Δεν είναι μυστικό ότι η αερόβια άσκηση μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των δυσάρεστων επιπτώσεων που έρχονται με το πέρασμα των χρόνων. Ωστόσο, ένας αυξανόμενος όγκος ερευνών υποδηλώνει ότι η κολύμβηση μπορεί να προσφέρει μια μοναδική ώθηση στην υγεία του εγκεφάλου.
Το τακτικό κολύμπι έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει τη μνήμη, τη γνωστική λειτουργία , την ανοσολογική απόκριση και τη διάθεση. Η κολύμβηση μπορεί επίσης να βοηθήσει στην αποκατάσταση της βλάβης από το στρες και στη δημιουργία νέων νευρικών συνδέσεων στον εγκέφαλο.
Αλλά οι επιστήμονες εξακολουθούν να προσπαθούν να ανακαλύψουν πώς και γιατί η κολύμβηση, ειδικότερα, παράγει αυτά τα αποτελέσματα που ενισχύουν τον εγκέφαλο.
Νέα και βελτιωμένα εγκεφαλικά κύτταρα και συνδέσεις
Μέχρι τη δεκαετία του 1960, οι επιστήμονες πίστευαν ότι αφού καταστραφούν τα εγκεφαλικά μας κύτταρα δεν μπορούν να αντικατασταθούν. Αλλά αυτή η ιδέα καταρρίφθηκε καθώς οι ερευνητές άρχισαν να βλέπουν άφθονα στοιχεία όσο αφορά τη γέννηση νευρώνων, σε εγκεφάλους ενηλίκων ανθρώπων και άλλων ζώων .
Τώρα, υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι η αερόβια άσκηση μπορεί να συμβάλει στη νευρογένεση και να διαδραματίσει βασικό ρόλο στην αναστροφή ή την αποκατάσταση της βλάβης στους νευρώνες και τις συνδέσεις τους τόσο στα θηλαστικά όσο και στα ψάρια.
Η έρευνα δείχνει ότι ένας από τους βασικούς τρόπους που συμβαίνουν αυτές οι αλλαγές ως απάντηση στην άσκηση είναι μέσω των αυξημένων επιπέδων μιας πρωτεΐνης που ονομάζεται νευροτροφικός παράγοντας που προέρχεται από τον εγκέφαλο και έχει αποδειχθεί ότι ενισχύει τη γνωστική λειτουργία , συμπεριλαμβανομένης της μάθησης και της μνήμης .
Μελέτες σε ανθρώπους έχουν βρει μια ισχυρή σχέση μεταξύ των συγκεντρώσεων του νευροτροφικού παράγοντα που κυκλοφορεί στον εγκέφαλο και της αύξησης του μεγέθους του ιππόκαμπου, της περιοχής του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνη για τη μάθηση και τη μνήμη.
Τα αυξημένα επίπεδα νευροτροφικού παράγοντα έχει επίσης αποδειχθεί ότι ενισχύουν τη γνωστική απόδοση και συμβάλλουν στη μείωση του άγχους και της κατάθλιψης . Αντίθετα, οι ερευνητές έχουν παρατηρήσει διαταραχές της διάθεσης σε ασθενείς με χαμηλότερες συγκεντρώσεις νευροτροφικού παράγοντα που προέρχεται από τον εγκέφαλο .
Η αερόβια άσκηση προάγει επίσης την απελευθέρωση συγκεκριμένων χημικών αγγελιοφόρων που ονομάζονται νευροδιαβιβαστές . Ένας από αυτούς είναι η σεροτονίνη, η οποία – όταν υπάρχει σε αυξημένα επίπεδα – είναι γνωστό ότι μειώνει την κατάθλιψη και το άγχος και βελτιώνει τη διάθεση.
Τι το ιδιαίτερο όμως έχει η κολύμβηση;
Οι ερευνητές δεν γνωρίζουν ακόμη ποιο μπορεί να είναι το μυστικό όπλο της κολύμβησης. Αλλά πλησιάζουν στο να το καταλάβουν. Η κολύμβηση έχει αναγνωριστεί από καιρό για τα καρδιαγγειακά της οφέλη. Όταν κολυμπάτε ασκείτε όλες τις κύριες μυϊκές ομάδες και η καρδιά πρέπει να εργαστεί σκληρά, γεγονός που αυξάνει τη ροή του αίματος σε όλο το σώμα. Και αυτό οδηγεί στη δημιουργία νέων αιμοφόρων αγγείων, μια διαδικασία που ονομάζεται αγγειογένεση.
Η μεγαλύτερη ροή αίματος μπορεί επίσης να οδηγήσει σε μεγάλη απελευθέρωση ενδορφινών - ορμονών που μειώνουν τον πόνο σε όλο το σώμα. Αυτό το κύμα προκαλεί την αίσθηση της ευφορίας που συχνά ακολουθεί την άσκηση.
Το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας για την κατανόηση του πώς το κολύμπι επηρεάζει τον εγκέφαλο έχει γίνει σε αρουραίους. Οι αρουραίοι είναι ένα καλό εργαστηριακό μοντέλο λόγω της γενετικής και ανατομικής ομοιότητάς τους με τον άνθρωπο .
Σε μια μελέτη σε αρουραίους, το κολύμπι αποδείχθηκε ότι διεγείρει εγκεφαλικές οδούς που καταστέλλουν τη φλεγμονή στον ιππόκαμπο και αναστέλλουν την απόπτωση ή τον κυτταρικό θάνατο.
Η μελέτη έδειξε επίσης ότι η κολύμβηση μπορεί να βοηθήσει στην υποστήριξη της επιβίωσης των νευρώνων και στη μείωση των γνωστικών επιπτώσεων της γήρανσης. Αν και οι ερευνητές δεν έχουν ακόμη τρόπο να οπτικοποιήσουν την απόπτωση και την επιβίωση των νευρώνων στους ανθρώπους, παρατηρούν παρόμοια γνωστικά αποτελέσματα.
Ένα από τα πιο δελεαστικά ερωτήματα είναι πώς, συγκεκριμένα, η κολύμβηση ενισχύει τη βραχυπρόθεσμη και τη μακροπρόθεσμη μνήμη. Για να εντοπίσουν πόσο καιρό μπορεί να διαρκέσουν τα ευεργετικά αποτελέσματα, οι ερευνητές εκπαίδευσαν αρουραίους να κολυμπούν για 60 λεπτά καθημερινά για πέντε ημέρες την εβδομάδα. Στη συνέχεια, η ομάδα εξέτασε τη μνήμη των αρουραίων βάζοντάς τους να κολυμπήσουν μέσα από έναν ακτινωτό υδάτινο λαβύρινθο που περιείχε έξι βραχίονες, συμπεριλαμβανομένου ενός με κρυφή πλατφόρμα.
Οι αρουραίοι έκαναν έξι προσπάθειες να κολυμπήσουν ελεύθερα και να βρουν την κρυμμένη πλατφόρμα. Μετά από μόλις επτά ημέρες εκπαίδευσης στην κολύμβηση, οι ερευνητές είδαν βελτιώσεις τόσο στη βραχυπρόθεσμη όσο και στη μακροπρόθεσμη μνήμη, με βάση τη μείωση των λαθών που έκαναν οι αρουραίοι κάθε μέρα.
Οι ερευνητές πρότειναν ότι αυτή η ώθηση στη γνωστική λειτουργία θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση για τη χρήση της κολύμβησης ως τρόπο αποκατάστασης της βλάβης της μάθησης και της μνήμης που προκαλούνται από νευροψυχιατρικές ασθένειες στους ανθρώπους.
Αν και το άλμα από τις μελέτες σε αρουραίους σε μελέτες σε ανθρώπους είναι σημαντικό, η έρευνα σε ανθρώπους παράγει παρόμοια αποτελέσματα που υποδηλώνουν ένα σαφές γνωστικό όφελος από την κολύμβηση σε όλες τις ηλικίες.
Για παράδειγμα, σε μια μελέτη που εξέτασε την επίδραση της κολύμβησης στην πνευματική οξύτητα στους ηλικιωμένους, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι κολυμβητές είχαν βελτιωμένη διανοητική ταχύτητα και προσοχή σε σύγκριση με τους μη κολυμβητές. Ωστόσο, αυτή η μελέτη είναι περιορισμένη στον ερευνητικό της σχεδιασμό.
Τα οφέλη της κολύμβησης που ενισχύουν τον εγκέφαλο, φαίνεται να ενισχύουν επίσης τη μάθηση στα παιδιά
Μια άλλη ερευνητική ομάδα εξέτασε πρόσφατα τη σχέση μεταξύ της σωματικής δραστηριότητας και του τρόπου με τον οποίο τα παιδιά μαθαίνουν νέες λέξεις. Οι ερευνητές δίδαξαν στα παιδιά ηλικίας 6-12 ετών τα ονόματα άγνωστων αντικειμένων. Στη συνέχεια, διαπίστωσαν ότι η μνήμη των παιδιών ήταν πολύ μεγαλύτερη για τις λέξεις που έμαθαν μετά την κολύμβηση σε σύγκριση.
Αυτό δείχνει ένα σαφές γνωστικό όφελος από την κολύμβηση, αν και η μελέτη δεν συγκρίνει την κολύμβηση με άλλες αερόβιες ασκήσεις. Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η κολύμβηση ακόμη και για μικρά χρονικά διαστήματα είναι εξαιρετικά ευεργετική για τους νέους, αναπτυσσόμενους εγκεφάλους.
Οι λεπτομέρειες για τον χρόνο που πρέπει να κολυμπάμε, το στυλ κολύμβησης και ποιες γνωστικές προσαρμογές ενεργοποιούνται από την κολύμβηση βρίσκονται ακόμη υπό επεξεργασία. Αλλά οι νευροεπιστήμονες πλησιάζουν στο να συγκεντρώσουν όλες τις ενδείξεις.
Για αιώνες, οι άνθρωποι αναζητούσαν μια πηγή νεότητας . Το κολύμπι μπορεί να είναι ό,τι πιο κοντά μπορούμε να φτάσουμε.
Ακολουθήστε το jenny.gr στο google news και μάθετε τα πάντα γύρω από τη διατροφή, τη γυμναστική, το σεξ και την ψυχική υγεία.
