H Γιασεμί Κηλαηδόνη στο JennyGr: «Ας δουλεύει και το θέατρο, ας δουλεύουν και οι influencers»

Έχει ήδη συμπληρώσει 25 χρόνια καλλιτεχνικής πορείας, γεμάτα δύσκολους ρόλους, ατέλειωτες ώρες προβών, πολύ κόπο, δουλειά και αφοσίωση. Η Γιασεμί Κηλαηδόνη είναι μια ηθοποιός, που ξεπέρασε τα βάρη μιας σπουδαίας καλλιτεχνικής κληρονομιάς, χαράσσοντας την προσωπική της διαδρομή στην τέχνη, με ρόλους και παραστάσεις, που γεμίζουν το θέατρο και διαρκώς παρατείνονται. Είναι μια γυναίκα, που έχει άποψη κι ας μην έχει Instagram. Είναι μια κλασική μητέρα, που τραγουδάει τα τραγούδια του παππού Λουκιανού στην κόρη της. Είναι η Γιασεμί με γιώτα, γιατί έτσι της αρέσει. Γιατί θέλει να γιορτάζει την Πρωτομαγιά και γιατί έχει μάθει στη ζωή της να αλλάζει όσα δεν είναι όπως τα θέλει και να δημιουργεί όσα ονειρεύεται.

Ξεκινάω από την “Αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα”, που συνεχίζεται με επιτυχία για δεύτερη χρονιά στο θέατρο Μεταξουργείο. Την πρώτη φορά που διάβασες το έργο, τι εντύπωση σου είχε κάνει;

WHO

Αικατερίνη Παπαγεωργίου στο JennyGr: Στα 27 της, σκηνοθετεί το «Μεμοράντουμ», είναι υπεύθυνη στο θεατρικό εργαστήρι του Κορυδαλλού και μητέρα ενός αγοριού

Το διάβασα στα τελευταία χρόνια του σχολείου, υπήρχε στη βιβλιοθήκη της οικογένειας. Από την αρχή με είχαν γοητεύσει πολλά, όπως η γλώσσα της Άλκης Ζέη, η ιστορία αυτής της γυναίκας. Όμως, όπως συμβαίνει στη σπουδαία λογοτεχνία, σε κάθε νέα ανάγνωση, ανακαλύπτεις και κάτι καινούριο. Στην αρχή είχα συγκινηθεί πολύ με το κομμάτι της σχέσης του Αχιλλέα και της Ελένης, δύο ανθρώπων που έζησαν πολλά χρόνια χωριστά, μέχρι να καταφέρουν να ενωθούν. Ξαναδιαβάζοντας το αργότερα, μου έκανε εντύπωση το ιστορικό και πολιτικό κομμάτι. Είναι ένα σπουδαίο έργο, που αφηγείται μια σημαντική περίοδο της ελληνικής ιστορίας. Νομίζω ότι πρέπει κάποιος να το διαβάσει, για να καταλάβει την περίοδο της 30ετίας μέχρι τη δικτατορία, που σημάδεψε και καθόρισε την Ελλάδα.

Από την παράσταση "Η Αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα"

Πολλά χρόνια πριν, το 2011, είχες την ευκαιρία να συναντήσεις από κοντά την Άλκη Ζέη...

Ναι, με είχαν καλέσει οι εκδόσεις Μεταίχμιο να διαβάσω αποσπάσματα από το βιβλίο κι ήταν η μοναδική φορά που την είδα από κοντά. Ήταν σπουδαία εμπειρία για μένα. Πιστεύω πολύ στις συναντήσεις, όχι ακριβώς στις συμπτώσεις, αλλά σε κάποια πράγματα, που είναι να συμβούν στη ζωή. Αυτή η συνάντηση έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη μετέπειτα απόφαση μου να ανεβάσω το έργο. Το γεγονός ότι είχα διαβάσει παρουσία της αποσπάσματα ενός βιβλίου που είναι στην ουσία η ζωή της και μου είχε πει τα καλύτερα λόγια, ήταν σαν να μου έλεγε με ένα τρόπο “σου δίνω την ευχή μου να το κάνεις κάποια στιγμή”.

Αυτή η, έστω σύντομη, γνωριμία σε βοήθησε στο να προσεγγίσεις καλύτερα το ρόλο, την ηρωίδα της, την Ελένη;

Σίγουρα, παρόλο που ήταν μια συνάντηση μόλις δύο ωρών. Η Άλκη Ζέη ήταν τεράστια προσωπικότητα κι αυτό το εξέπεμπε, όπως κάνουν όλες οι μεγάλες προσωπικότητες στην τέχνη. Πραγματικά δεν χόρταινα να τη βλέπω και να την ακούω. Κι όταν τελικά έκανα στο γιο της, τον Πέτρο Σεβαστίκογλου την προσέγγιση για τη θεατρική μεταφορά του κειμένου κι αυτός με την κόρη της μου έκαναν την τεράστια τιμή να μου το εμπιστευθούν, είχα στο μυαλό μου αυτή τη συνάντηση.

Από την παράσταση "Η Αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα"

Πώς “συνομιλεί” το έργο με το σήμερα;

Η ιστορία δεν είναι κάτι, που αποκόβεται και σταματάει. Κάνει κύκλους. Το τι συνέβη στο παρελθόν είναι αναπόσπαστο κομμάτι της σημερινής εποχής. Το έργο έχει φοβερές αντιστοιχίες με το σήμερα, όχι μόνο σε ό,τι αφορά το κομμάτι της Αριστεράς. Μπορεί να μην έχουμε τους πολέμους που είχαν τότε, ζούμε όμως σε μια εποχή, που έχουμε πάρα πολλά θέματα να αντιμετωπίσουμε, αντίστοιχα με όσα απασχολούσαν τις γενιές εκείνες. Πιστεύω ακράδαντα ότι ένας λαός, ένας άνθρωπος, που δεν μελετάει την ιστορία του, είναι ένας λαός, ένας άνθρωπος προδομένος, δεν μπορεί να προχωρήσει. Δεν εννοώ να φτάνουμε στην παρελθοντολαγνεία, να κολλάμε στο παρελθόν. Αλλά να μαθαίνουμε και να διαβάζουμε την ιστορία μας.

Το έργο αναφέρεται και σε ένα επίκαιρο θέμα, στο κομμάτι της αυτοδιάθεσης της γυναίκας...

Ναι, όμως δεν είναι το κεντρικό. Δεν επέλεξα το έργο, γιατί αυτή την εποχή είναι της μόδας να μιλάμε για τη γυναικεία χειραφέτηση και την αυτοδιάθεση. Δεν ασπάζομαι αυτή τη λογική. Δηλαδή, αν του χρόνου είναι μόδα να μιλάμε για κάτι άλλο, δεν θα ψάξω να ανεβάσω ένα σχετικό κείμενο. Το έργο αυτό μιλάει για την ύπαρξη μας, για την ιστορία του τόπου μας. Η γυναικεία αυτοδιάθεση είναι ένα κομμάτι της. Για μένα, όμως, είναι πολύ πιο σημαντικό το κομμάτι της Ιστορίας. Δεν μου αρέσει η τάση να ανεβάζουμε κείμενα, επειδή φέτος είναι της μόδας η συζήτηση για τη woke ατζέντα και τα φύλα και του χρόνου μπορεί να είναι για τα ζώα...

Από την παράσταση "Η Αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα"

Πιστεύεις πως υπερβάλλουμε με το political correct και τη λεγόμενη woke κουλτούρα;

Είμαι σίγουρη ότι υπερβάλλουμε. Και τελικά κάνει κακό όλη αυτή η ιστορία. Όταν υπερπροστατεύεις κάτι και το υπερ-προβάλλεις διαρκώς, σίγουρα δεν του κάνεις καλό. Όλη αυτή η συζήτηση για τα φύλα, για τη διαφορετικότητα, που λέμε πως θέλουμε να προστατεύσουμε, αλλά τελικά υποδεικνύουμε κι υπεραναλύουμε ως τέτοια, δεν νομίζω πως ωφελεί, ούτε αποδίδει. Τελικά, όχι μόνο δεν προστατεύει αυτό, το οποίο θέλει να προστατεύσει, αλλά ακυρώνει αυτό, για το οποίο μάχεται.

Ας αφήσουμε για λίγο το θέατρο, να μιλήσουμε για τηλεόραση. Είχες σχεδόν δύο δεκαετίες να κάνεις τηλεόραση κι επέστρεψες φέτος στον Άγιο έρωτα. Γιατί αυτή η αποχή, γιατί η απόφαση επιστροφής;

Μου έγινε μια πρόταση για 10 επεισόδια, τη δέχτηκα κι εξελίχθηκε σε μια πολύ ωραία εμπειρία. Η αλήθεια είναι πως είμαι πιο πολύ του κινηματογράφου, τηλεόραση δεν βλέπω. Η αίσθηση που έχω είναι ότι για πολλά χρόνια δεν γινόντουσαν και τόσο προσεγμένες δουλειές, όμως τα τελευταία πέντε - έξι χρόνια η μυθοπλασία έχει επιστρέψει και γίνονται κάποιες πιο προσεγμένες παραγωγές. Οπότε όλα αυτά τα χρόνια δεν το κυνήγησα. Μου έγινε, όμως, αυτή η πρόταση, ήταν πολύ ενδιαφέρουσα, όπως και ο ρόλος της μοναχής, και είχαμε μια πολύ ωραία συνεργασία. Θέλω να πω ότι αν υπάρξει ένας ρόλος που έχει ενδιαφέρον, η τηλεόραση δεν είναι κάτι που απορρίπτω.

Ειδικά για τους νέους ηθοποιούς, η τηλεόραση είναι κι ένα “όχημα” για να καταφέρουν να βγουν στο θέατρο...

Αυτό που κάνει, που όμως είναι και “παγίδα” ταυτόχρονα, είναι ότι προσφέρει άμεσα εξαργυρώσιμη αναγνωρισιμότητα. Σε παίζει η τηλεόραση την Τετάρτη και το Σάββατο έρχονται στο θέατρο να σε δούνε. Εμένα μου πήρε πάνω από 10-15 χρόνια. Πολλή δουλειά, πολλοί ρόλοι, πολλές πρόβες, πολύς κόπος. Αν ένας νέος ηθοποιός δεν έχει την υπομονή και δεν μπορεί να ανταπεξέλθει οικονομικά -το καταλαβαίνω, δεν θα το κάνει αυτό, παίρνει χρόνο. Θα προτιμήσει τον πιο γρήγορο δρόμο, όμως την επόμενη σεζόν, μπορεί να βρεθεί ένα άλλο ωραίο αγόρι ή ένα άλλο ωραίο κορίτσι.

Ποια είναι η σχέση σου με τα social media; Τα χρησιμοποιείς ως εργαλείο δουλειάς;

Εκφράζουν μια άλλη λογική, δεν μπορώ να την κρίνω, αλλά δεν την ασπάζομαι. Έχω Facebook, δεν έχω Instagram, καταλαβαίνω όμως ότι κάποιοι άνθρωποι το έχουν και το χρησιμοποιούν σαν εργαλείο. Φαντάζομαι ότι έχει να κάνει λίγο και με τον κόσμο, στον οποίο απευθύνεσαι. Εγώ απευθύνομαι σε ένα αμιγώς θεατρόφιλο κοινό, που ενημερώνεται για τις παραστάσεις με άλλους τρόπους, από τις εφημερίδες, από το ραδιόφωνο, και από το Διαδίκτυο, όχι μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα.

© Θανάσης Καρατζάς

Ζούμε όμως στην εποχή της “βασιλείας” των influencers, με τους δεκάδες χιλιάδες followers…

Εντάξει, αλλά παράλληλα, γίνονται κι άλλα πράγματα. Γιατί να δίνουμε έκταση σε αυτό; Ας δουλεύει και το θέατρο, ας δουλεύουν και οι influencers. Είναι τεράστιο πια το κοινό, που πάει στο θέατρο. Δεν έχουν όλοι Instagram, ούτε είναι όλοι followers. Κάποιοι μπορεί να είναι, άλλοι έρχονται γιατί διάβασαν για μια καλή παράσταση ή τους τη σύστησε ένας φίλος τους. Νομίζω πως όλη αυτή η έμφαση στους followers και στα social media είναι και λίγο παιχνίδι των δημοσιογράφων. Δίνεται μεγαλύτερη βάση σε ένα κομμάτι, ενώ υπάρχει κι ένα άλλο. Υπάρχει πάντα ένας κόσμος, που ακολουθεί έναν άλλο δρόμο.

Πιστεύεις ότι στο θέατρο λειτουργεί τελικά το “από στόμα σε στόμα”;

Απόλυτα! Η Αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα θα συνεχιστεί από τον Οκτώβριο και για τρίτη χρονιά. Φέτος ξεκίνησε για 10 παραστάσεις και ήδη δώσαμε δεύτερη παράταση, ώστε να πάει μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου. Κι εγώ δεν είμαι ένα τηλεοπτικό πρόσωπο. Δεν παίζω βέβαια στο Παλλάς, παίζω στο Μεταξουργείο, αλλά το γεγονός ότι γεμίζει και κάποιοι άνθρωποι έρχονται κάθε εβδομάδα και με βλέπουν, κάτι λέει.

Μόλις ολοκλήρωσες και τις παραστάσεις με τα “Όνειρα γλυκά”, το πρώτο έργο του Μιχάλη Μαλανδράκη σε σκηνοθεσία Μάξιμου Μουμούρη, με θέμα τη σχέση μιας μητέρας στο Αιγάλεω με τους δυο γιους της, μετά την απώλεια του πατέρα. Πώς ήταν η εμπειρία τη μία μέρα να είσαι μια χήρα ζαχαροπλάστισσα και την άλλη μία γυναίκα εξόριστη στο Παρίσι ή την Τασκένδη;

Ανήκει στα μαγικά που έχει αυτό το επάγγελμα και γι’ αυτό το διάλεξα κιόλας. Είναι υπέροχο, πραγματικά μπορείς τη μια στιγμή να είσαι μια γυναίκα στο Αιγάλεω και μετά μια που έζησε τη δεκαετία του ‘60 στην Τασκένδη και στο Παρίσι! Είναι μοναδικό αυτό. Το “Όνειρα γλυκά” ήταν επίσης μια υπέροχη συνεργασία με ένα ελληνικό έργο, γύρω από τις συγκρούσεις της ελληνικής οικογένειας και το πώς μπορούμε να αλλάξουμε το παρόν μας όταν δεν είναι αυτό που θέλουμε.

Αν η ζωή σου, γινόταν θεατρικό, ποια γεγονότα θα συμπεριλάμβανες ως καθοριστικά;

Δεν το έχω σκεφτεί, θα πρέπει να περάσουν μερικά χρόνια ακόμα... Σίγουρα, όμως, θα έβαζα το κομμάτι της γέννησης της κόρης μου, τη μητρότητα δηλαδή. Είναι ένα κομμάτι που καθορίζει μια γυναίκα, γι’ αυτό λέμε η ζωή πριν και η ζωή μετά το παιδί.

Έχω διαβάσει ότι όταν ήσουν μωρό, η γιαγιά σου είχε εισβάλλει επί σκηνής, με σένα στην αγκαλιά, ζητώντας από τη μητέρα σου, Άννα Βαγενά, να σε αναλάβει...

Είναι ένα περιστατικό, που περιγράφει κι η μητέρα μου στο βιβλίο της, “Το Θεσσαλικό μου θέατρο”. Της είχε πει να τα αφήσει αυτά και να έρθει να με αναλάβει. Η μητέρα μου έστηνε το Θεσσαλικό τότε, οπότε τα πρώτα πέντε χρόνια με μεγάλωσε κυρίως η γιαγιά και η αδερφή της μητέρας μου, γιατί εκείνη εργαζόταν συνέχεια.

Είχες ανησυχίες σχετικά με το χρόνο που αφιερώνεις στην κόρη σου, όταν έγινες κι εσύ μητέρα;

Σίγουρα, παίζει ρόλο σε κάθε γυναίκα που θέλει να γίνει μητέρα. Το επαγγελματικό περιβάλλον και ο χρόνος που μπορεί να διαθέσει στα παιδιά είναι κάτι που την απασχολεί. Νομίζω ότι όλοι κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε για να αφιερωνόμαστε στα παιδιά μας, όσο περισσότερο γίνεται. Είναι ένα θέμα, που δεν απασχολεί μόνο τους ηθοποιούς, αλλά κάθε γυναίκα που θέλει να κάνει ένα παιδί.

© Θανάσης Καρατζάς

Ως μητέρα, έχεις κοινά με τη μητέρα σου; Υπάρχει κάτι που ως κόρη είχες πει ότι δεν θα κάνεις, αλλά πιάνεις τον εαυτό σου να σου θυμίζει τη μητέρα σου;

Κάποια θέματα είναι αρχετυπικά, όσο κι αν οι νεότεροι προσπαθούμε να τα βελτιώσουμε. Η μητέρα μου δεν ήταν ιδιαίτερα πιεστική με μας, ίσα ίσα ήταν πάντα υποστηρικτική και στο κομμάτι της δουλειάς μας και σε όσα θέλαμε να κάνουμε. Αλλά το κομμάτι της μάνας εμπεριέχει πάντα τη φροντίδα και την έγνοια. Προσπαθώ να είμαι κοντά στη Μαρίνα, που είναι μόλις οκτώ χρονών. Ελπίζω από την εφηβεία της και μετά, όπως οι γονείς μου με σεβάστηκαν και με άφησαν να αυτονομηθώ, να κάνω κι εγώ το ίδιο. Γιατί πιστεύω πως ένας γονιός πρέπει να αφήνει χώρο στα παιδιά να πάρουν το δικό τους δρόμο.

Η Μαρίνα ξέρει τα τραγούδια του Λουκιανού Κηλαηδόνη; Το τραγούδι “Τζιν τζιν τζιν” που ο πατέρας σου έγραψε για σένα, το τραγουδάς σήμερα στην κόρη σου;

Βεβαίως. Και τα ξέρει και τα αγαπάει κι ακούμε πολύ Λουκιανό στο σπίτι. Νομίζω ότι έχει να ανακαλύψει πάρα πολλά, τα οποία θέλουμε να την αφήσουμε να βρει μόνη της στην πορεία, γιατί ο Λουκιανός ήταν, είναι και θα είναι τεράστιος και ανεξάντλητος. Είναι πολύ τυχερή η Μαρίνα, γιατί έχει πολλά να ανακαλύψει. Ιδανικά θα ήταν να ζούσε ο Λουκιανός, ώστε να τον γνωρίσει από κοντά, αλλά υπάρχει μπόλικο υλικό για τη Μαρίνα μεγαλώνοντας.

Κλείνοντας, έχω την περιέργεια να ρωτήσω. Το όνομα “Γιασεμί”, όταν χρησιμοποιείται ως γυναικείο όνομα, γράφεται συνήθως με ήτα. Γιατί το γράφεις με γιώτα;

Εδώ και λίγα χρόνια, επέλεξα να το γράφω με γιώτα. Το βαφτιστικό μου είναι Ιάσμη κι από εκεί ήρθε το Γιασεμή. Απλώς κάποια στιγμή, επειδή αναφέρεται στο λουλούδι, θέλησα να αλλάξω την ορθογραφία, για λόγους ας πούμε αισθητικής ως προς το όνομα του άνθους. Κι επειδή δεν έχω ονομαστική γιορτή, γιατί δεν είναι χριστιανικό όνομα, έχω καθιερώσει από μόνη μου τα τελευταία χρόνια και γιορτάζω την Πρωτομαγιά, γιατί είναι η γιορτή των λουλουδιών!

Αυτό είναι πολύ ενδιαφέρον, γιατί δείχνει μια τάση, να φτιάχνεις τα πράγματα όπως σου αρέσουν. Ισχύει γενικότερα στη ζωή σου;

Γενικά, μου αρέσει να αλλάζω, να φτιάχνω μόνη μου όσα δεν είναι όπως τα θέλω. Κι έτσι θεωρώ πως πρέπει να κάνουμε. Όταν τα πράγματα, που έχουμε γύρω μας, δεν μας αρέσουν, μπορούμε να τα αλλάξουμε. Κι όταν δεν έχουμε αυτά που θέλουμε, μπορούμε να τα δημιουργήσουμε. Η ζωή είναι δική μας, αν δεν επέμβουμε και δεν τη φτιάξουμε όπως τη θέλουμε, δεν θα το κάνει κανείς άλλος για μας.

Info: Η παράσταση “Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα”, πάνω στο ομώνυμο έργο της Άλκης Ζέη, παίζεται στο θέατρο Μεταξουργείο (Ακαδήμου 14) κάθε Σάββατο και Κυριακή μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου. Σκηνοθεσία: Φώτης Μακρής. Ερμηνεύει η Γιασεμί Κηλαηδόνη.