντια, προλαβαίνοντας να μεταφράσει σε λόγια τις σκέψεις μου.
Μπαίνοντας ξανά στον χώρο, στα δεξιά το βλέμμα μου στρέφεται στο παλτό της Τζένης Βάνου, όπως και σε κάποια προσωπικά της αντικείμενα, φωτογραφίες και δίσκους που έχει παραχωρήσει η κόρη της στον χώρο και βρίσκονται στολισμένα στο πιάνο. Η ίδια είχε πέσει θύμα σωματικής κακοποίησης από τον άντρα της μέχρι που πήρε διαζύγιο και ανέλαβε μόνη της ανατροφή των παιδιών της.
Βρήκε όμως τη δύναμη να μιλήσει δημόσια για την ιστορία της με στόχο να ενθαρρύνει τις γυναίκες να ζητήσουν βοήθεια σε περίπτωση που ήταν θύματα ενδοοικογενειακής βίας. «Είναι σύμβολο για το καφενείο. Για εκείνη είχε αξία περισσότερο η ανθρώπινη επαφή, η αγάπη. Δεν την παρέσυρε η δόξα, δεν την αλλοίωσε ως άνθρωπο. Ήταν ένας απλός άνθρωπος», μου λέει η Νάντια.
Το Γυναικείον Καφενείον απευθύνεται σε όλες τις γυναίκες του κόσμου. Σε όσες έχουν απομονωθεί, σε όσες έχουν μείνει μόνες, σε όσες βρίσκονται στις πιο «παραπονιάρες», μεγαλύτερες ηλικίες. Το πιο συγκινητικό σε όλη αυτή τη διαδρομή σύμφωνα με τη Νάντια, είναι η συνδρομή των πιο «δυναμικών» γυναικών.
«Στο Καφενείο, έχουμε και αυτές τις γυναίκες, γυναίκες που έχουν περάσει δύσκολα και τώρα έχουν βγει από όλο αυτό. Έχουν πετύχει τους στόχους τους και επειδή κατανοούν και συναισθάνονται, θέλουν να βοηθήσουν όσες είναι τώρα στην αρχή. Αυτό είναι το πιο σημαντικό και συγκινητικό σε όλη αυτή την ιστορία»
«Δεν ξέρετε πόσες γυναίκες έχω γνωρίσει που πέρασαν δύσκολα, ήταν μόνες και τώρα έρχονται να αγκαλιάσουν τις άλλες γυναίκες που είναι σε αυτόν τον δύσκολο δρόμο. Μέσω αυτής της διαδικασίας, γεννιούνται πάρα πολλά συναισθήματα».
Το Γυναικείον Καφενείον με γέμισε ήδη με συναισθήματα ζεστασιάς μακριά από το απρόσωπο της πόλης. Eίναι «καταφύγιο, ευτυχία, αλληλεγγύη, αγάπη, δημιουργία μέσα από σεμινάρια αναπαλαίωσης επίπλων, από πράγματα που έχουμε σπίτι μας και μπορούμε να τα μετατρέψουμε σε κάτι χρήσιμο. Εδώ γίνονται παρουσιάσεις βιβλίων, μαθήματα ραπτικής, ίσως και μαγειρικής με εύκολες συνταγές με λίγα υλικά για πάρτι». Είναι όλα όσα μια γυναίκα ονειρεύεται να κάνει μακριά από ένα κακοποιητικό περιβάλλον και σίγουρα πιο κοντά στον εαυτό της. Είναι πολλά περισσότερα από ό,τι νομίζεις και σε περιμένει να το ανακαλύψεις από κοντά καθημερινά μέχρι τις 10:00 το βράδυ.
Γυναικείον Καφενείον, Ξενοφώντος 85, Καλλιθέα
