Οι μυθικές ιστορίες και η αμύθητη πολυτέλεια του Orient Express

Ο Keneth Branagh, με τη νέα κινηματογραφική μεταφορά του αστυνομικού της Agatha Christie, “Έγκλημα στο Orient Express” έφερε ξανά στην επικαιρότητα όχι μόνο το διάσημο έργο (που είχε μεταφερθεί στο σινεμά με μεγάλη επιτυχία το 1974 από τον Sidney Lumet), αλλά και το ίδιο το Orient Express, το όνομα του οποίου είναι συνδεδεμένο με μύθους και αμύθητη πολυτέλεια.

Οι κουκέτες του φιλοξένησαν κορυφαίες προσωπικότητες της Ευρώπης, αριστοκράτες και πολιτικούς, επιχειρηματίες και τυχοδιώκτες, μαχαραγιάδες και κατασκόπους μέσα σε ένα περιβάλλον κομψότητας καi απαράμιλλων ανέσεων.

Το τρένο της αμύθητης χλιδής

Ο Βέλγος δημιουργός του, Georges Nagelmackers, οραματίστηκε ένα τρένο που θα διέσχιζε μια ολόκληρη ήπειρο, ενώνοντας μεταξύ τους τις μεγαλουπόλεις της Ευρώπης και ταυτόχρονα δίνοντας στους επιβάτες τη δυνατότητα να ταξιδέψουν μέσα σε ένα περιβάλλον χλιδής στην παραμικρότερη λεπτομέρεια -μια έμπνευση που απέκτησε σε ταξίδι του στην Αμερική, όταν γνώρισε από κοντά τις ανέσεις που προσέφεραν τα πρωτοποριακά πολυτελή “sleeper cars” του George Pullman.

Το όραμα μπήκε -στην κυριολεξία- στις ράγες και στις 4 Οκτωβρίου του 1883, ύστερα από αρκετές δυσκολίες και αποτυχημένες προσπάθειες, το Orient Express ξεκίνησε για το παρθενικό ταξίδι του (συνολικής διάρκειας 80 ωρών) με αφετηρία το Παρίσι και τελικό προορισμό την Κωνσταντινούπολη. Το όνομα το πήρε από τον Τύπο της εποχής και ο Nagelmackers το υιοθέτησε.

Οι πρώτοι επιβάτες, ανάμεσα στους οποίους ήταν και πολλοί δημοσιογράφοι, έμειναν κατάπληκτοι από την πολυτέλεια που συνάντησαν μέσα στο τρένο, αντάξια των κορυφαίων ξενοδοχείων της Ευρώπης. Οι συρμοί του τότε αποτελούνταν από δύο κλινάμαξες, μια εστιάμαξα και δύο σκευοφόρους όχι μόνο για τις αποσκευές, αλλά κυρίως για την αποθήκευση εκλεκτών κρασιών και τροφίμων που σερβίρονταν στους επιβάτες.

Οι κουκέτες, που είχαν σχεδιαστεί από τον Γάλλο ντεκορατέρ René Prou σε στιλ art deco, ήταν διακοσμημένες με ξυλόγλυπτα σχέδια και υφαντά. Μέσα σε κάθε καμπίνα υπήρχαν υψηλής ποιότητας σεντόνια και μοχέρ κουβέρτες, νιπτήρας και βέβαια κουμπί κλήσης του μπάτλερ. Οι διάδρομοι είχαν ξύλινες επενδύσεις, όσο για τα βαγόνια του εστιατορίου ήταν διακοσμημένα με δέρμα, ξύλινη επένδυση από μαόνι και βελούδινες ταπετσαρίες. Όλα τα σκεύη ήταν πορσελάνινα κι όλα τα μαχαιροπίρουνα ασημένια. Ένα ενδεικτικό μενού της εποχής (1884) περιλάμβανε σούπα για πρώτο πιάτο, φιλέτο μοσχαρίσιο, ψητό κρέας ή κοτόπουλο μαγειρεμένο με κάρδαμο με λαχανικά και κουνουπίδι ογκρατέν για κυρίως, ενώ υπήρχε πλούσια επιλογή γλυκών για επιδόρπιο.

Ο βασιλιάς των τρένων

Στα χρόνια που ακολούθησαν το Orient Express απέκτησε τα προσωνύμια “Το τρένο των βασιλέων” και “Ο βασιλιάς των τρένων”. Για τα ταξίδια τους, το προτιμούσαν βασιλείς όπως ο Φερδινάνδος της Βουλγαρίας, ο οποίος -λέει- κάποτε υπό το φόβο στασιαστών που ήθελαν να τον δολοφονήσουν, κλειδώθηκε στην τουαλέτα και αρνούνταν να βγει. Μια άλλη διάσημη ιστορία λέει πως ο βασιλιάς του Βελγίου Λεοπόλδος ΙΙ, κάποτε πήρε μαζί του από την Κωνσταντινούπολη το χαρέμι ενός Τούρκου -ύστερα από διεξοδικές διαπραγματεύσεις.

Πέρα από τους βασιλιάδες, το προτιμούσαν επίσης οι κατάσκοποι. Μέσα στα βαγόνια του Orient Express ξεχώριζε η φιγούρα της Mata Hari ή του Tomas Edward Laurence (που ενέπνευσε τον Λόρενς της Αραβίας).

Στους επιβάτες του περιλαμβάνονταν θρύλοι του σινεμά όπως η Marlene Dietrich, η οποία ξεκίνησε μια παθιασμένη σχέση με τον Γάλλο ηθοποιό Jean Gabin στις ξυλόγλυπτες κουκέτες του...

Τρόμος στην Ταχεία

Σελίδες που καθόρισαν την παγκόσμια ιστορία γράφτηκαν μέσα στο Orient Express. Σε ένα από τα βαγόνια του, στις 11 Νοεμβρίου του 1918, πριν από ένα γεύμα με ομελέτα, φιλέτο, κουνουπίδι και κρύο ζελέ, υπογράφτηκε η συνθήκη του τέλους του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Στο ίδιο ακριβώς σημείο, ο Αδόλφος Χίτλερ το 1940 υπαγόρευσε τους όρους της γαλλικής παράδοσης, ενώ τέσσερα χρόνια μετά, όταν η πτώση των Ναζί έδειχνε αναπόφευκτη, διέταξε την ανατίναξή του συκεκριμένου βαγονιού, ώστε να μην πέσει στα χέρια των συμμαχικών δυνάμεων.

Δύο οδυνηρά γεγονότα στιγμάτισαν την ιστορία του, την εποχή της μεγάλης δόξας του. Στο πρώτο, που έγινε τον Σεπτέμβριο του 1931 μια βόμβα εξερράγη, καθώς ο συρμός βρισκόταν σε γέφυρα κοντά στη Βουδαπέστη. Από την έκρηξη έχασαν τη ζωή τους 20 άνθρωποι, ενώ τραυματίστηκαν πάνω από 100. Υπεύθυνος για την τρομοκρατική επίθεση ήταν ένας Ούγγρος μηχανολόγος, ο οποίος συνελήφθη, χωρίς όμως να διαλευκανθούν τα κίνητρά του.

Δυο χρόνια νωρίτερα, το τρένο πέρασε μια άλλη περιπέτεια, η οποία έδωσε στην Agatha Christie την έμπνευση για το “Έγκλημα στο Orient Express”. Μια χιονοστιβάδα το ακινητοποίησε κοντά στην Ανδριανούπολη και καθώς η χιονόπτωση συνεχιζόταν, το χιόνι κάλυψε το τρένο με τη θερμοκρασία στο εσωτερικό του να πέφτει κάτω από το μηδέν.

Χρειάστηκαν τέσσερις μέρες για να απεγκλωβιστεί και να φτάσει στην Κωνσταντινούπολη με συνολική καθυστέρηση πέντε ημερών.

Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, το τρένο δεν ξαναβρήκε την παλιά αίγλη του, καθώς σταδιακά τη δική του θέση στις μεταφορές, ιδίως των πλούσιων και ισχυρών, κατέκτησε το αεροπλάνο.

Τι απέμεινε από το Orient Express -πέρα από τον θρύλο; Η εταιρία του Nagelmackers επεκτάθηκε και σε άλλες διαδρομές, ενώ κι άλλοι πάροχοι άρχισαν να χρησιμοποιούν το όνομα Orient Express.

Διάδοχος του κλασικού Orient Express θεωρείται σήμερα το Venice-Simplon Orient Express το οποίο επιχειρεί να προσφέρει στους επιβάτες του την πολυτέλεια του πρωτότυπου και τη νοσταλγία μιας λάμψης που δεν ξεθώριασε από τον χρόνο, ακριβώς όπως οι ιστορίες εκδίκησης, που μόνο ένας μιικροσκοπικός ντετέκτιβ με εντυπωσιακό μουστάκι μπορεί να λύσει...