Γιατί η μουσική φέρνει αναμνήσεις από το παρελθόν;

Ανοίγουμε το ραδιόφωνο και το ξανακλείνουμε γιατί στον αγαπημένο μας σταθμό παίζει ένα τραγούδι που κάποτε μας σημάδεψε. Αποφασίζουμε να αντιμετωπίσουμε αυτό που συμβαίνει, βάζοντας ξανά τον ίδιο σταθμό. Και στα μάτια μας αρχίζουν να κυλούν δάκρυα!

Έτσι πιάνουμε δυνατά το τιμόνι και αρχίζουμε να τραγουδάμε με όλη μας τη δύναμη μέχρι οι αναμνήσεις που μας επανέφερε, να εξαφανιστούν μια για πάντα. Μπορεί όμως, άραγε αυτό να συμβεί ή η μουσική θα μας φέρνει αντιμέτωπους με όλα όσα ζήσαμε κάποτε;

#NOW

«Το πιο χαλαρωτικό τραγούδι στον κόσμο»: Νευροεπιστήμονες ανακάλυψαν ότι μειώνει κατά 65% το άγχος

Τι ακριβώς συμβαίνει με τη μουσική και τον εγκέφαλό μας; Ένα είναι το σίγουρο, ότι η μουσική μάλλον θα μπορούσε να μας βοηθήσει να γράψουμε την αυτοβιογραφία μας. Ξυπνάει αναμνήσεις και επαναφέρει εικόνες και στιγμές που ζήσαμε κάποτε αλλά μάλλον είχαμε εδώ και καιρό απωθήσει. Δεν είναι τυχαίο που οι άνθρωποι με απώλεια μνήμης, μπορούν να επαναφέρουν μέρος αυτής, ακούγοντας συγκεκριμένα κομμάτια. 

H σχέση μεταξύ μουσικής και μνήμης είναι τόσο δυνατή που μπορεί να προκαλέσει τα ίδια συναισθήματα με τότε που ακούσαμε για πρώτη φορά ένα μουσικό κομμάτι... Ένα κομμάτι που έπαιζε όσο ερωτευόμασταν, ταξιδεύαμε ή αποχωριζόμασταν ένα σημαντικό πρόσωπο από τη ζωή μας. Γιατί όμως, οι αναμνήσεις επιστρέφουν τόσο έντονα μέσα από τα τραγούδια;

Οι επιστήμονες εξηγούν πως πράγματι η μουσική δημιουργεί μνήμες σε βάθος μέσα στον ανθρώπινο εγκέφαλο. Ας δούμε όμως, πώς! Η μακροπρόθεσμη μνήμη μας χωρίζεται στην έκδηλη και την άδηλη μνήμη. Η επεισοδιακή και σημασιολογική είναι μέρος της έκδηλης. Εκεί βρίσκονται όλες οι μνήμες που μπορούμε να εξηγήσουμε μέσω της συνειδητής γνώσης. Είναι μνήμες από προσωπικές εμπειρίες, από την παιδική ηλικία, μνήμες από ονόματα συγγενών και φίλων κλπ.

Η άδηλη μνήμη περιέχει μη συνειδητοποιημένες γνώσεις, τις οποίες δεν μπορούμε πάντα να εξηγήσουμε. Περιέχει όλες τις αποθηκευμένες γνώσεις για το πώς λειτουργούμε διάφορα πράγματα, όπως πώς κάνουμε ποδήλατο, παίζουμε πιάνο, αλλάζουμε ταχύτητα στην οδήγηση. Είναι γνώσεις που χρησιμοποιούμε σχεδόν αυτόματα, χωρίς ιδιαίτερη σκέψη, και γι' αυτό δυσκολευόμαστε συνήθως να τις περιγράψουμε. Εκεί βρίσκονται και όλες οι αναμνήσεις μας που σχετίζονται με τη μουσική. 

Η άδηλη μνήμη έχει συγκριτικά με την έκδηλη, μεγαλύτερη διάρκεια αφού μπορεί να επιστρέφει μέχρι το τέλος της ζωής μας. Τα άτομα με Alzheimer χάνουν την έκδηλη μνήμη τους αλλά η άδηλη επιβιώνει σχεδόν κάτω υπό οποιαδήποτε συνθήκη. Ένα ιδιαίτερο γεγονός που προκάλεσε ένα συγκεκριμένο συναίσθημα μέσα από ένα τραγούδι... Όλα αυτά μαζί συνδέονται μέσω της άδηλης μνήμης. Για παράδειγμα, το τραγούδι "Candle in the Wind", έχει συνδεθεί στη μνήμη μας με την πριγκίπισσα Diana, ακριβώς επειδή ο Elton John το τραγούδησε στην κηδεία της. 

Οι περισσότεροι άνθρωποι τείνουν μεγαλώνοντας, να έχουν περισσότερες αναμνήσεις από την περίοδο που ήταν 10- 30 χρονών. Οι επιστήμονες θεωρούν πως αυτό είναι το «πιο ισχυρό διάστημα αναπόλησης» σε σχέση με κομμάτια που ακούγαμε σε άλλες χρονικές περιόδους της ζωής μας. Η εφηβική ηλικία και η δεκαετία των 20 είναι ιδιαίτερα σημαντικές περίοδοι καθώς τότε ζούμε πολλά πράγματα για πρώτη φορά!

Γι' αυτό και τα άτομα με Alzheimer μπορούν να ανακτήσουν μέρος της μνήμης τους, ακούγοντας τη μουσική που άκουγαν νέοι. Παρόλο που χάνουν ένα σημαντικό μέρος της έκδηλης μνήμης που δεν τους επιτρέπει πολλές φορές, να θυμούνται ποιοι είναι, μπορεί να θυμηθούν σημαντικά γεγονότα της ζωής τους μέσα από συγκεκριμένες νότες. Κάπως έτσι, είμαστε ξανά σε θέση όποια κι αν είναι η ηλικία και η σωματική μας κατάσταση, να ζήσουμε ξανά από την αρχή όλα εκείνα τα συναισθήματα που κάποτε βιώναμε, χορεύοντας!

Δείτε ακόμη: Αυτά τα ζώα θα μπορούσαν να ήταν fans της metal μουσικής