Το υψηλό IQ δεν σε κάνει έξυπνο: 5 μύθοι που θα αλλάξουν όσα νομίζεις πως ξέρεις
Έλενα Κρητικού
13 Ιουλίου 2023
Τεστ νοημοσύνης, ψυχολογικές εικόνες, γρίφοι. Αν ανήκεις κι εσύ στα άτομα που λύνουν εμμονικά γρίφους και προσπαθούν να μετρήσουν τη νοημοσύνη τους με κάθε ευκαιρία, πιστεύοντας ότι όσο πιο ψηλό είναι το IQ, τόσο πιο έξυπνο είναι ένα άτομο, θα χρειαστεί να αναθεωρήσεις σύμφωνα με τους ειδικούς.
Η ιδέα του IQ ξεκίνησε το 1905, με τον ο Γάλλο ψυχολόγο Αλφρέντ Μπινέ (Alfred Binet), όταν η κυβέρνηση της χώρας του, του ζήτησε να αναπτύξει ένα τεστ, το οποίο θα έδειχνε αν οι άνθρωποι χρειάζονταν βοήθεια με την εκπαίδευσή τους. Στην ουσία, ο πρωταρχικός του σκοπός ήταν να αναγνωρίσει ποιοι μαθητές είχαν δυσκολίες στο να αντεπεξέρχονται στα μαθήματα του σχολείου.
Το τεστ πήρε το όνομα Intelligence Quotient, με το οποίο διαφώνησε ο Μπινέ, καθώς υποστήριζε πως δεν υπήρχαν τεστ για την ευφυΐα, αλλά τεστ για συγκεκριμένο είδος ικανότητας. Στη συνέχεια, τα τεστ IQ πέρασαν στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, όπου το «υιοθέτησαν» Αμερικανοί ψυχολόγοι, σύμφωνα με τους οποίους ο Δείκτης Νοημοσύνης είναι έμφυτος.
Οι θεωρίες από τότε πολλές, όπως και η άποψη για τον τρόπο που ελέγχεται η νοημοσύνη μας. Παρόλο που ο δείκτης νοημοσύνης μετρά προσεγγιστικά την ευφυΐα ενός ατόμου σε σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό και μετριέται με διάφορες μεθόδους, η αλήθεια που προκύπτει από την επιστήμη, θα σε εκπλήξει.
Μύθος 1: «Tα τεστ IQ δείχνουν τη συνολική ευφυΐα σου»
Τα αποτελέσματα στα τεστ νοημοσύνης δεν είναι το μόνο κριτήριο της ευφυΐας ενός ανθρώπου. H ευφυΐα προσδιορίζεται από πολλές και ποικίλες ικανότητες, που δεν τις μετρούν τα τεστ. Σύμφωνα με τους ειδικούς, ένας ευφυής άνθρωπος ξεχωρίζει για την οξυδέρκειά του, τη σύνθετη σκέψη του και την ταχύτητα με την οποία επεξεργάζεται τις πληροφορίες. Eίναι διορατικός κι επιλύει με πρωτοτυπία τα προβλήματα που αντιμετωπίζει.
Πολλές φορές παρερμηνεύουμε λοιπόν τον τρόπο που υπολογίζεται και ορίζεται η ευφυΐα μας, στηριζόμενοι σε ανεπαρκή στοιχεία, στα οποία δεν συνυπολογίζονται και άλλοι παράγοντες.
Η αντιληπτική ικανότητα για παράδειγμα είναι τρομερά πολύπλευρη και έχει πολλές διαφορετικές εκφάνσεις
Πώς μπορούμε να ξέρουμε λοιπόν, ότι όλα αυτά μετριούνται αποτελεσματικά μέσω των τεστ νοημοσύνης, ειδικά από τη στιγμή που δεν εξετάζεται καθόλου για παράδειγμα, η συναισθηματική νοημοσύνη; Η όλη έννοια του IQ, το να έχεις μεγαλύτερο IQ από των άλλων, είναι ένας μύθος, κι αυτό γιατί δεν υπάρχει μια μοναδική μέτρηση της ευφυίας.
Μύθος 2: «Η επιτυχία εξαρτάται λιγότερο από το ΙQ συγκριτικά με το EQ»
Δεν υπάρχει κάποιο έγκυρο κι επίσημο στοιχείο που να στηρίζει κάτι τέτοιο. Ακόμη και ο δημοσιογράφος Ντάνιελ Γκόλμαν των New York Times, που έχει κάνει σημαντική έρευνα πάνω στο θέμα, καταλήγει στο ότι παρόλο που ένα τεστ IQ παίρνει μόνο 10' από τον χρόνο σου, το γεγονός ότι προβλέπει κατά 20% την επιτυχία σου στη ζωή, λέει κάτι σημαντικό.
Το υπόλοιπο 80% φυσικά εξαρτάται από άλλα στοιχεία, όπως από τη μέτρηση του EQ σου, που ωστόσο χρεάζεται πρόοδο ακόμη ως προς την εγκυρότητά της και εξηγεί μόνο το 5%-10% των συνολικών σου επιτευγμάτων από μόνη της.
Μύθος 3: «H ευφυΐα σου δεν εξαρτάται από πολλούς παράγοντες»
Ένας ακόμη μύθος καταρρίπτεται. Το πόσο έξυπνος είσαι, εξαρτάται φυσικά από πολλούς παράγοντες, όπως από τη γνωστική, τη χωροταξική, τη συναισθηματική σου νοημοσύνη και άλλα είδη. Με λίγα λόγια, είναι ένας συγκερασμός στοιχείων. H συναισθηματική μας ευφυΐα είναι αναπόσπαστο μέρος της νοημοσύνης μας. H διανοητική και η συναισθηματική ευφυΐα διαμορφώνουν και αλληλοσυμπληρώνουν την προσωπικότητά μας
Είναι μύθος λοιπόν, το ότι η νοημοσύνη σου δεν εξαρτάται από πολλά και διαφορετικά κριτήρια. Αυτό γιατί η νοημοσύνη δεν είναι μία, αλλά συνδυασμός διαφορετικών ικανοτήτων, όπως η κατανόηση και ο χειρισμός του λόγου, η ικανότητα επίλυσης απλών αριθμητικών προβλημάτων, ο προσανατολισμός στο χώρο, το εύρος της μνήμης, η ικανότητα γρήγορης επεξεργασίας των πληροφοριών και επίλυσης προβλημάτων με βάση τις ήδη υπάρχουσες γνώσεις.
Μύθος 4: «Όσοι έχουν υψηλό IQ, δεν έχουν ανεπτυγμένες κοινωνικές δεξιότητες»
Πρόκειται για ένα μεγάλο ψέμα καθώς έρευνες δείχνουν ότι όσο πιο υψηλό το IQ μας, τόσο πιο ανεπτυγμένες οι κοινωνικές δεξιότητες μας, όπως και η συναισθηματική μας ωριμότητα και κρίση.
Αντίθετα, όταν κάποιος σημειώνει χαμηλά ποσοστά σε τεστ νοημοσύνης, έχει μεγαλύτερη τάση για αντικοινωνική συμπεριφορά ενώ παρουσιάζει έντονα στοιχεία αποξένωσης. Στην περίπτωση που νόμιζες λοιπόν πως όποιος έχει υψηλή νοημοσύνη, ζει σε έναν δικό του απομονωμένο κόσμο, ήρθε η ώρα να αναθεωρήσεις και να αντιληφθείς τα χαρίσματά του.
Μύθος 5: «Το IQ δεν συνδέεται με τη μόρφωσή σου»
Παρόλο που η εξειδίκευση ενός ατόμου επηρεάζεται από το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνει (για παράδειγμα αν έχεις κλειδωμένα τα παιδιά σου μες στο σπίτι, θα μάθουν σίγουρα λιγότερα από το να σπούδαζαν στο Χάρβαρντ), αυτό που ισχύει είναι ότι το IQ δείχνει τον δρόμο προς την εκπαίδευση και την περαιτέρω μόρφωσή σου.
Για παράδειγμα, κάποιος με IQ 100 θα συνεχίσει να έχει τον ίδιο δείκτη νοημοσύνης είτε πάει στο Χάρβαρντ είτε όχι, αλλά κάποιος με 120 IQ θα τα πάει καλύτερα και θα αποκτήσει περισσότερη εξιδείκευση κατά τη διάρκεια των σπουδών του στο Χάρβαρντ συγκριτικά με κάποιον που έχει IQ 80.
Ωστόσο υπάρχουν ειδικές περιπτώσεις και πολλοί παράγοντες που μπορούν να προβλέψουν τελικά τις μαθησιακές δυνατότητες ενός ατόμου.
