Η Δρ. Ζέφη Δημαδάμα μας καλεί «Να μη φοβόμαστε να προωθούμε φεμινιστικές πολιτικές»
Στεφανία Παπαδημητρίου
8 Μαρτίου 2024
«Να αντιμετωπίσουμε επιτέλους τις ανισότητες, τις έμφυλες ανισότητες και να μην φοβόμαστε να αναφερόμαστε και να προωθούμε φεμινιστικές πολιτικές. Δεν είναι ούτε ταμπού, ούτε ξεπερασμένη η έννοια και η ουσία του φεμινισμού, όπως πολύ συχνά ακούω. Φεμινιστικές πολιτικές για ένα δίκαιο μέλλον». Αυτό θέλει η Ζέφη Δημαδάμα για τη φετινή Ημέρα της Γυναίκας.
Η 8η Μάρτη δεν είναι μία ακόμη Παρασκευή. Είναι μία υπενθύμιση πως ο αγώνας για την ισότητα δεν τελειώνει, απλώς επειδή φτάνουμε πιο κοντά της. Έρευνα της Grant Thorton αναφέρει πως, σε παγκόσμιο επίπεδο, το ποσοστό των γυναικών σε ανώτερες διοικητικές θέσεις ανέρχεται σε 32,4%, καταγράφοντας αύξηση μόλις 0,5% σε σχέση με το 2022 και μόνο 13% από το 2004. Στις ΗΠΑ, οι γυναίκες σε ηγετικές θέσεις είναι λιγότερες από τους άντρες που ονομάζονται Τζον. Και, σύμφωνα με τον Δείκτη Ισότητας των Φύλων, ο οποίος μετράει τις εθνικές διαφορές μεταξύ των φύλων, στους τομείς της οικονομίας, της πολιτικής, της εκπαίδευσης και της υγείας, η Ελλάδα κατατάσσεται τελευταία μεταξύ των 27 χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Έρευνα της Eurostat έχει βρει πως 1 στις 2 γυναίκες στην Αττική υφίσταται σεξουαλική βία ενώ 2 στις 5 γυναίκες έχουν βιώσει σεξουαλική παρενόχληση στον χώρο εργασίας τους. Και εκεί έξω, υπάρχει κόσμος που βροντοφωνάζει ότι ο φεμινισμός είναι αχρείαστος, και η πατριαρχία ανύπαρκτη.
Η Γενική Γραμματέας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, γνωρίζει καλά ότι η έμφυλη ισότητα δε θα έρθει από τη μία ημέρα στην άλλη, αλλά και ότι χρειάζεται να προσπαθήσουμε συλλογικά για αυτήν. Η Ζέφη Δημαδάμα μιλά στο JennyGr και τονίζει τα αυτονόητα που, δυστυχώς, μόνο αυτονόητα δεν είναι.
Πώς θα ορίζατε την ισότητα των φύλων και με ποιους τρόπους ενεργεί η Γενική Γραμματεία Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για να τη κάνει πράξη;
Η έμφυλη ισότητα θα είναι δεδομένη και αυτονόητη όταν δεν θα χρειάζονται ποσοστώσεις για τη συγκρότηση ψηφοδελτίων και για τη σύνθεση Διοικητικών Συμβουλίων. Η έμφυλη ισότητα θα έχει κατακτηθεί όταν οι γυναίκες δεν θα δολοφονούνται επειδή αποφάσισαν να χωρίσουν, όταν δεν θα κακοποιούνται επειδή ο σύντροφός τους τις θεωρεί κτήμα του, όταν δεν θα αντιμετωπίζονται ως λάφυρο στη διάρκεια πολεμικών συγκρούσεων, όταν δεν θα αμείβονται 13% λιγότερο από τους άντρες συναδέλφους τους, όταν δεν θα αναγκάζονται να παραιτούνται ή να αρνούνται μια καλύτερη θέση εργασίας επειδή είναι μητέρες, όταν θα εκπροσωπούνται ισότιμα στις θέσεις ηγεσίας.
Η Γενική Γραμματεία Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει ευρύ χαρτοφυλάκιο. Η προώθηση της έμφυλης ισότητας όμως είναι στη κορυφή της ατζέντας μας. Είναι ιδιαίτερα σημαντική για εμάς η αύξηση του γυναικείου ανθρώπινου δυναμικού και η βελτίωση της θέσης τους στην αγορά εργασίας. Για αυτόν τον λόγο κεντρικός πυλώνας μας είναι το σήμα ισότητας στις επιχειρήσεις, το οποίο θέλουμε να επεκτείνουμε τους επόμενους μήνες σε όλη την Ελλάδα. Στόχος μας, οι γυναίκες να έχουν ίσες ευκαιρίες χωρίς η μητρότητα να αποτελεί τροχοπέδη στην καριέρα τους. Επιδίωξή μας είναι να ενθαρρύνουμε τους άντρες να λαμβάνουν άδεια πατρότητας και να συμβάλλουν στην ανατροφή του παιδιού τους. Παράλληλα, οι νταντάδες της γειτονιάς είναι ένα πρόγραμμα προσανατολισμένο στη στήριξη της βιώσιμης μητρότητας. Το έργο υλοποιείται πιλοτικά σε 62 δήμους της χώρας και θα εξαπλωθεί σταδιακά σε όλη την επικράτεια.
Στην Ελλάδα του 2024 έχουν γίνει πολλά βήματα προς την έμφυλη ισότητα, όμως έχουμε δρόμο μπροστά μας. Τι χρειάζεται να γίνει για να την πετύχουμε;
Πριν από 25 χρόνια, η κοινωνική ψυχολόγος Faye Crosby διαπίστωσε ότι οι περισσότερες γυναίκες αγνοούν ότι έχουν πέσει θύματα διακρίσεων λόγω φύλου. Το αρνούνται ακόμη και όταν αυτό αποδεικνύεται ή βλέπουν και άλλες γυναίκες να το βιώνουν. Αυτό σημαίνει ότι η ανάγκη για ενημέρωση και ευαισθητοποίηση σχετικά με το τι είναι βίαιη συμπεριφορά και τι σημαίνει διάκριση είναι επιτακτική. Η δεύτερη γενιά διακρίσεων βάσει του φύλου (Second-Generation Gender Bias), για παράδειγμα, αναφέρεται σε διακρίσεις που έχουν ενσωματωθεί στην καθημερινότητα, χωρίς να είναι έκδηλα σεξιστικές ή μάλλον χωρίς να τις αντιλαμβανόμαστε ως τέτοιες. Αυτό συμβαίνει όταν αποκλείεται μια γυναίκα από τη διαδικασία λήψης αποφάσεων και διαμόρφωσης στρατηγικής σε μια εταιρεία, υπηρεσία ή θεσμό, λόγω του φύλου της, χωρίς να είναι σαφώς δηλωμένη μια τέτοια πρόθεση. Αυτό συμβαίνει επίσης όταν οι γυναίκες ενοχοποιούνται για την πρόοδο που δεν έκαναν με στερεοτυπικές απόψεις του τύπου «οι γυναίκες δεν φτάνουν στην κορυφή, επειδή το επιλέγουν, δεν προσπαθούν αρκετά ή δεν ρωτούν». Βαθιά αναχρονιστική αντίληψη αλλά και παραπλανητική.
Τι πιστεύετε ότι λείπει από τους σημερινούς χώρους εργασίας στην Ελλάδα για να γίνει πράξη η ισότητα για όλους;
Αυτό που λείπει, είναι η επικαιροποιημένη ενημέρωση και εκπαίδευση στο πιο βασικό πεδίο, τα ανθρώπινα δικαιώματα. Εάν η κοινωνία και κατ΄επέκταση η αγορά εργασίας αρχίσει να αντιλαμβάνεται τις ανάγκες και τα ερεθίσματα με ένα πιο σύγχρονο φίλτρο, με συμπεριληπτική ματιά και σεβασμό στη διαφορετικότητα τα πράγματα θα αλλάξουν.
Πρέπει να διαμορφώνουμε τις πολίτικες μας με γνώμονα την ανάγκη της «ισορροπίας» χωρίς να αποκλείουμε κανέναν και καμιά αλλά και χωρίς να διαιωνίζουμε αυτό που ακούω πολλές φορές «τώρα θα μιλήσουμε για γυναίκες και επιχειρήσεις». Όχι, μιλάμε για την ισόρροπη συμμετοχή όλων σε όλους τους τομείς. Αυτή είναι η στόχευση και η προτεραιότητα μας στη Γενική Γραμματεία Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας.
Κατά τη γνώμη σας, τι χρειάζεται για να ακουστούν περισσότερο (και περισσότερες) οι γυναικείες φωνές στον χώρο εργασίας;
Είναι σημαντικό να κινούμαστε βήμα-βήμα και σταθερά προς τον στόχο μας. Πρέπει πρώτα να ενθαρρύνουμε και να διασφαλίζουμε τις γυναίκες να μπουν πιο δυναμικά στην αγορά εργασίας και μετά να δούμε όλα τα επιμέρους ζητήματα. Αν οι γυναίκες εκπροσωπηθούν ισότιμα στην αγορά εργασίας, νομίζω, είναι θέμα χρόνου να ακουστούν. Αλλά να εκπροσωπούνται σε όλα τα επίπεδα και στις υψηλότερες θέσεις ισόρροπα.
Αυτό όμως απαιτεί συστηματική δουλειά και πολιτικές. Για αυτό και προτεραιότητα μας στη Γενική Γραμματεία Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας είναι η ίση πρόσβαση των γυναικών και ανδρών στην αγορά εργασίας. Εμείς προωθούμε την ενσωμάτωση της Κοινοτικής Οδηγίας για την κατά 40% συμμετοχή των γυναικών στα διοικητικά συμβούλια των εισηγμένων εταιρειών. Γιατί με αυτόν τον τρόπο, θα έχουμε περισσότερες γυναίκες στην εργασία, με ίσες αμοιβές για να ενισχύσουν την εθνική οικονομία αλλά και να διασφαλίσουν την οικονομική τους ανεξαρτησία.
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, θα χρειαστούν περισσότερα από 50 χρόνια για να γεφυρωθεί το μισθολογικό χάσμα των φύλων. Τι μπορούμε να κάνουμε για να το επιταχύνουμε;
Ο περιορισμός του μισθολογικού χάσματος είναι κορυφαία προτεραιότητα σε ευρωπαϊκό επίπεδο αλλά και στη χώρα μας. Το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας προωθεί την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2023/970 σχετικά με τη μισθολογική διαφάνεια και την ισότητα των αμοιβών. Συγχρόνως με τα ανωτέρω, υλοποιείται από τη Γενική Γραμματεία μας πρόγραμμα για την επίτευξη της διαφάνειας των αμοιβών μέσω μηχανισμών αξιολόγησης, αποτίμησης και κατ΄ επέκταση βελτίωσης της κατάστασης.
