Πώς μπορεί η ψυχοθεραπεία να βελτιώσει τις ικανότητες στη διοίκηση επιχειρήσεων;
Ελένη Μπεζιριάνογλου
23 Ιουλίου 2024
Η εργασία αποτελεί πολύ μεγάλο κομμάτι της ζωής μας, είναι άλλωστε το μέρος που περνάμε τουλάχιστον 8 ώρες την ημέρα για το μεγαλύτερο τμήμα της ενήλικης ζωής μας. Φυσικά και μπορεί να επηρεάσει την ψυχολογία μας και άλλες πτυχές της ζωής μας. Γι' αυτό είναι σημαντικό να υπάρχει αρμονία και υγιές περιβάλλον στον εργασιακό χώρο. Σύμφωνα με μελέτη του 2022, η ενσυναίσθηση είναι το πιο σημαντικό ηγετικό χαρακτηριστικό. Σε ομάδες ηγετών με ενσυναίσθηση, το 61% των εργαζομένων ανέφεραν ότι νιώθουν την επιθυμία να καινοτομούν και το 76% δήλωσαν περισσότερο αφοσιωμένοι στη δουλειά τους. Παράλληλα, το 86% των εργαζομένων που νιώθουν ότι οι ηγέτες τους έχουν ενσυναίσθηση ανέφεραν ότι μπορούν να διαχειριστούν επιτυχώς τις απαιτήσεις της εργασίας και της ζωής τους, σε αντίθεση με το 60% αυτών που εισπράτουν λιγότερη ενσυναίσθηση.
Η Νταίζη Μανιατοπούλου είναι ψυχοθεραπεύτρια και έχει στόχο να καθοδηγήσει όσους το επιθυμούν στην προσωπική τους εξέλιξη, ώστε να αποκτήσουν την αυτογνωσία που θα τους βοηθήσει να ζήσουν με αρμονία. Και η προηγούμενη εργασιακή της εμπειρία ως ηγετικό στέλεχος μεγάλης εταιρείας την οδήγησε στο να βοηθάει εταιρικά στελέχη να βελτιώσουν τις ηγετικές τους ικανότητες μέσα από την ψυχοθεραπεία και τη συμβουλευτική.
Η ίδια, μίλησε στο JennyGr για την απόφασή της να ασχοληθεί με την ψυχοθεραπεία και για το πώς ένα στέλεχος μπορεί να βελτιώσει το εργασιακό κλίμα και τη δυναμική της ομάδας του, μέσα από την αυτογνωσία και την συναισθηματική ευφυΐα.
Πότε και πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με την ψυχολογία και την ψυχοθεραπεία;
Ξεκίνησα η ίδια ως θεραπευόμενη πριν 23 χρόνια όταν το παιδί μου ήταν 2 ετών και καταλάβαινα πως κάνω λάθη στην ανατροφή του χωρίς να ξέρω όμως πώς να χειριστώ καλύτερα τις προκλήσεις της μητρότητας. Επίσης, ένιωθα πως δεν έχω τον έλεγχο της ζωής μου -σαν να έπαιζα σε μια ταινία που ήταν η ζωή μου, όμως απλά πρωταγωνιστούσα, δεν τη ζούσα. Έτσι ξεκίνησε η ενασχόλησή μου με την ψυχολογία.
Παρακολούθησα ομάδες για γονείς, έκανα ιδιαίτερες συνεδρίες, διάβασα βιβλία και μπήκα σε ομάδες αυτογνωσίας. Μέσα σε λίγα χρόνια ήταν καθοριστική η αλλαγή στη ζωή μου. Είδα τις σχέσεις μου με τους ανθρώπους να βελτιώνονται, έμαθα να επικοινωνώ με θετικό τρόπο ό,τι είχα να πω, απέκτησα θάρρος κα μία εσωτερική ηρεμία και δύναμη που δεν γνώριζα ότι είχα.
Όλη αυτή η βοήθεια που πήρα μέσα από την ενασχόλησή μου με την ψυχολογία και η εσωτερική μου αλλαγή ήταν το κίνητρό μου να ασχοληθώ επαγγελματικά με την ψυχολογία. Ήθελα να μεταδώσω σε όσους περισσότερους ανθρώπους μπορούσα όλα όσα μου έδωσαν ώθηση και με στήριξαν στην προσωπική μου εξέλιξη. Αυτά με οδήγησαν να κάνω την ψυχοθεραπεία επάγγελμα.
Ποιες δυσκολίες ή προκλήσεις αντιμετωπίσατε αλλάζοντας καριέρα μετά από τόσα χρόνια;
Για μένα η αλλαγή ήρθε πολύ φυσικά. Όταν έκλεισε ο κύκλος της επιχειρηματικής μου δραστηριότητας με τα αυτοκίνητα, ήξερα τι ήθελα να κάνω στο εξής στη ζωή μου. Ψυχολογικά ήμουν σίγουρη και έτοιμη. Όμως η μετάβαση δεν ήταν εύκολη. Πήρε κάποια χρόνια μέχρι οι άνθρωποι που με γνώριζαν αλλά και όσοι δεν με γνώριζαν να με εμπιστευτούν ως ψυχοθεραπεύτρια.
Πολλοί άνθρωποι διστάζουν να αλλάξουν επαγγελματική πορεία ακόμα και αν δεν είναι ευχαριστημένοι από τη δουλειά τους. Υπάρχει κάποια συμβουλή που θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί τους; Τι πιστεύετε ότι πρέπει να περιλαμβάνει ένα Plan B για να πετύχει;
Είναι λογικό να μας φοβίζει το άγνωστο. Ακόμα και όταν κάποιος δεν είναι ευχαριστημένος από τη δουλειά του, δυσκολεύεται να πάρει απόφαση να αλλάξει τη ζωή του γιατί δεν υπάρχει εξασφάλιση ότι κάτι νέο θα πετύχει. Αξίζει κάποιος να ζήσει μια ζωή που δεν τον γεμίζει ή να πάρει το ρίσκο να κάνει κάτι που θα τον κάνει να ξυπνάει χαρούμενος; Τα πράγματα γίνονται σχετικά πιο εύκολα όταν το plan b έχει βασιστεί πάνω σε ένα υπολογισμένο ρίσκο. Δηλαδή να μην είναι υπεραισιόδοξος κάποιος ότι η νέα του ενασχόληση θα αποφέρει έσοδα από την πρώτη μέρα. Να έχει κάνει ένα ρεαλιστικό business plan ή να έχει προβλέψει ότι θα χρειαστεί χρόνος μέχρι να μπορεί να ζήσει από την νεα του δραστηριότητα. Το να έχεις τα βασικά σου έξοδα καλυμμένα για ένα διάστημα αποτελεί ανακούφιση στο να πάρεις την απόφαση να αλλάξεις επαγγελματική πορεία.
Γιατί επιλέξατε να επικεντρωθείτε στην εταιρική ψυχολογία και τη συμβουλευτική στελεχών;
Τα πρώτα χρόνια δεν το σκεφτόμουν καθόλου αυτό το κομμάτι. Πίστευα ότι έχει κλείσει δια παντός ο κύκλος της ενασχόλησης μου με την επιχειρηματικότητα.
Όμως, η ζωή όπως όλοι γνωρίζουμε μας επιφυλάσσει εκπλήξεις και ανατροπές. Έτσι, στην πορεία είχα στο πελατολόγιο μου γυναίκες αλλά και άντρες που στις συνεδρίες έφερναν προβλήματα από τον εργασιακό χώρο και τις επιχειρήσεις τους. Βρέθηκα, λοιπόν, να δίνω συμβουλές για τη μείωση του ανταγωνισμού μεταξύ στελεχών, για τη βελτίωση της συνεργασίας και της ομαδικότητας κλπ.
Είδα πως όλες οι γνώσεις μου ως υψηλόβαθμο στέλεχος, CEO, σε συνδυασμό με τις γνώσεις μου για την ψυχολογία, διευκόλυναν πολύ τους πελάτες μου στο να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικότερα τα προβλήματα αλλά και να βελτιώσουν τις σχέσεις στον εργασιακό τους χώρο. Τα οφέλη ήταν πολύ ουσιαστικά και αυτό με έκανε να σκεφτώ πως έχω τη δυνατότητα να προσφέρω σημαντικά πράγματα στο χώρο των επιχειρήσεων μέσα από έναν διαφορετικό ρόλο αυτή τη φορά.
Με ποιον τρόπο σας βοήθησε η εμπειρία σας σε ηγετική εταιρική θέση υψηλού επιπέδου στη νέα επαγγελματική σας κατεύθυνση;
Η πολυετής εμπειρία μου ως CEO της Porsche στην Ελλάδα με βοήθησε στη νέα επαγγελματική μου κατεύθυνση με πολλούς τρόπους. Καταρχάς, έχω από προσωπική πείρα μια βαθιά κατανόηση των πιέσεων και των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι ηγέτες, καθώς και τη σημασία της λήψης αποφάσεων που μπορούν να επηρεάσουν πολλούς ανθρώπους. Μέσω αυτής της εμπειρίας, κατανόησα την ανάγκη για ψυχική ανθεκτικότητα, συνεργασία, ενθάρρυνση και συναισθηματική ευφυΐα στην ηγεσία. Αυτές οι γνώσεις με βοήθησαν να ενσωματώσω την ψυχολογική μου εξειδίκευση με την εκτελεστική μου εμπειρία, επιτρέποντάς μου να καθοδηγώ άλλους ηγέτες με έναν πιο ολοκληρωμένο και εμπνευσμένο τρόπο.
Πόσο σημαντικό είναι, κατά τη γνώμη σας, τα ηγετικά στελέχη να διοικούν με ενσυναίσθηση;
Όσον αφορά τη σημασία της ενσυναίσθησης στην ηγεσία, πιστεύω ότι είναι εξαιρετικά σημαντική. Η ενσυναίσθηση επιτρέπει στα ηγετικά στελέχη να κατανοούν βαθύτερα τις ανάγκες, τα συναισθήματα και τις προκλήσεις των συνεργατών τους. Αυτό δημιουργεί ένα περιβάλλον αμοιβαίας κατανόησης και εμπιστοσύνης, το οποίο ενισχύει τη συνεργασία και την αποδοτικότητα της ομάδας. Επιπλέον, η διοίκηση με ενσυναίσθηση προάγει την ψυχική ευεξία των εργαζομένων, μειώνοντας το άγχος και ενισχύοντας την ικανοποίηση από την εργασία. Έτσι, οι ηγέτες που διοικούν με ενσυναίσθηση όχι μόνο βελτιώνουν τις σχέσεις και τις επιδόσεις εντός της ομάδας τους, αλλά συμβάλλουν επίσης στη δημιουργία ενός πιο θετικού και υποστηρικτικού εργασιακού περιβάλλοντος.
Ποιο είναι το πιο συχνό λάθος που κάνουν τα στελέχη στο management των ανθρώπων ή και στον εαυτό τους;
Το λάθος είναι ο ανταγωνισμός και η κατάκριση. Όλη η κοινωνία μας είναι βασισμένη στο να ενισχύει τον ανταγωνισμό, από την οικογένεια, το σχολείο, το πανεπιστήμιο και τον εργασιακό χώρο. Έχουμε μάθει πως χρειάζεται να είμαστε καλύτεροι από τον δίπλα, να έχουμε δίκιο, να επιβαλλόμαστε, να κερδίζουμε και φυσικά να κατακρίνουμε τον εαυτό μας και τους άλλους. Πιστεύουμε πως μέσα από την κριτική -κατάκριση δηλαδή- βοηθάμε τον εαυτό μας και τους άλλους να γίνουμε καλύτεροι. Μεγάλη πλάνη. Ο άνθρωπος χρειάζεται ενθάρρυνση και όχι κατάκριση για να βελτιωθεί. Συνεργασία και ομαδικότητα και όχι ανταγωνισμό για να δώσει τον καλύτερο του εαυτό ώστε να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Πώς μπορεί ένα εταιρικό στέλεχος να βελτιώσει τις ηγετικές του ικανότητες μέσα από την ψυχοθεραπεία και τη συμβουλευτική;
Η ψυχοθεραπεία και η συμβουλευτική μπορούν να ενισχύσουν τις ηγετικές ικανότητες ενός εταιρικού στελέχους με τους πολλούς τρόπους τρόπους:
1. Αυτογνωσία: Ο άνθρωπος κατανοεί βαθύτερα τις δυνατότητες, αδυναμίες, αξίες και κίνητρά του, βελτιώνοντας τη λήψη αποφάσεων και τη συμπεριφορά του.
2. Διαχείριση στρες: Μαθαίνει τεχνικές διαχείρισης άγχους και ενίσχυσης ψυχικής ανθεκτικότητας για κρίσιμες καταστάσεις.
3. Συναισθηματική ευφυΐα: Αναπτύσσει ενσυναίσθηση και ικανότητες διαχείρισης συναισθημάτων για καλύτερη επικοινωνία και σχέσεις.
4. Επικοινωνιακές δεξιότητες: Βελτιώνει την ενεργητική ακρόαση και την καθαρή έκφραση σκέψεων και συναισθημάτων.
5. Επίλυση συγκρούσεων: Μαθαίνει στρατηγικές για την αποτελεσματική διαχείριση των συγκρούσεων και την προώθηση της συνεργασίας.
6. Ικανοποίηση: Βρίσκει ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, προωθώντας την ευημερία.
Συνολικά, η ψυχοθεραπεία και η συμβουλευτική παρέχουν τα απαραίτητα εργαλεία για την ανάπτυξη ηγετικών ικανοτήτων, τη συναισθηματική ευφυΐα και τη διαχείριση των προκλήσεων στον επιχειρηματικό κόσμο.
Πόσο διαδεδομένη είναι αυτή η φιλοσοφία στις ελληνικές επιχειρήσεις;
Παρατηρώ ότι οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις κυρίως πολυενθνικές, έχουν αντιληφθεί ότι είναι απαραίτητη μια άλλη φιλοσοφία, πιο ανθρωποκεντρική, προκειμένου να πετυχαίνουν τους στόχους τους. Όλο και περισσότερες επιχειρήσεις ασχολούνται με το wellbeing των στελεχών τους. Πιστεύω πως οι μεσαίες και μικρότερες επιχειρήσεις στην Ελλάδα χρειάζεται να ενημερωθούν περισσότερο για τη σημασία και τα οφέλη της εκπαίδευσης και ψυχολογικής υποστήριξης των στελεχών τους.
Θεωρείτε ότι υπάρχει διαφορά στον τρόπο που διοικούν άντρες και γυναίκες; Έχει σχέση η ενσυναίσθηση στην ηγεσία με το φύλο;
Συχνά οι γυναίκες υιοθετούν ένα πιο συνεργατικό και δημοκρατικό στυλ ηγεσίας. Τείνουν να ενθαρρύνουν τη συμμετοχή και την ομαδικότητα και να δίνουν έμφαση στη δημιουργία θετικών σχέσεων.
Οι άντρες, από την άλλη, συνήθως, υιοθετούν ένα πιο αυταρχικό και κατευθυντήριο στυλ ηγεσίας. Τείνουν να δίνουν έμφαση στην επίτευξη στόχων και την απόδοση.
Αυτά όμως είναι μια γενίκευση.
Χρειάζεται να κατανοήσουμε -άντρες και γυναίκες- πως η ενσυναίσθηση είναι ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική ηγεσία και μπορεί να αναπτυχθεί και να ενισχυθεί ανεξαρτήτως φύλου. Η ψυχολογική εκπαιδευση μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο ώστε η ενσυναίσθηση να γίνει σύμμαχος και «όπλο» για τις καλές σχέσεις και την πρόοδο της επιχείρησης.
Ποια είναι η σημαντικότερη συμβουλή που θα δίνατε σε μια γυναίκα που βρίσκεται σε ηγετική εταιρική θέση;
Να ασχοληθεί ουσιαστικά και σε βάθος με την προσωπική της εξέλιξη και την αυτογνωσία. Το να γνωρίζει κανείς τον εαυτό του είναι απαραίτητο για να μπορέσει να τον αποδεχτεί, να τον αγαπήσει και να δημιουργεί καλές σχέσεις με τους άλλους. Την ίδια, όμως, τη συμβουλή θα έδινα και σε έναν άντρα.
Οι άνθρωποι που έχουν αυτογνωσία, αυτοπεποίθηση, ενσυναίσθηση, ψυχική αντοχή και ξέρουν πώς να ενισχύουν την ενθάρρυνση και την συνεργασία, μπορούν να ηγηθούν δημιουργώντας πολύ θετικές αλλαγές στην ομάδα και στην επιχείρηση στην οποία εργάζονται.
