«Δεν μπορώ σήμερα, έχω ψυ»: Πώς οι millennials σταμάτησαν να ανησυχούν και αγάπησαν την ψυχοθεραπεία

Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας σήμερα και ποτέ άλλοτε δεν ήταν τόσο σημαντική η έννοια της ψυχικής υγείας για όλους μας. Οι συνεχόμενες αλλαγές που βιώνουμε, από τον τρόπο που ζούμε, που εργαζόμαστε, που συναναστρεφόμαστε με τους άλλους και που διασκεδάζουμε, μας έχουν κάνει να αναρωτηθούμε αν επικοινωνούμε πραγματικά όχι μόνο με τους γύρω μας, αλλά με τον ίδιο μας τον εαυτό.

Μπορεί παλαιότερα η επίσκεψη σε ένα ειδικό ψυχικής υγείας -είτε ψυχολόγο είτε ψυχίατρο- να αποτελούσε ταμπού αλλά σήμερα τα πράγματα έχουν, ευτυχώς, αλλάξει. Οφείλουμε να μιλάμε ανοιχτά για τους πόνους της ψυχής όπως μιλάμε για τους πόνους του σώματος. Όση εκπαίδευση και αν θέλει ακόμη η κοινωνία μας -και θέλει αρκετή, υπάρχει φως στο τούνελ και δεν είναι λίγοι οι νεότεροι άνθρωποι οι οποίοι αντιμετωπίζουν την επίσκεψη στον ψυχολόγο ως κάτι απλό, όπως ακριβώς θα επισκέπτονταν έναν οδοντίατρο.

Σήμερα λοιπόν ολοένα και περισσότεροι νέοι αποφασίζουν να απευθυνθούν σε έναν ψυχολόγο ή ψυχοθεραπευτή, επειδή βιώνουν μια δύσκολη ή μεταβατική κατάσταση στη ζωή τους.

Τα στατιστικά στοιχεία επιβεβαιώνουν αυτό το φαινόμενο, καθώς σύμφωνα με τη Μαριάννα Καλογεροπούλου, ψυχολόγο του Τμήματος Κοινωνικής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων της Διεύθυνσης Κοινωνικής Προστασίας και Δημόσιας Υγείας του δήμου Θεσσαλονίκης, το 40% του πληθυσμού που απευθύνεται σε αυτούς είναι άτομα της ηλικίας 18-30 ετών.

«Οι γυναίκες ανέκαθεν επισκέπτονταν περισσότερο το γραφείο ψυχολόγων σε αντίθεση με τους άντρες. Οι τελευταίοι θέτουν ατομικά προβλήματα, ενώ οι γυναίκες όχι μόνο δικά τους αλλά και οικογενειακά, σε σχέση με τον σύζυγό τους τα παιδιά τους και άλλα» επισημαίνει σε ερευνά της η κλινική ψυχολόγος, Στέλλα Σπύρου.

Τα ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι νεότερες ηλικίες είναι διαφορετικά – «καινούργια προβλήματα». Άλλα προβλήματα ανακύπτουν στα μέσα της δεκαετίας και άλλα θέματα έχουν να διαχειριστούν αυτοί που πλησιάζουν τα 30, όπως τονίζουν οι ειδικοί.

Εμείς κάναμε μία μικρή έρευνα και μιλήσαμε με νέους ανθρώπους για το πώς έβλεπαν το ρόλο του ψυχολόγου πριν και μετά την επίσκεψή τους και φυσικά πόσο τους έχει βοηθήσει στη ζωή τους.

Γιώργος, 33

"Μετά από μεγάλο διάστημα ψυχολογικής ταλαιπωρίας, κατανόησα ότι έχω γίνει έρμαιο του εγκεφάλου μου"

Πριν ξεκινήσει την ψυχοθεραπεία δεν υπήρχε στο μυαλό του η σκέψη να επισκεφτεί κάποιον ειδικό, καθώς θεωρούσε ότι δεν το χρειαζόταν και ότι έλεγχε πλήρως τα όποια σκαμπανεβάσματα στη ζωή του.

Μετά από μια πτήση στο εξωτερικό όπου βίωσε έντονη κρίση πανικού, πήρε την απόφαση να επισκεφτεί έναν ειδικό. Σήμερα, νιώθει ότι ήταν μία τις πιο σωστές αποφάσεις που έχει πάρει ποτέ. Ύστερα από κάποιες επισκέψεις παρατήρησε σημαντική πρόοδο στον τρόπο που χειρίζεται τα συναισθήματά του, σε αντίθεση με τα τελευταία χρόνια της ζωής του που τα κατέκρινε και τα καταπίεζε.

Πλέον, αισθάνεται ότι η όλη διαδικασία τον βοηθάει να αναλύσει καλύτερα τόσο τη δική του συμπεριφορά όσο και όσων συναναστρέφεται και στόχος του, όπως αναφέρει, δεν είναι άλλος από την προσωπική ισορροπία.

Μαρία, 31

"Η αφορμή για την επίσκεψη ήταν η προσωπική αναζήτηση συμπεριφορών και η κατανόηση του εαυτού μου για να μπορέσω να απεγκλωβιστώ από ορισμένες κακιές συνήθειες"

Η Μαρία πριν επισκεφτεί έναν ειδικό ψυχικής υγείας δεν είχε σκέψεις ή προκατάληψεις, αλλά ενδοιασμούς για το αν θα "ταιριάξει" με τον ψυχολόγο, αν δηλαδή θα καταφέρει να τον εμπιστευτεί. 

Ορισμένες συνήθειες, όπως τονίζει, ένιωθε ότι την πάνε πίσω στη ζωή της και θέλησε να μάθει να τις διαχειρίζεται. Άλλωστε πιστεύει πως οι ειδικοί ψυχικής υγείας είναι εκεί για να σε βοηθήσουν να κατανοήσεις τον εαυτό σου καλύτερα και να σου διδάξουν στρατηγικές για να καταφέρεις μόνος σου, στο τέλος, να ανταποκρίνεσαι στις δυσκολίες που σου παρουσιάζονται.

Βάζει λοιπόν, θετικό πρόσημο στην απόφασή της να επισκεφτεί ψυχολόγο, καθώς την βοήθησε αρκετά στο να αντιληφθεί τις προβληματικές συμπεριφορές που βρίσκονταν ριζωμένες μέσα της, και να αρχίσει σταδιακά να αλλάζει κάποια πράγματα που ήταν κατάλοιπα των στερεοτύπων που προβάλλει η κοινωνία.

Kωνσταντίνος, 34 

"Ένα από εκείνα τα θετικά που είχε το σπίτι που μεγάλωσα, ήταν πως δεν υπήρχε το ταμπού «αν πας σε ψυχολόγο, είσαι τρελός»"

Ο Κωνσταντίνος θεωρεί πως οι απόψεις, οι γνώμες, οι συνήθειες, η ηθική απέναντι στα πράγματα που ακούμε κατά την παιδική ηλικία στο σπίτι, παίζουν καθοριστικό ρόλο στη συνέχεια. Σίγουρα το να βρεθεί με έναν ειδικό δεν ήταν μια απόφαση που πήρε μέσα σε πέντε λεπτά. Βοήθησε όμως το ότι στο περιβάλλον που μεγάλωσε δεν υπήρχε καμία ένσταση απέναντι σε αυτό.

Οι γονείς του έλεγαν: "Πηγαίνετε στον ψυχολόγο αν αισθάνεστε συνεχόμενη κατάθλιψη, έλλειψη θετικής διάθεσης, δυσκολία στη συναναστροφή με τους άλλους. Είναι εκεί για να ακούσει".

Ήταν μια περίοδος, πριν καιρό, που βρισκόταν σε σχέση γύρω στον ένα χρόνο. Ο ίδιος ένιωθε πολύ κοντά στον σύντροφό του κι απ’οτι καταλάβαινε, ήταν αμοιβαίο. Ωστόσο ήρθε η στιγμή που αισθάνθηκε ότι ο σύντροφός του θα φύγει -πράγμα που έγινε στην συνέχεια. Το σημαντικό στην ιστορία αυτή είναι πως, στην πορεία, οι δυο τους ήρθαν πολύ πιο κοντά από ότι πριν. Και αυτό επιτεύχθηκε όταν ο ίδιος ξεκίνησε να κάνει συνεδρίες. "Μια τέτοια ιστορία συνήθως δίνει ώθηση στο να απευθυνθούμε σε ειδικό. Ξέρεις, όταν ερχόμαστε σε επαφή με τον/την σύντροφό μας, ερχόμαστε σε άμεση επαφή με το μέσα μας. Η επιλογή ερωτικού συντρόφου δεν είναι τυχαία".

Δεν ξέρει πως λέγεται αυτό που κάνει. Ψυχοθεραπεία, coaching ή κάτι άλλο. Δεν είχε την ανάγκη να ρωτήσει, πόσο μάλλον να σκεφτεί για το εάν σκοπεύει να το κάνει για λίγο καιρό ή για πάντα. Επιπλέον, είναι η στάση του απέναντι στη ζωή τέτοια που δεν κάνει πρόγραμμα πλέον, δεν σκέφτεται το μετά ή δεν κανονίζει διακοπές για τον Ιούλιο ενώ ακόμη φοράει πουλόβερ.

"Με ενδιαφέρει πιο πολύ το τώρα, λίγο το αύριο και εάν έχω τη δυνατότητα να κάνω κάτι που μου αρέσει το Σαββατοκύριακο. Έτσι και οι συνεδρίες έρχονται εντελώς αβίαστα, μιλάω για πράγματα που με απασχολούν (πολλές φορές είναι δύσκολα) και βλέπουμε… Για την ώρα τα πάω καλύτερα".

Παλαιότερα, θεωρούσε ότι οι άνθρωποι δεν μπορούν να αλλάξουν. Σίγουρα, όπως αναφέρει, ένας βασικός κορμός στον χαρακτήρα και στο συναίσθημά καθορίζει τις επιλογές μας και όλα αυτά που είμαστε. Όμως από την άλλη υπάρχει το περιθώριο βελτίωσης και αλλαγής, και το υποστηρίζει με βεβαιότητα.

"Και κάτι σημαντικό!", προσθέτει. "Ας μειώσουμε τις προσδοκίες προς τους αλλους και προς τον εαυτό μας. Έτσι οι πτώσεις στο κενό θα μειωθούν κατά πολύ. Αυτά συνέβησαν σε εμένα".

Το κατά πόσο ο καθένας θα αποφασίσει να προχωρήσει σε κάτι τέτοιο, είναι άλλη ιστορία. Αυτό που προτείνει είναι να βλέπουμε τους άλλους με ένα πιο ανθρώπινο μάτι, χωρίς διάθεση κριτικής και ακύρωσης. Με αυτόν τον τρόπο και ο άλλος θα αισθανθεί πιο άνετα. Σύντροφος, φίλος ή συνάδελφος.

Κατερίνα, 30

"Η αφορμή ήταν οικογενειακά θέματα τα οποία μου ήταν δύσκολο να διαχειριστώ και ένα αίσθημα ανασφάλειας που ήταν πολύ έντονο στις ερωτικές μου σχέσεις"

Η ίδια πάντα εμπιστεύοταν τη συγκεκριμένη επιστήμη και πίστευε ότι βοηθάει πραγματικά τους ανθρώπους να γνωρίζουν καλύτερα τον εαυτό τους. Ο ψυχολόγος την έμαθε πώς να διαχειρίζεται δύσκολες καταστάσεις με τεχνικές αλλά και μέσα από τον εσωτερικό διάλογο.

Δεν γνωρίζει αν θα είναι κάτι μόνιμο ή παροδικό, καθώς το παροδικό της φαίνεται λίγο ενώ το μόνιμο μια αιωνιότητα. Θέλει να συνεχίσει τις επισκέψεις για όσο νιώθει πως το έχει ανάγκη, χωρίς να βάζει ταμπέλες.

Το ταξίδι της είναι, όπως λέει, συγκεκριμένο: να μπορέσει να αγαπήσει περισσότερο τον εαυτό της και να τον αποδεχτεί. 

Ειρήνη, 29

"Το ξύπνημα κάποιων αναμνήσεων από την παιδική ηλικία, σε συνδυασμό με καταστάσεις που ήταν δύσκολα διαχειρίσιμες για μένα"

Η Ειρήνη δεν είχε συγκεκριμένη και κατασταλαγμένη άποψη για τον ρόλο του ψυχολόγου. Υπήρχαν ποικίλες εικόνες στο μυαλό της που είχαν δημιουργηθεί μέσα από συζητήσεις, σειρές και στερεότυπα.

Πιστεύει πώς ένα μεγάλο πρόβλημα του δυτικού ανθρώπου είναι η επαφή που έχει χάσει με το "είναι" του. Όταν πέρασε μια αρκετά δύσκολη περίοδο, τότε πήρε την απόφαση να επισκεφτεί ψυχολόγο. Δεν κράτησε μεγάλο διάστημα καθώς ένιωσε ότι δεν της ταίριαξαν οι δυο ειδικοί που δοκίμασε.

Έχει τρια χρόνια να κάνει ψυχοθεραπεία, αλλά κάποια στιγμή πιστεύει ότι θα αρχίσει πάλι, ωριμότερη πλέον για περισσότερες συνεδρίες. Ίσως την περίοδο που θα θελήσει να γίνει μητέρα.

Ο καθένας τους έχει μια ξεχωριστή ιστορία και μία διαφορετική οπτική που βλέπει τον ρόλο του ειδικού ψυχικής υγείας. Ο στόχος όμως είναι κοινός και δεν είναι άλλος από την εξέλιξη του εαυτού τους και την καλύτερη συμβιώση με τους άλλους.

Με την πάροδο του χρόνου και όλων όσων φέρνει μαζί του, η συντήρηση της ψυχικής μας υγείας  φαίνεται όλο και πιο δύσκολη υπόθεση. Αυτό που πρέπει να κατανοήσουμε, είναι ότι η κοινωνία μας αλλάζει και μαζί της αλλάζουμε κι εμείς. Μια παγκόσμια ημέρα δεν είναι σίγουρα αρκετή για να φέρει λύσεις και απαντήσεις. Η ενημέρωση και η εκπαίδευση για τις ψυχικές ασθένειες πρέπει να είναι συνεχόμενη και να ξεκινά πρώτα από όλα από τα σχολεία και, κυρίως, την οικογένεια. Κι αν η τελευταία είναι ο κλασικός λόγος που οδηγούμαστε στην ψυχανάλυση, ίσως ήρθε πλέον η ώρα να το κάνει σκόπιμα, με στόχο την πραγματική φροντίδα των μελών της.

Δείτε ακόμη: