Σύνδρομο του τηγανητού ρυζιού: Το παράξενο φαινόμενο που λίγοι γνωρίζουν
Τζουλιάννα Καρνέζη
8 Αυγούστου 2025

Ορισμένα μαγειρεμένα τρόφιμα μπορούν να μολυνθούν με επικίνδυνα επίπεδα τοξικών βακτηρίων εάν αφεθούν σε θερμοκρασία δωματίου για μερικές ώρες — ακόμη και αν τα τρόφιμα στη συνέχεια αποθηκευτούν στο ψυγείο και αργότερα ξαναζεσταθούν. Αυτό ισχύει και για το ρύζι, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε έναν τύπο τροφικής δηλητηρίασης που ονομάζεται «σύνδρομο τηγανητού ρυζιού». Δείτε τι πρέπει να γνωρίζετε για τα συμπτώματα, τις αιτίες και τις θεραπείες για το σύνδρομο τηγανητού ρυζιού, καθώς και συμβουλές ειδικών για το πώς να μειώσετε τον κίνδυνο.
Τι είναι το σύνδρομο του τηγανητού ρυζιού
Το σύνδρομο τηγανητού ρυζιού περιγράφει έναν συγκεκριμένο τύπο τροφικής δηλητηρίασης που προκαλείται από το βακτήριο Bacillus cereus. Ο όρος «σύνδρομο τηγανητού ρυζιού» προέκυψε το 1971 από την πρώτη αναφερόμενη περίπτωση μόλυνσης από B. cereus σε κινέζικο εστιατόριο.
Το B. cereus ευδοκιμεί ιδιαίτερα σε αμυλούχα τρόφιμα, όπως ρύζι, ζυμαρικά, πατάτες και αρτοσκευάσματα, αν και μπορεί να μολύνει μια σειρά τροφίμων, όπως μαγειρεμένα κρέατα και λαχανικά, γαλακτοκομικά προϊόντα, πουτίγκες και σούπες. Το Bacillus cereus υπάρχει συνήθως στο περιβάλλον, στο έδαφος, αλλά δεν προκαλεί προβλήματα μέχρι να αποκτήσει ένα αμυλούχο άλευρο για να αναπτυχθεί και να έχει κατάλληλες συνθήκες θερμοκρασίας που τον βοηθούν να πολλαπλασιαστεί. Εάν το τηγανητό ρύζι αφεθεί σε θερμοκρασία δωματίου για λίγο, το Bacillus cereus μπορεί να πολλαπλασιαστεί σε επίπεδα που μπορούν να προκαλέσουν δηλητηρίαση.
Συμπτώματα του συνδρόμου τηγανητού ρυζιού
Υπάρχουν δύο τύποι τροφικής δηλητηρίασης που προκαλούνται από το B. cereus : η διάρροια και ο εμετός. Στη διάρροια το σώμα παράγει B. cereus στο λεπτό έντερο. Στη δεύτερη μορφή η τοξίνη έχει ήδη σχηματιστεί στο φαγητό σας πριν το φάτε και ο εμετός είναι το κύριο σύμπτωμα. Αυτός είναι ο τύπος τροφικής δηλητηρίασης από B. cereus που σχετίζεται περισσότερο με το ρύζι. Είναι πιθανό, ωστόσο, να εμφανίσετε τόσο έμετο όσο και διάρροια με το σύνδρομο τηγανητού ρυζιού. Άλλα συμπτώματα του συνδρόμου τηγανητού ρυζιού περιλαμβάνουν:
- Πυρετός
- Ναυτία
- Πόνος στο στομάχι και κράμπες
Τα συμπτώματα είναι παρόμοια με αυτά που προκαλούνται από νοροϊό, την κύρια αιτία τροφιμογενών ασθενειών, αλλά είναι πιο πιθανό να υποδηλώνουν σύνδρομο τηγανητού ρυζιού εάν εμφανιστούν λίγο μετά την κατανάλωση μολυσμένης τροφής. Τα συμπτώματα του συνδρόμου τηγανητού ρυζιού συνήθως ξεκινούν μισή έως έξι ώρες μετά την κατανάλωση του μολυσμένου τροφίμου, ενώ η λοίμωξη από νοροϊό συνήθως προκαλεί συμπτώματα 12 έως 48 ώρες μετά την έκθεση. Οι περισσότεροι με σύνδρομο τηγανητού ρυζιού σταματούν να εμφανίζουν συμπτώματα εντός 24 ωρών και αναρρώνουν πλήρως μέσα σε λίγες ημέρες.
Αιτίες και παράγοντες κινδύνου για το σύνδρομο τηγανητού ρυζιού
Τα χαμηλά επίπεδα βακτηρίων B. cereus είναι γενικά ακίνδυνα, αλλά τα σπόρια μπορούν να πολλαπλασιαστούν γρήγορα σε μαγειρεμένο ρύζι και άλλα αμυλούχα τρόφιμα που έχουν αφεθεί σε πάγκο ή εστία σε θερμοκρασία δωματίου, καθιστώντας τα επικίνδυνα μέσα σε λίγες ώρες. Αυτά τα βακτήρια μπορούν να υπάρχουν και σε άλλα τρόφιμα, αλλά υπάρχει κάτι στο ζεστό και υγρό ρύζι που ψύχεται σε θερμοκρασία δωματίου που δημιουργεί το τέλειο σενάριο για την ανάπτυξη και τον πολλαπλασιασμό αυτών των βακτηρίων. Έρευνες έχουν δείξει ότι τα τοξικά σπόρια σε αυτό το περιβάλλον μπορούν να διπλασιαστούν σε μόλις 20 λεπτά.
Το σύνδρομο του τηγανητού ρυζιού ονομάζεται επίσης σύνδρομο ξαναζεσταμένου ρυζιού, υπογραμμίζοντας το γεγονός ότι η θερμότητα μπορεί να μην σκοτώσει το B. cereus , καθώς τα βακτήρια μπορούν να σχηματίσουν σπόρια που του επιτρέπουν να επιβιώνει περισσότερο σε ακραίες θερμοκρασίες. Με αυτόν τον τρόπο, το B. cereus διαφέρει από άλλα κοινά τροφιμογενή βακτήρια όπως η σαλμονέλα και το E. coli , τα οποία πεθαίνουν όταν εκτίθενται σε υψηλή θερμότητα.

Θεραπεία για το σύνδρομο τηγανητού ρυζιού
Δεν υπάρχει συγκεκριμένη θεραπεία για το σύνδρομο του τηγανητού ρυζιού. Οι περισσότεροι αναρρώνουν πλήρως με ξεκούραση και άφθονο νερό. Μην λαμβάνετε φάρμακα που προορίζονται για την αντιμετώπιση της διάρροιας, εκτός εάν σας το συστήσει γιατρός, καθώς αυτά τα φάρμακα μπορεί να εμποδίσουν τον οργανισμό να αποβάλει τις τοξίνες και να παρατείνουν την ασθένεια. Ορισμένα άτομα που είναι ευάλωτα σε επιπλοκές από βακτηριακές ασθένειες, όπως τα παιδιά ή άτομα με υποκείμενες παθήσεις ή εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, μπορεί να χρειαστούν ιατρική φροντίδα. Εάν τα συμπτώματα είναι πολύ σοβαρά, ο γιατρός περίθαλψης μπορεί να συνταγογραφήσει ένα αντιβιοτικό.
Πώς να αποτρέψετε το σύνδρομο του τηγανητού ρυζιού
Για να αποτραπεί η ανάπτυξη των βακτηρίων B. cereus σε επιβλαβή επίπεδα, συνιστάται η ψύξη των ευπαθών τροφίμων εντός δύο ωρών μετά το μαγείρεμα. Όμως ενώ η ψύξη επιβραδύνει σημαντικά την ανάπτυξη των βακτηρίων, δεν την σταματά εντελώς. Γενικά, οι ειδικοί στην ασφάλεια των τροφίμων συνιστούν να μην φυλάσσετε μαγειρεμένο ρύζι και παρόμοια αμυλούχα τρόφιμα στο ψυγείο για περισσότερο από μία ημέρα, καθώς ο αριθμός των βακτηρίων μπορεί να αρχίσει να αυξάνεται σε ανθυγιεινά επίπεδα. Ακολουθήστε αυτές τις συμβουλές για το πώς να αποτρέψετε το σύνδρομο τηγανητού ρυζιού:
- Διατηρήστε το άβραστο ρύζι και τα ζυμαρικά σε δροσερό και ξηρό μέρος μέχρι να είναι έτοιμα για μαγείρεμα.
- Πλύνετε τα χέρια σας με σαπούνι και νερό πριν αγγίξετε τρόφιμα.
- Μαγειρέψτε καλά το ρύζι ή τα ζυμαρικά σας χρησιμοποιώντας βραστό νερό
- Μην αφήνετε μαγειρεμένο φαγητό έξω για περισσότερο από δύο ώρες. Μεταφέρετε τα περισσεύματα σε δοχεία και τοποθετήστε τα αμέσως στο ψυγείο.
- Ξαναζεστάνετε το φαγητό μόνο μία φορά.
- Αν έχουν περάσει περισσότερες από δύο ημέρες από τότε που μαγειρέψατε το φαγητό, πετάξτε το, ακόμα κι αν το έχετε αποθηκεύσει σωστά στο ψυγείο.
Τα συμπτώματα του συνδρόμου τηγανητού ρυζιού συνήθως υποχωρούν από μόνα τους μετά από 24 ώρες, αλλά τα άτομα που είναι επιρρεπή σε επιπλοκές από βακτηριακές λοιμώξεις μπορεί να χρειαστούν ιατρική περίθαλψη.
Ακολουθήστε το jenny.gr στο google news και μάθετε τα πάντα γύρω από τη διατροφή, τη γυμναστική, το σεξ και την ψυχική υγεία.