Κύηση υψηλού κινδύνου: Kρίσιμη η έγκαιρη διάγνωση για την υγεία μητέρας και παιδιού

Αν και οι περισσότερες εγκυμοσύνες εξελίσσονται χωρίς προβλήματα, με φυσιολογική πορεία και χωρίς ιδιαίτερους κινδύνους, υπάρχει ένα ποσοστό γυναικών για τις οποίες η κύηση συνοδεύεται από αυξημένες πιθανότητες εμφάνισης επιπλοκών. Πρόκειται για τις λεγόμενες κυήσεις «υψηλού κινδύνου», οι οποίες, σύμφωνα με διεθνείς εκτιμήσεις, αφορούν περίπου το 8-10% του συνόλου των κυήσεων παγκοσμίως.

Ο Μαιευτήρας-Γυναικολόγος και Ενδοσκοπικός Χειρουργός Αναπαραγωγής, Δρ. Στέφανος Χανδακάς, απαντά στα βασικά ερωτήματα γύρω από την κύηση υψηλού κινδύνου, υπογραμμίζοντας τη σημασία της έγκαιρης διάγνωσης για την ασφάλεια μητέρας και εμβρύου.

Κύηση υψηλού κινδύνου: Kρίσιμη η έγκαιρη διάγνωση για την υγεία μητέρας και παιδιού

Πόσο καθοριστική είναι η έγκαιρη διάγνωση και συνεχής παρακολούθηση σε κύηση υψηλού κινδύνου, προκειμένου να αποφευχθούν σύνθετες επιπλοκές, όπως η προεκλαμψία ή ο διαβήτης κύησης; Τι ρόλο διαδραματίζει η διεπιστημονική ομάδα στην όλη διαδικασία;

Ξεκινώντας, ας ορίσουμε τι ονομάζεται «κύηση υψηλού κινδύνου»: είναι η εγκυμοσύνη κατά την οποία απειλείται η υγεία -ή ακόμη- και η ζωή της ίδιας της μητέρας ή του εμβρύου. Ορισμένες κυήσεις εξελίσσονται ως υψηλού κινδύνου, ενώ άλλες διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών ακόμη και πριν την σύλληψη. Για το λόγο αυτό, απαραίτητη κρίνεται η ολιστική φροντίδα και παρακολούθηση της γυναίκας, με σκοπό να αποφευχθούν μερικές συνήθεις επιπλοκές, όπως είναι, για παράδειγμα, ο σακχαρώδης διαβήτης ή η προεκλαμψία.

Η διεπιστημονική αυτή η ομάδα αποτελείται, πρωτίστως, από τον μαιευτήρα – γυναικολόγο, που συντονίζει την φροντίδα, αξιολογεί την πρόοδο της κυήσεως, καθώς επίσης, λαμβάνει και κρίσιμες αποφάσεις για την διαχείριση των επιπλοκών, τον ενδοκρινολόγο – διατροφολόγο που διαχειρίζεται τον διαβήτη ή άλλες ορμονικές ανισορροπίες, τον νεφρολόγο – καρδιολόγο σε περίπτωση προεκλαμψίας η προϋπάρχουσας υπέρτασης και την μαία, η οποία κατέχει καθοριστικό ρόλο στην καθημερινή υποστήριξη της εγκύου. Η έγκαιρη διάγνωση και παρακολούθηση είναι ακρογωνιαίοι λίθοι στην διαχείριση μίας κύησης υψηλού κινδύνου. Η συνολική προσέγγιση εστιάζει, όχι μόνο στην πρόληψη επιπλοκών, αλλά και στην βελτίωση της ποιότητας ζωής κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Πώς επηρεάζει η ηλικία της γυναίκας την πιθανότητα μια εγκυμοσύνη να χαρακτηριστεί ως υψηλού κινδύνου; Από ποια ηλικία και μετά θεωρείται αυξημένος ο κίνδυνος επιπλοκών;

Παράγοντες που καθιστούν μία κύηση ως «υψηλού κινδύνου» ποικίλλουν και αφορούν τόσο την μητέρα όσο και το μωρό. Μεταξύ αυτών είναι και ηλικία της ίδιας της εγκύου. Πράγματι, το νεα ρό της ηλικίας (<15 ετών) αλλά και η αυξημένη ηλικία (>35 ετών) της μητέρας μπορεί να σχετίζονται με υψηλότερο κίνδυνο επιπλοκών, αλλά αυτό δεν είναι αποτρεπτικό για τις γυναίκες να αποκτήσουν παιδιά. Η σύγχρονη προγεννητική φροντίδα και οι εξελιγμένες διαγνωστικές μέθοδοι επιτρέπουν την έγκαιρη ανίχνευση και αντιμετώπιση πιθανών επιπλοκών, με αποτέλεσμα όλο και περισσότερα υγιή παιδιά να γεννιούνται, ακολουθώντας τη σωστή ιατρική παρακολούθηση. Συνολικά, η ηλικία μπορεί να προσθέτει προκλήσεις, αλλά δεν αποτελεί εμπόδιο. Με την κατάλληλη φροντίδα και προετοιμασία, πολλές γυναίκες έχουν ασφαλείς εγκυμοσύνες και υγιή παιδιά, ανεξαρτήτως ηλικίας.

Υπάρχει περίπτωση μια κύηση υψηλού κινδύνου να έχει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία της μητέρας ή του παιδιού;

Μία κύηση υψηλού κινδύνου σχετίζεται με αυξημένες πιθανότητες επιπλοκών τόσο για τη μητέρα όσο και για το μωρό της, χωρίς αυτό να σημαίνει απαραίτητα ότι θα υπάρξουν σίγουρα προβλήματα. Όπως έχουμε ήδη αναφέρει, οτιδήποτε προκύψει κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή ακόμη και πριν από αυτή, μπορεί να αντιμετωπιστεί κατάλληλα με την αρωγή μιας σωστά καταρτισμένης διεπιστημονικής ομάδας.

Πότε θεωρείται απαραίτητη η γενετική συμβουλευτική σε περιπτώσεις σε κυήσεις υψηλού κινδύνου και ποια είναι η σημασία της στη λήψη αποφάσεων για την εγκυμοσύνη;

Μέσω της γενετικής συμβουλευτικής, οι μελλοντικοί γονείς μπορούν να κατανοήσουν και να αξιολογήσουν τους γενετικούς και κληρονομικούς παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την εγκυμοσύνη και την υγεία του εμβρύου. Είναι μία διαδικασία που συνδυάζει την γενετική ανάλυση και την ψυχοκοινωνική υποστήριξη, επιτρέποντας την λήψη ενημερωμένων αποφάσεων.

Η γενετική συμβουλευτική συνιστάται σε περιπτώσεις όπου υπάρχουν ενδείξεις αυξημένου κινδύνου για γενετικές ή χρωμοσωμικές ανωμαλίες στις εξετάσεις κυήσεων, σε βεβαρημένο οικογενειακό ιστορικό, σε συγγενείς πρώτου ή δεύτερου βαθμού με κληρονομικές παθήσεις, σε επαναλαμβανόμενες αποβολές, σε προχωρημένη ηλικία της μητέρας, ή έκθεση σε βλαβερούς παράγοντες ή λοιμώξεις (τοξοπλάσμωση) ή ακόμη και συγγένεια μεταξύ των γονέων.

Κάτω από αυτό το πρίσμα, η γενετική συμβουλευτική ενισχύει την κατανόηση των γονέων για πιθανά προβλήματα, προάγει την λήψη και την πρώιμη παρέμβαση και τέλος, υποστηρίζει την λήψη αποφάσεων πάντα με σεβασμό στις ανάγκες και τις αξίες της οικογένειας.

Είναι υποχρεωτικό ο τοκετός σε κύηση υψηλού κινδύνου να γίνει με καισαρική τομή ή υπάρχει πιθανότητα για φυσιολογικό τοκετό;

Μία κύηση υψηλού κινδύνου δεν είναι απαραίτητο ότι θα οδηγηθεί πάντα σε καισαρική τομή. Η απόφαση για τον τρόπο διενέργειας του τοκετού εξαρτάται από τη φύση του κινδύνου, την πορεία της εγκυμοσύνης και την γενική υγεία της μητέρας και του εμβρύου. Σε πολλές περιπτώσεις, ο φυσιολογικός τοκετός είναι εφικτός με την κατάλληλη ιατρική παρακολούθηση και φροντίδα. Η τελική απόφαση λαμβάνεται βάσει της ασφάλειας τόσο της μητέρας όσο και του μωρού της.

Γιατί η επιλογή ενός έμπειρου και εξειδικευμένου Μαιευτήρα είναι ιδιαίτερα σημαντική σε μια εγκυμοσύνη υψηλού κινδύνου;

Η επιλογή του κατάλληλου Μαιευτήρα είναι εξαιρετικά κρίσιμη για την εξασφάλιση της ασφαλούς και ομαλής πορεία της εγκυμοσύνης και του τοκετού, ιδιαίτερα αν πρόκειται για κύηση υψηλού κινδύνου. Ο σωστός Μαιευτήρας δεν παρέχει μόνο ιατρική φροντίδα, αλλά λειτουργεί και ως σύμβουλος, υποστηρικτής και συντονιστής της συνολικής διαχείρισης εγκυμοσύνης. Πρέπει να διαθέτει εμπειρία και εξειδίκευση σε κυήσεις υψηλού κινδύνου, να μπορεί να αναγνωρίσει εγκαίρως τυχόν επιπλοκές, καθώς και να διαχειριστεί το άγχος και την αβεβαιότητα των γονιών. Όπως γίνεται αντιληπτό, η επιλογή του κατάλληλου Μαιευτήρα είναι ζωτικής σημασίας για την έκβαση μιας εγκυμοσύνης, ιδίως αν συνυπάρχουν αυξημένοι κίνδυνοι. Ένας έμπειρος, προσιτός και συνεργάσιμος γιατρός μπορεί να κάνει τη διαφορά, εξασφαλίζοντας ότι η μητέρα και το μωρό λαμβάνουν την καλύτερη δυνατή φροντίδα, σε ένα περιβάλλον που εμπνέει εμπιστοσύνη και ασφάλεια.

Ευχαριστούμε θερμά για τις επιστημονικές πληροφορίες τον Μαιευτήρα-Γυναικολόγο, Ενδοσκοπικό Χειρουργό Αναπαραγωγής και Αναπληρωτή Καθηγητή της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Λευκωσίας κ. Στέφανο Χανδακά.