Στην ιστορία της λογοτεχνίας και της συγγραφής, υπάρχουν πολλές “άγριες”, ανυπότακτες ηρωίδες, κάποιες από τις οποίες γράφτηκαν από γυναίκες που ακολούθησαν ανάλογη διαδρομή στη ζωή τους, δεν δέχτηκαν να υποταχτούν σε κλισέ και στερεότυπα κι άφησαν ως παρακαταθήκη έργα που κατέρριψαν στεγανά, διαβάστηκαν κι αξίζει να διαβαστούν από όλες τις γυναίκες. Από την πρώτη γυναίκα που έζησε ως επαγγελματίας συγγραφέας μέχρι τη συγγραφέα – μυστήριο της πιο ωμής ερωτικής επιστολής που γράφτηκε ποτέ, ας δούμε κάποια χαρακτηριστικά έως σπουδαία έργα...
The Description of a New World, Called The Blazing World, Margaret Cavendish (1666)
Για την εποχή της ήταν απλώς “πολύ”: πολύ εκκεντρική, πολύ φιλόδοξη, πολύ ανυπότακτη, πολύ ταλαντούχα, πολύ χαρισματική. Τότε την αποκάλεσαν ψεύτρα, φαντασιόπληκτη και πόρνη. Σήμερα θεωρείται η πρώτη γυναίκα που τόλμησε να ασχοληθεί επαγγελματικά με το γράψιμο, αντλώντας τη θεματολογία της από τη φιλοσοφία, την πολιτική και την κοινωνία, σε μια εποχή στην οποία οι άντρες -όπως είχε γράψει- “αντιμετωπίζουν τα βιβλία σαν το στέµµα και το σπαθί, σαν το σκήπτρο µε τα οποία κυριαρχούν και κυβερνούν”. Η “Περιγραφή ενός καινούργιου κόσµου που αποκαλείται λαµπρός κόσµος” που εκδόθηκε το 1666, είναι μια ουτοπία επιστημονικής φαντασίας με μαθηματικές αναφορές, συμβολισμούς και επίκεντρο μια παντοδύναμη αυτοκράτειρα.
A Room of One’s Own, Virginia Woolf (1929)
Το βιβλίο ορόσημο στο θέμα της γυναικείας χειραφέτησης, βασίζεται σε δύο επαναστατικά κείμενα της Virginia Woolf που διαβάστηκαν στο Σύλλογο Τεχνών τον Οκτώβριο του 1928 και στη συνέχεια εμπλουτίστηκαν και τροποποιήθηκαν από την ίδια.
Η καθολική αναγνώρισή του από κοινό και κριτικούς επιβεβαιώνει ότι σπουδαίο δεν είναι ένα βιβλίο που καταπιάνεται με θέματα “μεγάλα” όπως ο πόλεμος. Σπουδαίο μπορεί να είναι κι ένα βιβλίο που ασχολείται με θέματα “μικρά” όπως οι σκέψεις που κάνει μια γυναίκα στο σαλόνι της. Όχι μόνο γιατί όπως η Woolf έχει γράψει σε άλλο βιβλίο της “δεν θεωρώ δεδομένο ότι η ζωή είναι πιο ολοκληρωμένη μέσα από πράγματα που θεωρούνται μεγάλα, περισσότερο από ό,τι μέσα από αυτά που θεωρούνται μικρά”. Αλλά και γιατί όπως γράφει στο “Ένα δικό σου δωμάτιο” “...αν η γυναίκα είχε ένα δικό της δωμάτιο, ίσως να είχε γεννηθεί και η αδελφή του Σαίξπηρ”.
La Debutante, Leonora Carrington (1939)
Η -σήμερα- θεωρούμενη ως τελευταία των σουρεαλιστών, Αγγλίδα Leonora Carrington (σύντροφος του Μαξ Έρνστ), ασχολήθηκε με τη ζωγραφική, τη γλυπτική και τη συγγραφή, πάντα με έντονο το στοιχείο του μαγικού ρεαλισμού. Έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της στο Μεξικό, όπου συμμετείχε στην ίδρυση του Κινήματος για την Απελευθέρωση των Γυναικών και πέθανε το 2011 σε ηλικία 94 ετών. Στην “Αρχάρια” καταθέτει διηγήματα λογικά ολοκληρωμένα ή εσκεμμένα “ανοιχτά”, με μια πρωτοτυπία που αγγίζει την αγριότητα.
Η αντισυμβατική προσωπικότητα του κοριτσιού που πήγε στο Παρίσι για να γίνει ζωγράφος και μοντέλο ζωγράφων μπορεί να περιγραφεί στο παρακάτω απόσπασμα: “Τα καθόλα αξιοσέβαστα πρόσωπα, που εδώ και καμιά δωδεκαριά χρόνια την προσκάλεσαν να δειπνήσει σε σικ εστιατόριο, ακόμη δεν έχουν συνέλθει απ' το σοκ που δοκίμασαν όταν την είδαν, ενώ κουβέντιαζε ζωηρά και μ' ενδιαφέρον μαζί τους, ταυτόχρονα να ξεκαλτσώνεται και ν' αλείφει υπομονετικά τα πόδια της με μουστάρδα...”.
Histoire d'O, Pauline Réage (1954)
Πολλοί πίστευαν ότι το εξαιρετικά τολμηρό, ιδίως για την εποχή του, βιβλίο “Η ιστορία της Ο” που κυλοφόρησε το 1954 με το ψευδώνυμο της Πολίν Ρεάζ, είχε γραφτεί από άντρα, αρνούμενοι να πιστέψουν ότι μια γυναίκα μπορούσε να γράψει τόσο τολμηρά. Περίπου 40 χρόνια μετά την κυκλοφορία του, πίσω από το ψευδώνυμο εμφανίστηκε μια 87χρονη σεβάσμια κυρία, η οποία συστήθηκε ως Ντομινίκ Ορί, όμως σήμερα πια θεωρείται πως η πραγματική της ταυτότητα είναι αυτή της Γαλλίδας δημοσιογράφου - κριτικού, Αν Ντεκλό -κι έγινε γνωστή μετά τον θάνατό της.
Αφορμή της δημιουργίας του έργου στάθηκε ο ανταγωνισμός με τον εραστή της, Ζαν Πολάν, για το αν μια γυναίκα μπορεί να γράψει για σεξ -σε ακραίες εκφράσεις του- ή είναι από τη φύση της περιορισμένη να γράφει μόνο αισθηματικά μυθιστορήματα.
Για να του αποδείξει ότι μια γυναίκα όλα τα μπορεί έγραψε -υπό μορφή επιστολής- την “Ιστορία της Ο” που περιγράφει την ιστορία μιας Παριζιάνας φωτογράφου, η οποία εκπαιδεύεται ως πειθήνια ερωτική σύντροφος για να μπορεί να ικανοποιεί κάθε επιθυμία του εραστή της. Αν και απαγορεύτηκε, σοκάροντας κοινό και κριτικούς, έμελλε να γίνει το πιο πολυδιαβασμένο σύγχρονο γαλλικό βιβλίο μετά τον Μικρό πρίγκιπα του Σεντ-Εξιπερί. Πρόκειται για μια ιστορία υποταγής που -στο πλαίσιο μέσα στο οποίο γράφτηκε- ουσιαστικά επιβεβαιώνει το ανυπότακτο της γυναικείας φύσης...
Wild, Cheryl Strayed (2012)
Η αληθινή ιστορία της Σέριλ Στρέιντ απέσπασε διθυραμβικές κριτικές και μετατράπηκε σε ένα παγκόσμιο best seller, πριν μεταφερθεί στη μεγάλη οθόνη -με τη Reese Witherspoon στον πρωταγωνιστικό ρόλο να φτάνει μέχρι τις υποψηφιότητες στα Oscar. Το κοινό λάτρεψε την προσωπική ιστορία μιας γυναίκας, που όταν είδε τον κόσμο της να καταρρέει -έχασε τη μητέρα της, ο γάμος της και η οικογένειά της διαλύθηκαν- πήρε την απόφαση να αναζητήσει έναν νέο κόσμο για εκείνη, ξεκινώντας ολομόναχη μια πεζοπορία 1.800 χιλιομέτρων μέσα στην άγρια φύση της Αμερικής.
Το παρακάτω απόσπασμα από τον πρόλογο είναι χαρακτηριστικό: “Θα την περπατήσω ετούτη τη γραμμή, αποφάσισα – ή έστω ένα μέρος της, όσο προλάβω μέσα σε εκατό μέρες. Έμενα μόνη τότε, σε μια γκαρσονιέρα στη Μινεάπολη, σε διάσταση με τον άντρα μου και εργαζόμουν ως σερβιτόρα, πεσμένη και μπερδεμένη όσο ποτέ άλλοτε. Κάθε μέρα ένιωθα σαν να κοιτώ προς τα πάνω μέσα από τον πάτο ενός πηγαδιού. Μα στο πηγάδι εκείνο είναι που μου ήρθε η σκέψη να γίνω η μοναχική πεζοπόρος της ερημιάς. Και γιατί όχι άλλωστε; Υπήρξα ήδη τόσα άλλα. Τρυφερή σύζυγος και μοιχαλίδα. Στοργική κόρη, που τώρα πια περνούσε τις διακοπές της ολομόναχη. Φιλόδοξη και απρόβλεπτη, επίδοξη συγγραφέας που άλλαζε τη μια ανούσια δουλειά μετά την άλλη, ενώ φλέρταρε επικίνδυνα με τα ναρκωτικά και πλάγιαζε με υπερβολικά πολλούς άντρες...”.
