"Άσε κάτω την οθόνη" - Τι πρέπει ή μπορείς να κάνεις όταν τα παιδιά σου περνούν πολύ χρόνο στον ψηφιακό κόσμο

Οι περισσότεροι γονείς αισθάνονται απελπισία, μπροστά στη διαρκή ενασχόληση του παιδιού με την οθόνη, αδυνατώντας να θέσουν σωστά όρια.

Παράλληλα, τα στοιχεία που μαζεύονται από έρευνες είναι ανησυχητικά. Ένας μεγάλος αριθμός παιδιών εμφανίζει συμπτώματα, που παραπέμπουν σε εθισμό: ατέλειωτες ώρες μπροστά σε κάποια οθόνη, αίσθηση ότι χάνει την αίσθηση του χρόνου, παραμέληση αναγκών και καθηκόντων, κρίσεις και απότομα ξεσπάσματα, αν κάποιος τολμήσει να τους τη αφαιρέσει, κτλ

WELL BEING

5 γονικά λάθη που προκαλούν στα παιδιά ναρκισσιστικές τάσεις

Οθόνες και όρια

Αποδοχή

Αρχικά ως γονείς, χρειάζεται να αποδεκτούμε τη νέα πραγματικότητα, ότι η ηλεκτρονική εποχή, έχει έρθει για να μείνει. Είναι ο χώρος μέσα στον οποίο μεγαλώνουν τα παιδιά μας, είναι η δική τους εποχή, ο κόσμος τους, αυτό για το οποίο συζητάνε με τους φίλους τους, ο τρόπος με τον οποίο έρχονται σε επαφή μαζί τους. Αυτό σημαίνει ότι δε μπορούμε βίαια να τα αποσπάσουμε από αυτά, χωρίς να προκαλέσουμε άλλα προβλήματα.

Κατανόηση των λόγων για τους οποίους χρειάζεται οριοθέτηση

Οθόνη σημαίνει ευκολία. Είναι η εύκολη λύση, όταν κάτι μας ενοχλεί, να αποφύγουμε να το αντιμετωπίσουμε και να βυθιστούμε στο μαγικό κόσμο ενός παιχνιδιού ή των social media. Το παιδί μαθαίνει να μη βιώνει και να μη διαχειρίζεται τα συναισθήματά του, αλλά να τα αποφεύγει, όπως ακριβώς γίνεται σε κάθε εξαρτητική συμπεριφορά. Μερικές φορές, βλέπουμε ότι φοβάται ακόμα και να “βαρεθεί”. Όμως, το να επιτρέπω στον εαυτό μου να βαριέται, σημαίνει ότι έχω τη δύναμη να αντέξω μια μικρή δυσφορία, και ότι μπορώ να βρω τρόπους να απασχολήσω τον εαυτό μου. Με την εύκολη λύση της οθόνης συνεχώς στο χέρι, αυτές οι διαδικασίες ωρίμανσης, αποτρέπονται.

Οθόνη σημαίνει και social media. Και social media σημαίνει σύγκριση. Τα παιδιά που χρησιμοποιούν τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης, συγκρίνουν συνεχώς τον εαυτό τους, τον τρόπο ζωής τους γενικά με αυτό των άλλων ανθρώπων, είτε τους γνωρίζουν, είτε είναι διάφορες διασημότητες. Είναι πολύ εύκολο, να αισθανθεί κάποιο παιδί κατώτερο μέσα από αυτή τη διαδικασία, γνωρίζοντας εξάλλου πόσο ωραιοποιημένη και διαστρεβλωμένη παρουσιάζεται η πραγματικότητα. Έτσι, το παιδί εθίζεται στο να συγκρίνεται, να αξιολογεί τον εαυτό του μέσα από το πόσα λάικς παίρνει και μαθαίνει να εξαρτά την αυτοεκτίμησή του από κάτι εξωτερικό.

Οθόνη σημαίνει επίσης, ντοπαμίνη. Η ντοπαμίνη είναι μια ορμόνη που εκκρίνεται όταν παίζουμε τυχερά παιχνίδια. Παρέχει μια άμεση ανταμοιβή στον εγκέφαλο που είναι παράλληλα μη προβλέψιμη. Αυτό είναι το συστατικό στοιχείο του εθισμού. Είτε σκρολάρουμε στα social media, είτε παίζουμε playstation, δεν θα μπορέσουμε να το αφήσουμε από τα χέρια μας. Χρειάζεται αυτό να το έχουμε στο μυαλό μας και να στεκόμαστε με ενσυναίσθηση στα παιδιά, αντί να θυμώνουμε μαζί τους αντιμετωπίζοντάς τα ως απείθαρχα και αδύναμα.

Οριοθέτηση

Αρχικά χρειάζεται να δούμε τη δική μας σχέση με την οθόνη. Ένας γονιός, που τσεκάρει συνεχώς τα σόσιαλ ή τα email του, ενώ βρίσκεται με το παιδί, ή ενώ τρώνε όλοι μαζί στο τραπέζι, ή κατά τη διάρκεια μιας εκδρομής, δεν είναι ένα υγιές πρότυπο για το παιδί. Το παιδί καταλαβαίνει ότι ο γονιός του ζητάει να κάνει κάτι που ο ίδιος δεν κάνει. Χρειάζεται οι γονείς να βρουν το θάρρος να δουν τη δική τους εξάρτηση πρώτα, και να βάλουν ένα ασφαλές όριο στον εαυτό τους. Τότε μόνο μπορούν να δοκιμάσουν να βοηθήσουν τα παιδιά τους. Τότε μπορούν να γίνουν αυτό το υγιές πρότυπο, να δείξουν δηλαδή το δρόμο, το πώς το έκαναν οι ίδιοι, στο παιδί τους

Στη συνέχεια, πρέπει να σκύψουν με αγάπη και σεβασμό πάνω στο παιδί και να δουν ποια ανάγκη καλύπτει, μέσα από την οθόνη. Έχει ανάγκη για διασκέδαση; Έχει ανάγκη για επαφή; Έχει ανάγκη να ανακουφίσει δύσκολα συναισθήματα αποφεύγοντάς τα; Πριν αφαιρέσουν την οθόνη, πρέπει να σιγουρευτούν ότι θα καλύψουν την ανάγκη του παιδιού με άλλον πιο υγιή και λειτουργικό τρόπο. Για παράδειγμα, αν χρειάζεται διασκέδαση, πρέπει να κάνουν κάτι πραγματικά διασκεδαστικό μαζί του.

Άρα, ο περιορισμός δεν μπορεί να γίνει με φωνές και με απειλές, αλλά με αγάπη και κατανόηση. Ανάλογα με την ηλικία του παιδιού (όσο πιο μεγάλο, τόσο πιο απαραίτητη η συμφωνία), πρέπει να συνεργαστούν μαζί του, και να ορίσουν ένα πρόγραμμα, ένα όριο στις ώρες ή στο πώς χρησιμοποιεί την οθόνη, με σεβασμό στις ανάγκες του και με συναίσθηση ότι οι ίδιοι είναι το πρότυπο.