Καρκίνος θυρεοειδούς: Ένας καρκίνος που μπορεί να νικηθεί, αλλά υπό ποιες προϋποθέσεις;

Η συχνότητά του μάλιστα αυξάνεται με ρυθμό ταχύτερο από πολλών άλλων μορφών καρκίνου στη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών. Υπό τον όρο «καρκίνος θυρεοειδούς» περιλαμβάνονται διάφορες επιμέρους μορφές καρκίνου (θηλώδης/θυλακιώδης, μυελοειδής, αδιαφοροποίητος), που διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους όσον αφορά την βιολογική συμπεριφορά, την εξέλιξη, τον τρόπο αντιμετώπισης και την πρόγνωση. Η συχνότερη μορφή είναι ο θηλώδης καρκίνος θυρεοειδούς, στον οποίο θα αναφερθούμε σήμερα.

Η βιολογική συμπεριφορά του θηλώδους καρκίνου θυρεοειδούς είναι καλή. Αυτό σημαίνει ότι είναι μία δυνητικά ιάσιμη μορφή καρκίνου. Η προοπτική ίασης είναι μία ρεαλιστική προσδοκία στην συντριπτική πλειονότητα των ασθενών με θηλώδη καρκίνο θυρεοειδούς. Υπάρχουν εντούτοις κάποιες βασικές προϋποθέσεις ώστε να διασφαλιστεί το καλύτερο δυνατό θεραπευτικό αποτέλεσμα και η ίαση του ασθενούς με καρκίνο θυρεοειδούς, τις οποίες θα πρέπει να έχει υπόψη κανείς πριν υποβληθεί σε επέμβαση αφαίρεσης θυρεοειδούς.

ΥΓΕΙΑ + ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Καρκίνος Μαστού και Πρόληψη: Προσδιορίζοντας τον εξατομικευμένο κίνδυνο εκδήλωσης της νόσου με τη βοήθεια γενετικού ελέγχου

Λεπτομερής προεγχειρητικός έλεγχος

Πριν την χειρουργική επέμβαση επιβάλλεται ο σωστός, λεπτομερής και αξιόπιστος προεγχειρητικός έλεγχος. Στόχος είναι να προσδιοριστεί εκ των προτέρων το στάδιο του καρκίνου του θυρεοειδούς (σταδιοποίηση νόσου). Με τη προεγχειρητική σταδιοποίηση του καρκίνου θυρεοειδούς γνωρίζουμε (πριν επιχειρηθεί η επέμβαση) αν ο καρκίνος είναι εντοπισμένος στον θυρεοειδή αδένα, αν έχει επεκταθεί σε παρακείμενα όργανα (π.χ. τραχεία, μύες, αγγεία κλπ.) ή αν υπάρχουν ήδη μεταστάσεις και πού (λεμφαδένες τραχήλου, μακρινά όργανα). Η προεγχειρητική σταδιοποίηση του καρκίνου θυρεοειδούς είναι σήμερα εφικτή με τη βοήθεια των σύγχρονων μεθόδων απεικόνισης και κυρίως του υπερηχογραφήματος. Σε ειδικές περιπτώσεις μπορεί να χρησιμοποιηθούν και άλλες απεικονιστικές εξετάσεις, όπως αξονική ή μαγνητική τομογραφία, τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (PET/CT scan), σπινθηρογράφημα κλπ.

Σωστή προεγχειρητική προετοιμασία

Αποτελεί βασικό μέρος της προεγχειρητικής φροντίδας του ασθενούς. Στόχος είναι η σωστή αντιμετώπιση/ρύθμιση κάθε τυχόν συνυπάρχουσας πάθησης (π.χ. καρδιοπάθεια, πνευμονοπάθεια, νεφροπάθεια, σακχαρώδης διαβήτης) ώστε η επέμβαση να εξελιχθεί με την μέγιστη δυνατή ασφάλεια. Ιδιαίτερη σημασία έχει η σωστή προετοιμασία των ασθενών που λαμβάνουν αντιπηκτική αγωγή ή κορτιζόνη.

Επιλογή της σωστής επέμβασης

Η μέθοδος χειρουργικής αντιμετώπισης του καρκίνου θυρεοειδούς θα πρέπει να εξατομικεύεται, ανάλογα με τα ιδιαίτερα δεδομένα του κάθε ασθενούς. Η επιλογή βασίζεται στα ευρήματα της προεγχειρητικής σταδιοποίησης. Άλλη επέμβαση χρειάζεται στον ασθενή με έναν μικρό καρκίνο που εντοπίζεται μέσα στον θυρεοειδή και άλλη επέμβαση στον ασθενή με καρκίνο που έχει δώσει μεταστάσεις στους λεμφαδένες του τραχήλου. Έτσι η θυρεοειδεκτομή δεν αρκεί για την θεραπεία όλων των ασθενών με καρκίνο θυρεοειδούς. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί και ταυτόχρονη αφαίρεση των λεμφαδένων τραχήλου (ο λεγόμενος λεμφαδενικός καθαρισμός), ενώ σπανιότερα μπορεί να χρειαστεί και συναφαίρεση τυχόν διηθημένων παρακειμένων ανατομικών στοιχείων.

Ριζική και τεχνικά άρτια επέμβαση

Η ριζικότητα της επέμβασης αποτελεί μία «εκ των ών ουκ άνευ» προϋπόθεση για την ίαση του καρκίνου θυρεοειδούς. Με τον όρο «ριζικότητα» περιγράφεται η πλήρης εκρίζωση της νόσου από τον τράχηλο, χωρίς να παραμείνει στον ασθενή υπολειμματική νόσος. Είναι προφανές ότι η παραμονή υπολείμματος της νόσου αποτελεί ‘υποθεραπεία’ (undertreatment) και αποτυχία της χειρουργικής επέμβασης και εκθέτει τον ασθενή μετά βεβαιότητας σε μελλοντικές ‘περιπέτειες’ (διαδοχικές επανεξετάσεις, νέες θεραπευτικές παρεμβάσεις κλπ.). Για να επιτευχθεί η ριζικότητα της επέμβασης για καρκίνο θυρεοειδούς υπάρχουν δύο βασικές προϋποθέσεις: (α) να γνωρίζει ο γιατρός από πριν την έκταση (στάδιο) της νόσου και (β) να μπορεί να επιλέξει και να εκτελέσει την σωστή επέμβαση βάσει των δεδομένων της σταδιοποίησης της νόσου. Τονίζεται ιδιαίτερα ότι η «χρυσή ευκαιρία» για την οριστική και άμεση θεραπεία (ίαση) του καρκίνου θυρεοειδούς είναι η αρχική επέμβαση. Το θεραπευτικό αποτέλεσμα επιτυγχάνεται δυσκολότερα σε κάθε μελλοντική επέμβαση (επανεπέμβαση), που είναι τεχνικά δυσκολότερη και εκθέτει τον ασθενή σε πολύ μεγαλύτερη ταλαιπωρία και αυξημένο κόστος (οικονομικό, κοινωνικό, επαγγελματικό). Ένα βασικό ερώτημα για τον χειρουργό που αναλαμβάνει τον ασθενή με καρκίνο θυρεοειδούς είναι όχι το ΕΑΝ ΜΠΟΡΕΙ να εκτελέσει κάθε είδους επέμβαση για τον καρκίνο θυρεοειδούς, αλλά το ΠΟΣΟ ΚΑΛΑ ΜΠΟΡΕΙ να εκτελέσει την επέμβαση αυτή, που θα πρέπει ο ίδιος να επιλέξει με στόχο την ίαση του ασθενούς.

Ασφαλής εκτέλεση της επέμβασης

Για τον ασθενή, τεράστια σημασία έχει όχι μόνο η σωστή επιλογή και εκτέλεση μιας ριζικής επέμβασης, αλλά και η ασφαλής ολοκλήρωσή της. Το Ιπποκρατικό «Ωφελέειν ή μη βλάπτειν» ισχύει απόλυτα και εδώ. Η ριζικότητα μιας επέμβασης δεν θα πρέπει να αποτελεί άλλοθι για την εμφάνιση επιπλοκών στη διάρκειά της. Με άλλα λόγια, κάθε επέμβαση θυρεοειδούς στον ασθενή με καρκίνο θυρεοειδούς, είτε απλή (θυρεοειδεκτομή) είτε πιο σύνθετη (θυρεοειδεκτομή με λεμφαδενικό καθαρισμό ή/και συναφαίρεση παρακειμένων ανατομικών στοιχείων) θα πρέπει να γίνεται με ασφάλεια, αποφεύγοντας έτσι την εμφάνιση μετεγχειρητικών επιπλοκών. Κάθε μετεγχειρητική επιπλοκή μειώνει την ποιότητα ζωής των ασθενών.

Σωστή μετεγχειρητική αγωγή και παρακολούθηση (follow-up)

Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να απαιτηθεί μετεγχειρητικά συμπληρωματική θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο. Σημασία έχει επίσης και η χορήγηση της σωστής δόσης λεβοθυροξίνης μετεγχειρητικά (θεραπεία καταστολής). Η προσεκτική περιοδική μετεγχειρητική παρακολούθηση επιβάλλεται για την έγκαιρη ανίχνευση και την σωστή αντιμετώπιση τυχόν υποτροπών.

Η αντιμετώπιση του καρκίνου θυρεοειδούς σήμερα γίνεται από εξειδικευμένη ομάδα γιατρών. Κεντρικό ρόλο στην ομάδα αυτή έχει ο χειρουργός θυρεοειδούς, που με την εμπειρία του μπορεί να ανταποκριθεί στις παραπάνω προϋποθέσεις, διασφαλίζοντας το μέγιστο θεραπευτικό αποτέλεσμα και την ίαση του ασθενούς.

Ευχαριστούμε θερμά για τις επιστημονικές πληροφορίες τον Χειρουργό Ενδοκρινών Αδένων (Θυρεοειδούς-Παραθυρεοειδών), κ. Γιώργο Σακοράφα, ΜD, PhD .

Ο κος Σακοράφας είναι Επ. Καθηγητής Χειρουργικής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών. Υπηρέτησε επί 5.5 έτη στην 4η Χειρουργική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών (νοσοκομείο ΑΤΤΙΚΟ) και στη συνέχεια υπηρέτησε επί 5ετία ως Συντονιστής Διευθυντής της Χειρουργικής Κλινικής στο Αντικαρκινικό Ογκολογικό Νοσοκομείο Αθηνών «ΑΓΙΟΣ ΣΑΒΒΑΣ».

Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να καλείτε στα τηλέφωνα 210 7487318 & 697 706 8223