UPDATE

«I’m Asking For It»: Η προβληματική καμπάνια της Βρετανίας για τη συναίνεση


Στεφανία Παπαδημητρίου

11 Μαρτίου 2024

«I’m Asking For It»: Η προβληματική καμπάνια της Βρετανίας για τη συναίνεση
Σίγουρα οι εμπνευστές της είχαν τις καλύτερες προθέσεις, όμως κάπου χάθηκε το μήνυμα

Στη Βρετανία, μόλις ξεκίνησε μία καμπάνια με τίτλο I’m Asking For It, πίσω από την οποία βρίσκνοται ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός Right to Equality και το creative agency CPB London. Πρόκειται για ένα κάλεσμα προς την κυβέρνηση της χώρας να κατοχυρώσει νομικά την καταφατική συναίνεση, πράγμα που σημαίνει πως «οτιδήποτε λιγότερο από μία ξεκάθαρη, απερίφραστη επιβεβαίωση συναίνεσης σαν το ΄ναι΄ δεν ικανοποιεί τις προϋποθέσεις της συναίνεσης, στα μάτια του νόμου».

Σίγουρα, η συγκεκριμένη εκστρατεία «γεννήθηκε» υπό τις καλύτερες προϋποθέσεις. Σύμφωνα με τη φιλανθρωπική οργάνωση Rape Crisis, υπολογίζεται πως, κάθε χρόνο, περίπου 798 χιλιάδες γυναίκες στην Αγγλία και την Ουαλία πέφτουν θύματα βιασμού -περίπου μία στις 30, δηκαδή. Μία στις τέσσερις γυναίκες έχουν υποστεί βιασμό ή σεξουαλική παρενόχληση τουλάχιστον μία φορά κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής τους. Κι ο βιασμός είναι το έγκλημα που καταγγέλλουν ελάχιστες -5 στα έξι θύμα βιασμού δεν το καταγγέλλουν στην αστυνομία, ενώ μεταξύ Οκτωβρίου 2022 και Σεπτεμβρίου 2023, καταγράφηκε μόνο το 2% των βιασμών που παραγματοποιήθηκαν στο συγκεκριμένο διάστημα. Επειδή, προφανώς, η κουλτούρα του βιασμού καλά κρατεί στην Αγγλία, η δρ Σάρλοτ Πράουντμαν, αποφάσισε να πάρει την κατάσταση στα χέρια της και να ξεκινήσει την «I’m Asking For It».

Εδώ, το πρόβλημα βρίσκεται στο branding. Βλέπουμε ξεκάθαρα τι προσπάθησαν να κάνουν: Πήραν τη φράση που χρησιμοποιείται ενάντια στα θύματα, που χρησιμοποιεί κατά κόρον ο μέσος σεξιστής για να ρίξει το φταίξιμο στις γυναίκες, και θέλησαν να την αντιστρέψουν, μετατρέποντάς τη σε όπλο για κάθε γυναίκα. Είναι, όμως, αυτός ο τρόπος; Μπορούμε όντως να αλλάξουμε το νόημα της φράσης «she was asking for it» (τα ‘θελε και τα ‘παθε, στα ελληνικά) ενώ λειτουργεί απαξιωτικά για τα θύματα; Διότι, όταν κάποιος λέει «τα ‘θελε και τα ΄παθε», αναφέρεται ξεκάθαρα σε βιασμό, όχι σε συναινετικό σεξ.

Έχοντας αυτό το σκεπτικό, πολλές survivors εξέφρασαν την αηδία (χωρίς υπερβολή) που τους προκαλεί το συγκεκριμένο σλόγκαν.

Ένα άλλο πρόβλημα, είναι ο σκοπός της καμπάνιας. Ζητώντας από την κυβέρνηση να αλλάξει τον νόμο και να απαιτεί ένα ξεκάθαρο «ναι» στο σεξ, κάπως μπερδεύουμε το τι είναι στ’ αλήθεια η συναίνεση. Η συναίνεση δεν είναι ένα απλό «ναι» πριν ξεκινήσει κάτι σεξουαλικό -πόσα θύματα έχουν εξαναγκαστεί να πουν το «ναι», άλλωστε; Η συναίνεση έχει διάρκεια, είναι μία ενεργή κατάσταση και μπορεί να αλλάξει οποιαδήποτε στιγμή. Αν κάποιος αλλάξει γνώμη στη μέση, δεν συναινεί επειδή είπε το ξεκάθαρο «ναι» στην αρχή.

Κι έπειτα, δομένου του πόσο έχουν ταλαιπωρηθεί τα θύματα βιασμού από το σύστημα δικαιοσύνης, πώς υποτίθεται ότι κάποιος μπορεί να αποδείξει ότι απέσυρε τη συγκατάθεσή του ή ότι εξαναγκάστηκε;

Η εκστρατεία ισχυρίζεται ότι θα θέσει το βάρος της απόδειξης σε όσους κατηγορούνται για σεξουαλική επίθεση, κι όχι στους survivors. Πώς θα λειτουργήσει αυτό στην πράξη, όμως;