Ντοπαμίνη: Τι είναι και γιατί είναι σημαντική για την ψυχική και σωματική μας υγεία

Η ντοπαμίνη έχει άμεση επίδραση στο κεντρικό νευρικό σύστημα, το οποίο αποτελείται από τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό. Παίζει επίσης ουσιαστικό ρόλο στο σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου, όπου ενισχύει τα συναισθήματα ευχαρίστησης που βιώνουν οι άνθρωποι όταν συμμετέχουν σε δραστηριότητες επιβράβευσης.

Χαρακτηριστικά της ντοπαμίνης

Ενώ η ντοπαμίνη αναφέρεται συχνά ως «χημική ουσία της ευχαρίστησης», αυτή είναι μια εσφαλμένη ονομασία, καθώς η ντοπαμίνη στην πραγματικότητα δεν παράγει ευχαρίστηση. Ωστόσο, ενισχύει τα συναισθήματα ευχαρίστησης συνδέοντας την αίσθηση της χαράς με ορισμένες συμπεριφορές.

ΥΓΕΙΑ + ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Τι θα συμβεί στο σώμα σας αν κάνετε μια πρωτεϊνική δίαιτα

Με απλά λόγια ο εγκέφαλός παράγει ντοπαμίνη ως απάντηση σε αυτό που κάνουμε και μας κάνει να νιώθουμε καλά. Η ντοπαμίνη είναι επίσης παρούσα στις αντιδράσεις μάχης ή φυγής. Όταν αντιμετωπίζετε μια απειλή, πραγματική ή φανταστική, ενεργοποιείται το συμπαθητικό νευρικό σύστημα (SNS), προκαλώντας την απελευθέρωση ντοπαμίνης και άλλων κατεχολαμινών, οι οποίες βοηθούν στην απόκριση στο στρες.

Ο ρόλος της ντοπαμίνης στο σώμα

Η ντοπαμίνη έχει άμεσο αντίκτυπο σε πολλές νευρολογικές, γνωστικές και συμπεριφορικές λειτουργίες στο σώμα, συμπεριλαμβανομένων:

• Κίνηση
• Ρύθμιση ορισμένων ορμονών και αδένων
• Ενίσχυση και επιβράβευση
• Σκέψεις και συναισθήματα

Η ντοπαμίνη επηρεάζει τα πάντα, απ τον τρόπο που σκεφτόμαστε και κινούμαστε μέχρι τον τρόπο που θυμόμαστε και συμπεριφερόμαστε. Ωστόσο, ο καθένας βιώνει την ντοπαμίνη διαφορετικά. Γι αυτό και μια ανισορροπία στα επίπεδα ντοπαμίνης μπορεί να είναι δύσκολο να εντοπιστεί, όμως μπορεί να επηρεάσει άμεσα τη σωματική και ψυχική μας υγεία.

Πώς μπορεί να καταλάβετε εάν έχετε χαμηλά επίπεδα ντοπαμίνης

Η ανεπάρκεια ντοπαμίνης, θα μπορούσε να εμφανίσει κάποια από τα παρακάτω συμπτωμάτα:

• Ανησυχία
• Δυσκοιλιότητα
• Δυσκολία στον ύπνο
• Ψευδαισθήσεις
• Απώλεια ισορροπίας
• Χαμηλή ενέργεια
• Χαμηλή σεξουαλική ορμή
• Αλλαγές διάθεσης
• Κράμπες στους μύες
• Σεισμικές δονήσεις
• Αλλαγή βάρους

Πώς αισθάνεστε όταν έχετε υψηλά επίπεδα ντοπαμίνης

Τα υψηλά επίπεδα ντοπαμίνης μπορούν να οδηγήσουν σε κάποια θετικά συναισθήματα, όπως το να έχετε πολλή ενέργεια, αλλά μπορεί επίσης να έχει και αρνητικά αποτελέσματα. Εάν τα επίπεδα ντοπαμίνης σας είναι πολύ υψηλά, μπορεί να αισθανθείτε:

• Επιθετικοί
• Ενεργοποιημένοι
• Παρορμητικοί
• Ανίκανοι να κοιμηθείτε

Έτσι λοιπόν ενώ τα υψηλά επίπεδα ντοπαμίνης μπορούν να αυξήσουν τη συγκέντρωση, την ενέργειά σας, τη σεξουαλική σας ορμή και την ικανότητά σας να εστιάσετε, μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε ανταγωνιστική, επιθετική συμπεριφορά και να προκαλέσουν συμπτώματα όπως άγχος, προβλήματα ύπνου και στρες.

Ο ρόλος της ντοπαμίνης στην ψυχική και σωματική υγεία

Όταν έχετε μια διαταραχή ντοπαμίνης, μπορεί να εμφανίσετε μια πτώση στις νευρογνωστικές λειτουργίες, η οποία σχετίζεται με τη μνήμη, την προσοχή και τις ικανότητές σας επίλυσης προβλημάτων. Όπως ο νευροδιαβιβαστής σεροτονίνη, που βοηθά στη ρύθμιση της διάθεσης, έτσι και η ντοπαμίνη εμπλέκεται σε πολλές ψυχολογικές ασθένειες. Οι υποδοχείς ντοπαμίνης που δεν λειτουργούν κανονικά παίζουν ρόλο σε ορισμένες διαταραχές υγείας και ψυχικής υγείας.

Νόσος Πάρκινσον

Μειωμένα επίπεδα ντοπαμίνης μπορεί να εμφανιστούν σε ορισμένες νευροεκφυλιστικές ασθένειες, όπως η νόσος του Πάρκινσον, όπου τα νευρικά κύτταρα που είναι υπεύθυνα για την παραγωγή και την απελευθέρωση της ντοπαμίνης πεθαίνουν.

Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ)

Μελέτες έχουν δείξει ότι υπάρχουν διαταραχές της ντοπαμίνης σε άτομα με ΔΕΠΥ , που σχετίζονται με τα συμπτώματα της απροσεξίας και της παρορμητικότητας.

Σχιζοφρένεια

Η σχιζοφρένεια σχετίζεται με αλλαγές στους υποδοχείς ντοπαμίνης του εγκεφάλου, καθώς και με τις οδούς σηματοδότησης της ντοπαμίνης. Τα αντιψυχωσικά φάρμακα δρουν ως ανταγωνιστές ντοπαμίνης, βοηθώντας ορισμένους ασθενείς με σχιζοφρένεια.

Διαταραχή χρήσης ουσιών και εθισμός

Οι εξαρτημένες αποκρίσεις που προκαλούνται από τη ντοπαμίνη που προκύπτουν από ορισμένες συμπεριφορές, όπως η κατανάλωση αλκοόλ, το κάπνισμα ή ο τζόγος, μπορούν να οδηγήσουν σε εθισμό. Το γιατί μερικοί άνθρωποι παλεύουν με τον εθισμό περισσότερο από άλλους θα μπορούσε να οφείλεται σε προϋπάρχουσες διαφορές στα κυκλώματα ντοπαμίνης.

Μείζονα Καταθλιπτική Διαταραχή (MDD)

Η MDD είναι μια από τις πιο κοινές διαταραχές ψυχικής υγείας και η ανεπάρκεια ντοπαμίνης μπορεί να οδηγήσει σε αδυναμία να αισθανόμαστε ευχαρίστηση, η οποία είναι συχνά σύμπτωμα της MDD.

Αλλαγές στη λίμπιντο

Σε τέτοιες περιπτώσεις, οι άνθρωποι μπορεί να λάβουν θεραπεία με αντικαταθλιπτικά φάρμακα, τα οποία μπορούν να παρατείνουν την επίδραση της διαθέσιμης ντοπαμίνης στις θέσεις των υποδοχέων της και με αυτόν τον τρόπο να ενισχύσουν τις επιδράσεις που προκαλούνται από τη ντοπαμίνη για τη μείωση τέτοιων σημείων και συμπτωμάτων.

Εάν αντιμετωπίζετε μια διαταραχή σωματικής ή ψυχικής υγείας που σχετίζεται με ανισορροπία ντοπαμίνης, η θεραπεία θα εξαρτηθεί από τη διαταραχή. Εάν υποφέρετε από ορισμένα συμπτώματα, θα ήταν καλό να μιλήσετε με το γιατρό σας σχετικά με τον τρόπο ζωής, τη διατροφή και το ιατρικό ιστορικό σας για να καθορίσετε τα επόμενα βήματα.

unsplash

Φυσικοί τρόποι για να εξισορροπήσετε τα επίπεδα ντοπαμίνης

Τα επίπεδα ντοπαμίνης είναι δύσκολο να παρακολουθούνται διότι εμφανίζονται στον εγκέφαλο, ωστόσο υπάρχουν τρόποι να εξισορροπήσετε τα επίπεδα ντοπαμίνης σας χωρίς φάρμακα. Ο καλύτερος τρόπος είναι να εστιάσετε σε υγιεινές συνήθειες.

Εάν επιδίδεστε υπερβολικά σε ορισμένες δραστηριότητες που παράγουν ντοπαμίνη, όπως το σεξ, η τεχνολογία ή ο τζόγος, θα θελήσετε να κάνετε κάποια διαλείμματα, αλλά εάν δυσκολεύεστε να συγκεντρωθείτε, αισθάνεστε ότι δεν έχετε κίνητρο ή κουράζεστε, τότε θα θελήσετε να λάβετε μέτρα να προσπαθήσετε να αυξήσετε την παραγωγή ντοπαμίνης σας.

Καταναλώστε θρεπτικές τροφές

Τα θρεπτικά συστατικά σε ορισμένα τρόφιμα ταξιδεύουν στον εγκέφαλο και συμβάλλουν στην παραγωγή ντοπαμίνης. Η κατανάλωση πολλών φρούτων και λαχανικών, ιδιαίτερα μπανανών, μπορεί να αυξήσει την παραγωγή ντοπαμίνης.

Συνιστώ επίσης την κατανάλωση πρωτεΐνης, συμπεριλαμβανομένων άπαχων κρεάτων, ψαριών, φασολιών και φυτικής πρωτεΐνης, καθώς και τροφές πλούσιες σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα όπως ο σολομός, το σκουμπρί, τα στρείδια, οι αλεσμένοι λιναρόσποροι, οι σπόροι chia και τα καρύδια.

Η έρευνα έχει δείξει ότι η κατανάλωση του αμινοξέος τυροσίνη μπορεί επίσης να αυξήσει τη διαθεσιμότητα ντοπαμίνης. Η τυροσίνη μπορεί να βρεθεί σε διάφορες διατροφικές πηγές, όπως:

• Αμύγδαλα
• Αβοκάντο
• Μπανάνες
• Τυρί
• Κοτόπουλο
• Ψάρι
• Γάλα
• Προϊόντα σόγιας
• Γιαούρτι

Ασκηθείτε

Το να κάνετε έναν σύντομο περίπατο, γιόγκα, να χορεύετε στην κουζίνα σας ή να κάνετε μια προπόνηση στο σπίτι μπορεί να βοηθήσει στην παραγωγή υγιών επιπέδων ντοπαμίνης. Η άσκηση βελτιώνει επίσης τις συνήθειες ύπνου, οι οποίες υποστηρίζουν τα ισορροπημένα επίπεδα ντοπαμίνης.

Έρευνες έχουν δείξει ότι η σωματική δραστηριότητα μπορεί να επηρεάσει θετικά την έκκριση νευροδιαβιβαστών, συμπεριλαμβανομένης της ντοπαμίνης. Εξαιτίας αυτού, η τακτική άσκηση μπορεί να μειώσει την ευπάθεια ενός ατόμου σε καταστάσεις όπως το άγχος και η κατάθλιψη. Κάντε οποιαδήποτε σωματική δραστηριότητα που σας αρέσει.

Εάν ανησυχείτε για τα επίπεδα ντοπαμίνης σας, μιλήστε με τον γιατρό σας. Επειδή η ντοπαμίνη παίζει τόσο σημαντικό ρόλο στο σώμα και τον εγκέφαλο, είναι σημαντικό να αντιμετωπιστεί η ανισορροπία.