Αρσενικό και παλιά δαντέλα: Η αληθινή ιστορία πίσω από την απόλυτη ταινία για το Halloween
Χριστίνα Κατσαντώνη
31 Οκτωβρίου 2024
Το Halloween, που όλο και περισσότεροι γιορτάζουν πια και στην Ελλάδα, είναι απολύτως συνδεδεμένο με τις ταινίες τρόμου. Έχει δώσει το όνομά του σε κλασικά αιματοβαμμένα φιλμ με ανατριχιαστικούς φόνους κι ακόμα πιο ανατριχιαστικούς δολοφόνους. Όμως, η ταινία που θεωρείται ό,τι πιο διασκεδαστικό μπορεί να δει κανείς αυτές τις μέρες και που γιορτάζει το Halloween με στιλ, φθινοπωρινή ατμόσφαιρα και πολλά πτώματα, δεν είναι ούτε θρίλερ, ούτε τρόμου, ούτε σπλάτερ. Είναι η κλασική κι ασπρόμαυρη δολοφονική κωμωδία του Φρανκ Κάπρα, “Αρσενικό και παλιά δαντέλα” (1944) με τον Κάρι Γκραντ σε μεγάλα κέφια.
Ό,τι είναι το αριστούργημα, πάλι του Κάπρα, “Μια υπέροχη ζωή”, για τα Χριστούγεννα, είναι το “Αρσενικό και παλιά δαντέλα” για το Halloween. Απαραίτητο για τον εορτασμό της μέρας, όσο τα κάλαντα τα Χριστούγεννα. Από την αρχή του, άλλωστε, με την πρώτη φράση που εμφανίζεται στην οθόνη, ενημερώνει τον θεατή: “Αυτό είναι ένα παραμύθι του Χάλογουιν από το Μπρούκλιν, όπου όλα μπορούν να συμβούν -και συνήθως συμβαίνουν”. Κι ακολουθεί προειδοποίηση: “Εισέρχεστε με δική σας ευθύνη”...
Αρσενικό και παλιά δαντέλα: Η αληθινή ιστορία πίσω από την μαύρη κωμωδία
Φθινοπωρινό σκηνικό, ρετρό σπιτικό και πτώματα παντού
Το “Αρσενικό και παλιά δαντέλα” είναι η απόλυτη ταινία για το Halloween για πολλούς λόγους. Όχι μόνο γιατί διαδραματίζεται σε ένα σκηνικό που “φωνάζει” φθινόπωρο, σε μια μικρή, χαριτωμένη ρετρό γειτονιά, με την αυλή του σπιτιού των πρωταγωνιστών της ιστορίας, να είναι γεμάτη πεσμένα, φθινοπωρινά φύλλα.
Έχει επίσης πολλούς φόνους κι εξίσου πολλούς δολοφόνους, ψυχωτικούς καταζητούμενους, πτώματα και τέρατα. Μόνο που εδώ το σκηνικό δεν είναι ένα απομονωμένο σπίτι. Εδώ οι φόνοι γίνονται σε ένα ζεστό και τακτοποιημένο, old fashion σπιτικό και δράστες είναι δύο γλυκύτατες, χαριτωμένες, γηραιές κυρίες, ο δρόμος των οποίων είναι σπαρμένος με πτώματα.
Η δράση στο “Αρσενικό και παλιά δαντέλα” εκτυλίσσεται φυσικά την περίοδο του Halloween. Χαρακτηριστική είναι η σκηνή, κατά την οποία μικρά παιδιά, ντυμένα με κοστούμια, χτυπούν την πόρτα του σπιτιού των δύο γηραιών αδερφών, κι αυτές τα κερνούν γλυκιά κολοκυθόπιτα που έχουν φτιάξει ειδικά για την περίσταση -ανάμεσα σε κανά δυο φόνους.
Η ιστορία της ταινίας βασίζεται στο ομώνυμο θεατρικό του Τζόζεφ Κέσερλινγκ, που είχε ήδη γνωρίσει μεγάλη επιτυχία στο Μπρόντγουεϊ. Κεντρικό πρόσωπο στην πλοκή είναι ο Μόρτιμερ Μπριούστερ, ο οποίος επισκέπτεται το σπίτι, όπου οι δύο γλυκές θείες του τον μεγάλωσαν για να τους ανακοινώσει τον γάμο του, τη μέρα του Halloween. Εκεί, με έκπληξη ανακαλύπτει ένα πτώμα και με ακόμα μεγαλύτερη έκπληξη μαθαίνει ότι δεν είναι το μοναδικό και ότι για όλες τις δολοφονίες ευθύνονται η θεία Άμπι και η θεία Μάρθα, οι οποίες συνηθίζουν να ρίχνουν ένα μείγμα από αρσενικό και στρυχνίνη στο κρασί των μοναχικών, ηλικιωμένων ενοικιαστών τους!
Κάπου εκεί στην πλοκή μπλέκεται κι ένας ψυχωτικός καταζητούμενος δολοφόνος ξάδερφος, ο οποίος ύστερα από αποτυχημένη πλαστική, μοιάζει με το τέρας του Φρανκενστάιν κι η απίστευτα διασκεδαστική μαύρη κωμωδία γίνεται ακόμα πιο τρελή -με το απαραίτητο twist στο τέλος.
Η κεντρική ιδέα είναι ότι ακόμα και τα πιο στενά συγγενικά μας πρόσωπα, ακόμα και οι πιο καλοί κι αξιοπρεπείς άνθρωποι, ακόμα και οι πλέον υπεράνω υποψίας, μπορεί να κρύβουν τα πιο σκοτεινά μυστικά, μέχρι και -αληθινούς- σκελετούς στη ντουλάπα τους. Όπως, περίπου έγινε και στην πραγματικότητα. Στην αληθινή, πραγματικά ανατριχιαστική ιστορία, στην οποία βασίστηκε.
Η υπόθεση της Έϊμι Άρτσερ Γκίλιγκαν
Ο συγγραφέας του θεατρικού, Τζόζεφ Κέσερλινγκ, ήταν ακόμα πολύ νέος, όταν τη δημοσιότητα μονοπώλησε η πολύκροτη υπόθεση της Έιμι Άρτσερ Γκίλιγκαν στο Κονέκτικατ, μιας από τις πλέον υπεράνω υποψίας δολοφόνους στην ιστορία της Αμερικής. Η ιστορία της του έκανε μεγάλη εντύπωση και του γέννησε την ιδέα για ένα διαφορετικό θεατρικό. Την εποχή που ξεκίνησε να γράφει το “Αρσενικό και παλιά δαντέλα”, μάλιστα, ταξίδεψε στο Κονέκτικατ, όπου μελέτησε διεξοδικά τα έγγραφα της δικογραφίας.
Η Έϊμι Άρτσερ Γκίλιγκαν ήταν η ιδιοκτήτρια ενός οίκου φροντίδας ηλικιωμένων, όπου στο διάστημα μεταξύ 1908 και 1916, υπήρξαν 66 θάνατοι. Όταν οι αρχές ξεκίνησαν να ερευνούν την υπόθεση, διαπίστωσαν ότι σε τουλάχιστον πέντε από τα πτώματα, συμπεριλαμβανομένου αυτού του δεύτερου συζύγου της, είχε χορηγηθεί ένα μείγμα από αρσενικό και στρυχνίνη.
Η ιστορία του φονικού οίκου της Άρτσερ ξεκινά το 1908, όταν με τον πρώτο σύζυγο της αποφάσισαν να μετατρέψουν το σπίτι τους σε οίκο φροντίδας ηλικιωμένων. Το 1908 στη μονάδα υπήρξε μόνο ένας θάνατος, το ίδιο και το 1909. Από το 1910 μέχρι το 1916, όταν η φονική δραστηριότητα της αποκαλύφθηκε, είχαν μεσολαβήσει άλλοι 64 θάνατοι.
Ανάμεσα τους ήταν κι αυτός του πρώτου της συζύγου, ο οποίος πέθανε ξαφνικά το 1910 σε ηλικία 50 ετών -η Άρτσερ τότε ήταν κοντά στα 40. Τρία χρόνια μετά παντρεύτηκε τον Μάικλ Γκίλιγκαν, ο οποίος πέθανε επίσης ξαφνικά τρεις μήνες μετά το γάμο.
Οι υποψίες και οι αγορές αρσενικού
Κάποιες πρώτες υποψίες ξεκίνησαν τότε, ιδίως μετά την αποκάλυψη ότι όλη του η περιουσία περνούσε στην Άρτσερ -παρά το ότι ήταν χήρος με δυο γιους από τον πρώτο γάμο του. Κάτι αντίστοιχο παρατηρήθηκε και μετά τους θανάτους πολλών από τους ενοίκους, οι οποίοι ακριβώς πριν πεθάνουν ευεργετούσαν οικονομικά την Άρτσερ. Η ίδια άλλωστε είχε την εικόνα της ευγενικής, τρυφερής, θεοσεβούμενης γυναίκας, που φρόντιζε με στοργή τους ηλικιωμένους -πριν ρίξει αρσενικό στο τσάι τους.
Οι ψίθυροι που ξεκίνησαν με τον θάνατο του συζύγου της κορυφώθηκαν τον Μάιο του 1914, όταν ακόμα ένας θάνατος σημειώθηκε ξαφνικά στο σπίτι της Άρτσερ, αυτός του 61χρονου Φράνκλιν Άντριους. Η αδερφή του απευθύνθηκε στις αρχές, όταν βρήκε στοιχεία πως η Άρτσερ τον πίεζε να της δανείσει χρήματα.
Στην υπόθεση μπήκαν τα τοπικά media, που διαπίστωσαν αφ’ ενός την απίθανα υψηλή συχνότητα αιφνίδιων θανάτων στον οίκο της Άρτσερ και αφ’ ετέρου τις μεγάλες ποσότητες αρσενικού που αγόραζε. Οι αρχές εντόπισαν αρσενικό και στις πέντε νεκροψίες που επιχείρησαν, όμως δεν μπορούσε να αποδοθεί κατηγορία σε βάρος της, γιατί τότε συχνά στα γραφεία κηδειών χρησιμοποιούσαν αρσενικό στην προετοιμασία των νεκρών.
Όμως η νεκροψία στο πιο πρόσφατο θύμα, τον Φράνκλιν Άντριους έδειξε ότι στο στομάχι του είχε ποσότητα αρσενικού ικανή να σκοτώσει πολλούς ανθρώπους. Τον Μάιο του 1916 η Άρτσερ συνελήφθη, κατηγορούμενη για πέντε φόνους, όμως τελικά στο δικαστήριο πήγε μόνο για τον φόνο του Άντριους, για τον οποίο καταδικάστηκε αρχικά σε θάνατο, κι ύστερα από δεύτερη δίκη όπου ο δικηγόρος της επικαλέστηκε παράνοια, σε ισόβια ποινή. Το 1924 μεταφέρθηκε στο ίδρυμα ψυχικής υγείας του Κονέκτικατ, όπου απεβίωσε το 1962. Ουδείς γνωρίζει πόσα ακριβώς ήταν τελικά τα θύματα της, πιστεύεται ότι πλησιάζουν τα 50.
Ο Κέσερλινγκ μελέτησε την υπόθεση της Άρτσερ, ήρθε σε επαφή με τον εισαγγελέα της υπόθεσης που συγκλόνισε το Κονέκτικατ κι είχε πλήρη πρόσβαση στα αρχεία της δίκης. Όμως αποφάσισε τελικά να την “αφηγηθεί” με διαφορετικό τρόπο, να την “ξαναγράψει” -όπως περίπου έκανε ο Ταραντίνο στην ιστορία της Σάρον Τέιτ- ως μαύρη κωμωδία, δολοφονική, διασκεδαστική και αφιερωμένη με τιμή και δόξα στο Halloween.
Μικρή λεπτομέρεια; Η ημερομηνία γέννησης της Έϊμι Άρτσερ Γκίλιγκαν: 31 Οκτωβρίου. Σαν σήμερα, μια νύχτα του Halloween…
