Στοκχόλμη: Εκεί όπου η καθημερινότητα είναι smoke-free και η ευεξία έχει γίνει τρόπος ζωής

Το fika είναι για τους Σουηδούς μια πολιτιστική παράδοση που σηματοδοτεί ένα διάλειμμα για καφέ, συνήθως μαζί με ένα γλυκό ή σνακ, για κοινωνικοποίηση και χαλάρωση από την καθημερινότητα. Περισσότερο όμως από ένα απλό διάλειμμα, το fika είναι μια αφορμή για να κάνεις μια μικρή παύση, προκειμένου να απολαύσεις τη συζήτηση με την παρέα και να αποσυμπιεστείς από τη ρουτίνα. Είναι θα λέγαμε ένας τρόπος ζωής.

Οι Σουηδοί φαίνεται πως έχουν βρει τον τρόπο να ζουν κάπως διαφορετικά την καθημερινότητά τους. Αυτό το καταλαβαίνεις από την πρώτη στιγμή που θα βρεθείς στη χώρα, αλλά και την πρωτεύουσά της, τη Στοκχόλμη. Αν περπατήσεις στους δρόμους της μεγαλύτερης σκανδιναβικής πόλης θα νιώσεις πως όλα έχουν βρει τον δικό τους τρόπο να ξεχωρίζουν.

Ο αέρας είναι καθαρός, κάθε σημείο της πρωτεύουσας σε καλεί να το ανακαλύψεις, να σταματήσεις για έναν καφέ δίπλα στο νερό, να απολαύσεις τη minimal αισθητική της σκανδιναβικής αρχιτεκτονικής, ενώ υπάρχει και μια ακόμη λεπτομέρεια, που κάνει τη διαφορά: οι Σουηδοί δεν καπνίζουν. Δεν είναι μόνο η εικόνα έξω από τα καφέ και τα εστιατόρια, όπου απουσιάζουν τα σύννεφα καπνού. Είναι η αίσθηση πως βρίσκεσαι σε μια κοινωνία που έχει ήδη ενσωματώσει έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής, πολύ πιο κοντά στο wellness και την ισορροπία.

Σουηδία, η πρώτη smoke-free χώρα στον κόσμο

Η Σουηδία είναι η πρώτη χώρα που πέτυχε τον στόχο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για smoke-free κοινωνία, 16 χρόνια νωρίτερα από το 2040. Σήμερα, μόλις το 4,5% των ενηλίκων καπνίζει καθημερινά.

Οι αριθμοί άλλωστε μιλούν από μόνοι τους. Η θνησιμότητα από καρκίνο του πνεύμονα στους άνδρες είναι 61% χαμηλότερη από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ενώ οι θάνατοι από νοσήματα που σχετίζονται με το κάπνισμα είναι σχεδόν 40% χαμηλότεροι.

Πίσω από αυτή την επιτυχία δεν βρίσκεται μια λογική απαγορεύσεων, αλλά ένα μοντέλο που προωθεί την ενημέρωση, την πρόσβαση σε ασφαλέστερες εναλλακτικές και μια φορολογική πολιτική που διευκολύνει τη μετάβαση. Ένα μοντέλο που έχει υιοθετήσει την έννοια του healthy lifestyle σε κάθε πτυχή της καθημερινότητας.

OMNI™: Η γνώση ως οδηγός αλλαγής

Η αφορμή του ταξιδιού μας στη Στοκχόλμη ήταν το κάλεσμα της BAT Hellas (British American Tobacco Hellas) για το λανσάρισμα του OMNI™, μιας πλατφόρμας γνώσης που φιλοδοξεί να αλλάξει τον τρόπο που βλέπουμε το μέλλον χωρίς τσιγάρο.

Στο Εθνικό Μουσείο Επιστήμης και Τεχνολογίας, όπου πραγματοποιήθηκε η παρουσίαση, επιστήμονες και ειδικοί μίλησαν για το πώς η καινοτομία και η επιστήμη μπορούν να οδηγήσουν σε ασφαλέστερες επιλογές για τους καπνιστές. Από τα σακουλάκια νικοτίνης που έχουν γίνει mainstream στη Σουηδία μέχρι τις εναλλακτικές τεχνολογίες, η φιλοσοφία είναι ξεκάθαρη: ενημέρωση, επιλογές και στήριξη της αλλαγής.

Το OMNI™ δεν είναι απλώς μια ψηφιακή πλατφόρμα. Είναι ένα hub πληροφορίας που προσκαλεί όλους, από επιστήμονες μέχρι πολίτες, να φανταστούν πώς μπορεί να μοιάζει μια καθημερινότητα χωρίς καπνό.

Η εμπειρία όμως δεν περιορίστηκε μόνο στο event. Στη βόλτα στη Στοκχόλμη το «σουηδικό μοντέλο» φαινόταν παντού. Στα ποδήλατα που γέμιζαν τους δρόμους και τις πεζογέφυρες, στη minimal αισθητική που αποπνέει η πόλη και προσκαλεί σε έναν πιο ήρεμο, πιο mindful τρόπο ζωής, αλλά και στα σημεία πώλησης που προωθούν τα ιδιαίτερα δημοφιλή στη Σουηδία, σακουλάκια νικοτίνης.

Καταλαβαίνει, λοιπόν, κανείς πως το smoke-free δεν είναι απλώς μια πολιτική υγείας, είναι μέρος μιας συνολικότερης κουλτούρας που ενισχύει το wellness, την πρόληψη και την ευεξία.

Ένα μάθημα για το μέλλον

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στο πλαίσιο του OMNI™, με τους σημερινούς ρυθμούς η Ε.Ε. δεν αναμένεται να πετύχει τον στόχο της smoke-free κοινωνίας πριν από το 2100.

Αν όμως υιοθετηθεί το σουηδικό μοντέλο, πάνω από 3,5 εκατομμύρια ζωές θα μπορούσαν να σωθούν μέσα στην επόμενη δεκαετία. Η Σουηδία δείχνει ότι ένας κόσμος χωρίς τσιγάρο δεν είναι μια μακρινή ουτοπία, αλλά μια πραγματικότητα που μπορεί να χτιστεί βήμα βήμα, όταν η επιστήμη συναντά τη βούληση και οι κοινωνίες επιλέγουν την υγεία.

Τι κρατάμε από αυτό το ταξίδι;

Η εικόνα μιας smoke-free πόλης δεν είναι μόνο στατιστικά ή πολιτικές. Είναι το συναίσθημα που σου αφήνει η καθημερινότητα: να περπατάς ελεύθερα, να αναπνέεις καθαρά, να ζεις σε ρυθμούς που βάζουν την υγεία στο επίκεντρο.

Η Σουηδία είναι το παράδειγμα ότι μια healthy καθημερινότητα χωρίς τσιγάρο μπορεί να γίνει κανόνας και όχι εξαίρεση. Και αυτό το μάθημα, ίσως είναι το πιο πολύτιμο «σουβενίρ» που μπορεί να φέρει κανείς πίσω από ένα ταξίδι στη σκανδιναβική πρωτεύουσα.