Το 2023, το ποσοστό γυναικών σε ανώτερες διοικητικές θέσεις παγκοσμίως ανερχόταν σε 32,4%, σύμφωνα με έρευνα της Grant Thornton. Συγκριτικά με το 2022, παρουσιάστηκε αύξηση 0,5%, ενώ για το 2025 το ποσοστό των γυναικών σε υψηλόβαθμες θέσεις, αναμένεται να φτάσει στο 34%. Σε ελληνικό επίπεδο, σύμφωνα με την ίδια έρευνα, το ποσοστό των γυναικών που βρίσκονταν το 2023 σε ανώτερες θέσεις στις επιχειρήσεις, έφτανε στο 37%. Ωστόσο, παρά τα θετικά πρώτα στοιχεία, το ποσοστό των γυναικών σε θέσεις Chief Executive Officer (CEO) και Managing Director, υποχώρησε στο 14% το 2023, σε σχέση με το 16% το 2022.
Με βάση τα στοιχεία άλλης έρευνας, εκείνη του ΣΕΒ (Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών), η οποία επικεντρώθηκε στα ελληνικά δεδομένα, στο 39% των επιχειρήσεων οι γυναίκες είναι επικεφαλής στο 1/3 των διευθυντικών τμημάτων τους, με το 51% των επιχειρήσεων να διαθέτει γυναίκες επικεφαλής σε λιγότερο από 1/3 των ίδιων τμημάτων. Και, ναι, αυτά σίγουρα είναι ενθαρρυντικά στοιχεία. Ωστόσο, επειδή πάντα υπάρχει ένα «αλλά», σύμφωνα με την ίδια έρευνα, ένα ποσοστό της τάξης του 11% δηλώνει ότι δεν εμπιστεύεται γυναίκα σε ηγετική θέση σε μια επιχείρηση.
Αυτά είναι μερικά δεδομένα που πρέπει να λάβουμε υπόψη μας όχι μόνο σήμερα, στην Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, αλλά και κάθε σήμερα. Και προκειμένου να αντιληφθούμε λίγο καλύτερα τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν ακόμα και στις σύγχρονες κοινωνίες οι γυναίκες σε ηγετικές θέσεις, αλλά και να αποσαφηνίσουμε τα βήματα που πρέπει να γίνουν ώστε το γυναικείο φύλο να μην υποεκπροσωπείται στις υψηλόβαθμες θέσεις, μιλήσαμε με τη Ναταλία Αφεντουλίδου, Διευθύνουσα Σύμβουλο της BGM OMD Greece, η οποία ενθαρρύνει τις γυναίκες να «αγκαλιάσουν τη δύναμή τους, το όραμά τους και την προοπτικής τους ως ηγέτιδες».
Δεδομένου ότι είστε μια γυναίκα σε ηγετική θέση - ως CEO της BGM OMD, και δουλεύοντας σε έναν χώρο που στις θέσεις ηγεσίας βρίσκονται κυρίως άντρες, ποιες ήταν - είναι οι σημαντικότερες προκλήσεις που αντιμετωπίσατε; Πώς καταφέρατε να τις ξεπεράσετε;
Θα ήθελα να εστιάσω στο παρόν, και να πω πως η πιο σημαντική πρόκληση που αντιμετωπίζω αυτήν τη στιγμή είναι να καταφέρω να δείξω και να εφαρμόσω έναν τρόπο διοίκησης και ηγεσίας που συνδυάζει χαρίσματα που έχουν αποδοθεί σε διαφορετικά φύλα. Η γρήγορη λήψη αποφάσεων, η προσήλωση στον στόχο και στα αποτελέσματα, μπορούν να αποτελούν χαρακτηριστικά και μιας γυναίκας σε ηγετική θέση. Επιπλέον, η ικανότητα μιας γυναίκας να αναπτύσσει και να διατηρεί μια ανοιχτή επικοινωνία μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία ενός περιβάλλοντος όπου οι άνθρωποι αισθάνονται ελεύθεροι να εκφράζουν τις ιδέες τους και να συμμετέχουν ενεργά στη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
Μια γυναίκα μπορεί να ισορροπεί πολύ καλά ανάμεσα στην ανάγκη να ενθαρρύνει τους ανθρώπους να βρουν το δικό τους μονοπάτι εξέλιξης και στην ανάγκη να δείχνει ταυτόχρονα ποια είναι η πρόταση που πιστεύει ότι είναι η πλέον κατάλληλη. Μια γυναίκα μπορεί να αποδείξει ότι μια ηγετική θέση μπορεί να ισορροπεί ανάμεσα στη σεμνότητα και στην προώθηση της προσωπικής εικόνας.
Πολλές φορές, οι γυναίκες εξαιτίας της «πίεσης» που δέχονται για να πείσουν για την αξία τους και τις ικανότητές τους, δεν εστιάζουν στο τι πραγματικά εκείνες θέλουν να επιτύχουν. Εσάς, τι σας βοηθάει να επικεντρωθείτε περισσότερο στους στόχους σας χωρίς να σας απορροφά υπερβολικά η «ανάγκη» να αποδείξετε τις ικανότητές σας;
Στην BGM OMD είμαι από το 1994, φέτος συμπληρώνω 30 χρόνια και μάλιστα την Ημέρα της Γυναίκας, καθώς υπέγραψα στις 8/3/1994. Η πολυετής αυτή εμπειρία, μού έχει αποδείξει ότι η πραγματική επιτυχία πηγάζει από την αφοσίωση στους στόχους και την αποστολή, από την προσήλωση στην πολλή και καλή δουλειά, και όχι στην ανάγκη να αποδεικνύουμε τις ικανότητές μας. Ο προσανατολισμός μου είναι σαφής. Σκοπεύω να εκμεταλλευτώ την εμπειρία, τις γνώσεις και την όρεξη που έχω ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι που έχω θέσει για την εταιρεία. Σε στενή συνεργασία με τον Πέτρο Λυτρίβη, Chief Digital Officer και συνοδοιπόρο στην επόμενη ημέρα της BGM OMD, προωθoύμε την καινοτομία, τις σύγχρονες πρακτικές, εφαρμόζουμε τις πιο προηγμένες τεχνολογικές λύσεις, εξελίσσουμε τους ανθρώπους και το έργο μας, ενώ ταυτόχρονα ικανοποιούμε τις υψηλές απαιτήσεις των πελατών μας.
Τα ποσοστά γυναικών σε ηγετικές θέσεις – τουλάχιστον στην Ελλάδα, είναι ακόμα χαμηλά, συγκριτικά με τους άντρες. Ποια βήματα πιστεύετε ότι πρέπει να γίνουν προκειμένου να αλλάξει αυτό και να επέλθει μια ισορροπία;
Το πιο βασικό βήμα, νομίζω είναι η αποτελεσματική αντιμετώπιση της ασυνείδητης προκατάληψης. Απαιτείται ευαισθητοποίηση και πρωτοβουλίες εντός των επιχειρήσεων με στόχο την εκπαίδευση των εργαζόμενων σχετικά με αυτό.
Απαιτούνται διαδικασίες αξιολόγησης οι οποίες πρέπει να είναι σαφείς, να παρέχουν πλαίσιο, να περιλαμβάνουν σχέδιο εξέλιξης και στόχους, να εξασφαλίζουν την τήρηση της διαδικασίας και να είναι ανεξάρτητες φύλου. Φυσικά, απαιτούνται και προγράμματα ανάπτυξης στελεχών σε ηγετικούς ρόλους, τα οποία πρέπει να απευθύνονται σε όλους τους εργαζόμενους, καθώς η ηγεσία είναι μια πρόκληση για όλους και απαιτεί συγκεκριμένες δεξιότητες οι οποίες, επίσης, είναι ανεξάρτητες φύλου.
Η διατήρηση της αυθεντικότητας είναι ζωτικής σημασίας για έναν άνθρωπο σε ηγετική θέση. Εσείς, πώς εξισορροπείτε την επιδίωξη φιλόδοξων στόχων με το να μένετε πιστή στον εαυτό σας και τις αξίες σας;
Είμαι αποφασισμένη να διατηρήσω τους κύκλους μου και την ισορροπία στη ζωή μου. Θέλει πολλή δουλειά, προσπάθεια και επιμονή. Σημαντικός παράγοντας είναι η αυτογνωσία, η συνειδητοποίηση και η τήρηση των ορίων, ο αυτοέλεγχος. Χρειάζεται ευελιξία, αποδοχή του ότι μπορεί να υπάρχουν στιγμές όπου μπορεί να πρέπει να αναθεωρήσω τους στόχους μου και να προσαρμοστώ. Απαιτείται υπομονή, που είναι αρετή. Η αυτοφροντίδα και η αυτοπροστασία είναι εξίσου σημαντικές. Δύσκολα πράγματα όλα αυτά, αλλά μόνο με αυτόν τον τρόπο μπορώ ενδεχομένως να διατηρώ την ψυχική μου ηρεμία και την αυθεντικότητά μου. Πάνω απ όλα, όμως, είναι θέμα οργάνωσης στο ημερολόγιό μου. Αν μπει στο κάλενταρ, θα γίνει.
Ως μια επιτυχημένη γυναίκα σε ηγετική θέση, ποιες πρωτοβουλίες λαμβάνετε για την ενδυνάμωση και την υποστήριξη της επόμενης γενιάς γυναικών ηγετών; Πώς μπορούν οι γυναίκες σε διευθυντικές θέσεις να συμβάλουν στη δημιουργία ενός πιο περιεκτικού και υποστηρικτικού περιβάλλοντος για τις γυναίκες;
Το σχέδιό μου για την υποστήριξη των μελλοντικών ηγετών ανεξαρτήτως φύλου, έχει πολλά σημεία, με έναν κοινό παρονομαστή. Καταρχάς, επικεντρώνεται στις ευκαιρίες προσωπικής ανάπτυξης εντός των ομάδων και των δομών της BGM OMD, όπου η έμφαση θα δίνεται στη δυνατότητα των ανθρώπων να επιδεικνύουν και να προωθούν τις δεξιότητές τους. Δεύτερον, δίνω μεγάλη σημασία στη δημιουργία κλίματος όπου όλα τα στελέχη μπορούν να εκφραστούν ελεύθερα και να μοιραστούν τις ιδέες τους. Τρίτον, επιδιώκω τη δημιουργία δεσμών μεταξύ των συνεργατών, δεσμών που βασίζονται στον αλληλοσεβασμό, στην αμοιβαία στήριξη και στην αναγνώριση των επιτευγμάτων. Τέλος, θα προωθήσω μια ανοιχτή και απροκατάληπτη ανάθεση ευθυνών. Αυτός είναι ο κοινός παρονομαστής. Για εμένα, η ανάληψη ευθύνης είναι κρίσιμης σημασίας, καθώς μέσω αυτής αναπτύσσονται τα στελέχη, προάγεται το έργο μας, μεγεθύνεται το καλό αποτέλεσμα και εξελίσσεται ολόκληρη η ομάδα. Η βασική μου αρχή είναι ότι η ευθύνη δεν μοιράζεται, αλλά πολλαπλασιάζεται. Αν σε ένα έργο είμαστε πέντε άτομα, η ευθύνη του καθενός δεν είναι 100%/5=20%, αλλά 100% - συνεπώς η συνολική ευθύνη είναι 100%*5=500%.
Ποιες συμβουλές θα δίνατε στις νεότερες γυναίκες που επιθυμούν να εξελιχθούν επαγγελματικά και να ανέλθουν σε ηγετικές θέσεις;
Θα τις πρότεινα, πρώτα απ όλα, να πιστέψουν ακράδαντα στον εαυτό τους. Η αυτοπεποίθηση είναι το «κλειδί» της επιτυχίας. Θα τις ενθάρρυνα να έχουν εμπιστοσύνη στις ικανότητές τους και να παραμείνουν αποφασιστικές στην πορεία προς την επίτευξη του στόχου τους. Θα τις συμβούλευα να μη σταματήσουν ποτέ να εκπαιδεύονται, να αναζητούν συνεχώς ευκαιρίες για αυτοβελτίωση και να αποκτούν νέες δεξιότητες.
Θα τις προέτρεπα να εκφράζουν ελεύθερα τις ιδέες τους, τη γνώμη και τις ανησυχίες τους, θα τις έλεγα σε κάθε συνάντηση και σε κάθε συζήτηση να δίνουν τη δική τους οπτική. Θα τις ζητούσα να βγουν από την περιοχή όπου νιώθουν άνετα και να πάρουν υπολογισμένα ρίσκα, να ανταποκριθούν σε προκλήσεις και να μη διστάσουν να αναλάβουν ευθύνες. Θα τις υπενθύμιζα ότι πολλές φορές έτσι αναπτυσσόμαστε, σπρώχνοντας τα όριά μας, ταυτόχρονα παραμένοντας πιστές στα όριά μας.
Θα τις παρότρυνα να ζητάνε ανατροφοδότηση από συναδέλφους, πελάτες, συνεργάτες ώστε να γνωρίζουν τι χρειάζεται να βελτιώσουν για να αναπτυχθούν. Θα τις παρακινούσα να αποκτούν δίκτυα ανθρώπων στα οποία να παραμένουν ενεργές, όσο δύσκολο κι αν είναι πολύ συχνά λόγω της απαιτητικής καθημερινότητας. Θα τις καλούσα να κάνουν την προτεραιοποίηση που τους ταιριάζει μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής και να προσπαθήσουν να κρατήσουν την ισορροπία που θέλουν. Και φυσικά θα τις παρακινούσα να είναι ο εαυτός τους. Να αγκαλιάσουν τη δύναμή τους, το όραμά τους και την προοπτικής τους ως ηγέτιδες. Εξάλλου, η αυθεντικότητα είναι ίσως το πιο δυνατό χαρακτηριστικό αποτελεσματικής ηγεσίας.
