Διαβήτης και διατροφή: Όλα όσα πρέπει να ξέρετε για τη σωστή διαχείριση της ασθένειας

Σακχαρώδης Διαβήτης είναι μεταβολική ασθένεια, η οποία χαρακτηρίζεται από αύξηση της συγκέντρωσης του σακχάρου στο αίμα (υπεργλυκαιμία) και διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης, είτε ως αποτέλεσμα ελαττωμένης έκκρισης ινσουλίνης είτε λόγω ελάττωσης της ευαισθησίας των κυττάρων του σώματος στην ινσουλίνη.

Ο Σακχαρώδης Διαβήτης σήμερα θεωρείται η πιο γρήγορα αναπτυσσόμενη χρόνια πάθηση στον κόσμο και οι γυναίκες φαίνεται ότι είναι πιο επιρρεπείς από τους άνδρες σε αναλογία 3:2. Υπολογίζεται ότι 1 στις 10 γυναίκες πάσχει από Σακχαρώδη Διαβήτη. Ο συνολικός αριθμός των γυναικών με Σακχαρώδη Διαβήτη σε παγκόσμιο επίπεδο εκτιμάται ότι αγγίζει τα 200 εκατομμύρια. Το 2040 εκτιμάται ότι οι γυναίκες με σακχαρώδη διαβήτη θα φτάσουν τα 313 εκατομμύρια.

Ωστόσο η διατροφή του διαβητικού μοιάζει πολύ με τη διατροφή που συστήνεται να ακολουθεί ένα άτομο χωρίς διαβήτη. Η βάση του διατροφικού σχεδίου είναι σημαντικό να επικεντρώνεται σε ολόκληρα και ελάχιστα επεξεργασμένα τρόφιμα – όπως λαχανικά, φρούτα, δημητριακά ολικής αλέσεως, όσπρια, ξηρούς καρπούς, υγιεινές πρωτεΐνες και λίπη - με περιορισμένα πρόσθετα σάκχαρα και αλάτι. 

Τα πρότυπα διατροφής που παρέχουν φυτικές τροφές συνδέονται με μειωμένο κίνδυνο ανάπτυξης χρόνιων ασθενειών που σχετίζονται με τη διατροφή, όπως η υψηλή χοληστερόλη και η υπέρταση. Έχουν επίσης συνδεθεί με τη βελτίωση της διαχείρισης του διαβήτη, καθώς και με την επιβράδυνση της εξέλιξης χρόνιων ασθενειών. 

Τι να τρώτε για να έχετε σταθερό σάκχαρο στο αίμα

Δεν υπάρχει ένα σχέδιο που να λειτουργεί για όλους τους διαβητικούς. Θα θελήσετε να δημιουργήσετε μια διατροφική ρουτίνα σχεδιασμένη για να διατηρεί το σάκχαρό σας σταθερό, αλλά αυτό που προκαλεί αλλαγές των επιπέδων της γλυκόζης στο αίμα διαφέρει από άτομο σε άτομο και εξαρτάται από τον τρόπο ζωής σας. 

Η διατροφή σας και τι λειτουργεί για εσάς μπορεί επίσης να εξαρτάται από τον τύπο διαβήτη που έχετε, εάν για παράδειγμα έχετε διαβήτη τύπου 2 αλλά και από ποια φάρμακα παίρνετε. Έτσι λοιπόν δεν υπάρχει μια διατροφή που να ταιριάζει σε όλους, η εξατομίκευση είναι το κλειδί.

Η ατομική γλυκαιμική ανταπόκριση στο φαγητό, οι προτιμήσεις, η τρέχουσα κατάσταση της υγείας, η εργασία και η οικογένεια είναι σημαντικές μεταβλητές που πρέπει να ληφθούν υπόψη. Η βιωσιμότητα είναι επίσης το κλειδί -είναι σημαντικό να βρείτε ένα σχέδιο που μπορείτε να ακολουθήσετε μακροπρόθεσμα. Δουλέψτε για να δημιουργήσετε ένα πρότυπο διατροφής που είναι να θρεπτικό και που μπορεί να διατηρηθεί με την πάροδο του χρόνου (ναι, μπορείτε και πρέπει  να απολαμβάνετε αυτό που τρώτε, όταν έχετε διαβήτη).

Αντί να σκέφτεστε να κόψετε όλες τις τροφές που σας αρέσουν, προσπαθήστε να τρώτε έχοντας κατά νου τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι μπορείτε να απολαμβάνετε ακόμα και μια μακαρονάδα, απλά προσπαθείστε να χρησιμοποιήσετε ζυμαρικά ολικής αλέσεως και να έχετε σαν συνοδευτικό μια σαλάτα.

Φτιάχνοντας ένα υγιές πιάτο

Θυμηθείτε, η ποικιλία είναι το κλειδί. Τα φρούτα και τα λαχανικά έχουν μοναδικά θρεπτικά χαρακτηριστικά. Όσο μεγαλύτερη ποικιλία τρώτε, τόσο πιο ευρύ φάσμα θρεπτικών συστατικών θα έχετε στο πιάτο σας.

Το Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ (USDA) συστήνει να βάζετε στο μισό πιάτο μη αμυλούχα λαχανικά της επιλογής σας, στο ένα τέταρτο του πιάτου άπαχες πρωτεΐνες της επιλογής σας (φυτικές ή ζωικές) και στο υπόλοιπο ένα τέταρτο του πιάτου άμυλο της επιλογής σας (δημητριακά ή αμυλούχα λαχανικά ή όσπρια ή συνδυασμός και των τριών). 

Τι να κάνετε με τους υδατάνθρακες

Οι διατροφικές συστάσεις για τους διαβητικούς έχουν αλλάξει κατά πολύ με το πέρασμα των χρόνων. Ενώ παλαιότερα οι επιστήμονες πίστευαν ότι οι διαβητικοί ασθενείς δεν έπρεπε να καταναλώνουν καθόλου υδατάνθρακες, πλέον αυτή η θεωρία έχει καταρριφθεί. Σήμερα οι γιατροί και οι διαιτολόγοι επιτρέπουν την κατανάλωση υδατανθράκων και εκπαιδεύουν τους ασθενείς πώς να τους μοιράζουν μέσα στην ημέρα.

Άρα πλέον όσοι πάσχουν από διαβήτη μπορούν να καταναλώσουν οποιοδήποτε αμυλούχο τρόφιμο, όπως ψωμί, μακαρόνια, ρύζι, αρκεί να το καταναλώνουν σε μικρές ποσότητες και να είναι όσο το δυνατό λιγότερο επεξεργασμένο. Ακόμα και η ζάχαρη μπορεί να ενταχθεί στο διατροφικό πρόγραμμα ενός διαβητικού, αλλά σε ελεγχόμενες ποσότητες.

Συμβουλές για υγιεινή διατροφή όταν έχετε διαβήτη

Θυμηθείτε, δεν χρειάζεται να εγκαταλείψετε τα αγαπημένα σας τρόφιμα ή να κάνετε μια περιοριστική δίαιτα. 

Μην ξεχνάτε τα θαλασσινά

Στόχος είναι να καταναλώνετε ψάρι δύο φορές την εβδομάδα. Τα θαλασσινά είναι πλούσια πηγή ω-3 λιπαρών οξέων, τα οποία έχουν αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες που έχουν συνδεθεί με την καλύτερη καρδιαγγειακή υγεία. Τα λιπαρά ψάρια, όπως ο σολομός, είναι υψηλότερα σε ωμέγα-3, αλλά επιλέξτε μια ποικιλία ψαριών.

Το αλάτι έχει σημασία

Η διάγνωση του διαβήτη σημαίνει ότι πρέπει να έχετε υπόψη σας την πρόσληψη νατρίου. Η σύσταση για τον υγιή πληθυσμό είναι να περιορίσετε την πρόσληψη νατρίου στα 2.300 mg ημερησίως. Εάν έχετε επίσης διαγνωστεί με υπέρταση ή ο γιατρός σας, σάς είπε να έχετε υπόψη σας την πρόσληψη νατρίου, τότε καταναλώστε αλάτι όχι περισσότερο από 1.500 mg κάθε μέρα.

Επιλέξτε προσεκτικά τα λιπαρά σας

Η συνολική πρόσληψη λίπους στα διαβητικά άτοµα κυµαίνεται ανάµεσα σε 20% έως 35% της προσλαµβανόµενης ενέργειας. Ο πρωταρχικός στόχος  είναι να περιοριστούν τα κορεσμένα λιπαρά. Το κορεσμένο λίπος είναι ο κύριος καθοριστικός παράγοντας της αύξησης της LDL (κακής) χοληστερόλης και των τριγλυκαιριδίων.

Επίσης, καλό είναι να αποφεύγεται η κατανάλωση των trans λιπαρών οξέων, τα οποία περιλαμβάνουν τα προϊόντα που κατασκευάζονται από μερικώς υδρογονωμένα έλαια, όπως ψημένα προϊόντα, τα μπισκότα, ντόνατς κ.α.

Η επίδραση των trans λιπαρών οξέων στην αύξηση της χοληστερόλης είναι παρόμοια με εκείνη των κορεσμένων λιπών. Ως εκ τούτου, ο στόχος για τα άτομα με διαβήτη, παραμένει ο ίδιος, όπως και για τον γενικό πληθυσμό.

Πηγή λίπους που προτείνεται είναι το ελαιόλαδο καθώς περιέχει µονοακόρεστα λιπαρά οξέα (MUFA), τα οποία σχετίζονται τόσο µε τη βελτίωση του γλυκαιµικού ελέγχου όσο και µε τη βελτίωση των παραγόντων για καρδιαγγειακά νοσήµατα.

Εν κατακλείδι η τελειότητα δεν είναι ο στόχος. Επικεντρωθείτε στο να έχετε μια ισορροπία πρωτεϊνών, λιπών και υδατανθράκων που να προέρχονται από ολόκληρες και ελάχιστα επεξεργασμένες τροφές.