Πως μεταφράζεται ο χρόνος για κάποιες σημαντικές προσωπικότητες της χώρας μας;
Στη φιλοσοφία…Στέλιος Ράμφος«Είμαστε ο χρόνος μας και όχι μέσα στον χρόνο, όπως οι Αρχαίοι που αντιλαμβάνονταν τον χρόνο σαν φυσική οντότητα και αναρωτιόντανε “τι είναι;”. Τα ρολόγια μετρούν την απόσταση που μας χωρίζει από τον θάνατο στα “τώρα” που φεύγουν χωρίς γυρισμό από την ζωή μας, ενώ εμείς, τα υποκείμενα του χρόνου μας, δεν μένει παρά να αναλάβουμε θαρραλέα το αναπόφευκτο… Στον χρόνο διαρκεί και τον κάνει να διαρκεί ο άνθρωπος με το ζωντανό παρόν, που συγκρατεί επάνω του το παρελθόν και εγκυμονεί το μέλλον. Το ρεύμα του χρόνου δεν κυλά αδιάφορα διαπερνά ενεργά τη ζωή, η οποία του δίνει μορφή και περιεχόμενο με την ησυχία ή την ανησυχία μας για τα πράγματα, την επιμονή ή την παραίτηση, την αισιοδοξία ή την απαισιοδοξία. Με το νόημα να πηγάζει από το ζωντανό μας παρόν, ο χρόνος σχηματίζει την συνείδηση αντί να την πνίγει, σφραγίζει την περατότητα μας με την απειρία που διαθέτει ως πνευματικό ή καλύτερα ως ηθικό γεγονός».
(Απόσπασμα από το βιβλίο «Υπάρχεις σαν μοίρα – Διαλέξεις για το “Είναι και χρόνος”».
Ένας ποιητικός ορισμός του χρόνου από την Κική ΔημουλάΧρόνος είναι ό,τι μεσολαβεί και μετατρέπει.
Διαιρείται σε στιγμές.
Στιγμή είναι βέβαια,
Ένα τίποτε του χρόνου,
Όμως χωράει τ’ αποκορυφώματα…
(«Ορισμοί»)
Στην αστρολογία….Κώστας Λεφάκης«Για μένα ο χρόνος υπολογίζεται με την περιστροφή της Γης γύρω από τον Ήλιο και με βασικούς άξονες τις ισημερίες και τα ηλιοστάσια. Θεσμικά η αλλαγή του έτους έρχεται την 1η Ιανουαρίου, αλλά σύμφωνα με την αστρολογία ο κύκλος της ζωής ανανεώνεται όταν ο Ήλιος στη συμβολική του πορεία διέρχεται από το σημείο Γ της εαρινής ισημερίας. Κάθε φορά που συμβαίνει αυτό λοιπόν, δηλαδή κάθε φορά που επανέρχεται η εαρινή ισημερία, ολοκληρώνεται ένας γήινος χρόνος. Από την άλλη, υπάρχει ο κύκλος των τεσσάρων εποχών: άσχετα με τις μετεωρολογικές συνθήκες που επικρατούν κάθε φορά, αυτός ο κύκλος είναι ένα παγκόσμιο ρολόι που μετράει τον χρόνο. Και αυτό το ρολόι έχει υποδιαιρέσεις: τις εβδομάδες και τις εορτές – θρησκευτικές, εθνικές ή και παγκόσμιες. Πιο ουσιαστικά φαινόμενα για το μέτρημα θεωρώ πάντως τον σχηματισμό της Νέας Σελήνης και εκείνον της Πανσελήνου. Αυτά τα κομβικά σημεία υπάρχουν άλλωστε στα περισσότερα θρησκευτικά καλεντάρια πολλών λαών, διότι έχει παρατηρηθεί ότι η αέναη σχέση Νέας Σελήνης και Πανσελήνου ασκεί έντονη επιρροή στην ανθρώπινη ζωή πάνω στον πλανήτη, ότι ορισμένα σύντομα χρονικά διαστήματα επηρεάζουν πλατιά τους ανθρώπους, τους λαούς, τις διαθέσεις, τις σχέσεις».
Στην επιστήμη και στον αθλητισμό...Γιώργος Ιωάννης Τσιάνος«Τον χρόνο τον αντιλαμβάνομαι σε όλο το οξύμωρο μεγαλείο του: είναι φίλος και αντίπαλος, ολέθριος και ευεργετικός. Όσον αφορά την ιατρική μου ιδιότητα, ο χρόνος είναι ζήτημα υψίστης σημασίας για την ταχεία αντιμετώπιση του ασθενούς, την εξέλιξη και την αποκατάστασή του. Όσον αφορά την κολυμβητική και ορειβατική πτυχή της ζωής μου, η πορεία του χρόνου αντιστρέφεται: απαιτείται τεράστια επιμονή για την προετοιμασία του κάθε εγχειρήματος, καθώς και τιτάνια υπομονή μέχρι τη στιγμή που οι συνθήκες θα επιτρέψουν την εκκίνηση κάποιας συγκεκριμένης προσπάθειας. Κατά τη διάρκεια των εγχειρημάτων ο χρόνος είναι σύντροφος με μια αόριστη αλλά και σαφώς μετρήσιμη έννοια.
Ο χρόνος δε μπορεί να προσδιοριστεί με απόλυτο τρόπο – μπορεί να σημαίνει μήνες, χρόνια και ολόκληρη ζωή. Όμως σε επιμέρους πεδία ο χρόνος που περνάει κατά τη διάρκεια μιας προσπάθειας είναι επακριβώς μετρήσιμος και κάθε λεπτό του έχει μεγάλη σημασία για την πρόοδο που πρέπει να σημειωθεί, τις κινήσεις που πρέπει να γίνουν, τις αποφάσεις που πρέπει να παρθούν. Με αυτή την έννοια, η στήριξή μου στον σύλλογο Ορίζοντας είναι απολύτως κατανοητή. Για μένα ο σύλλογος παραπέμπει στην υπομονή, στην επιμονή και στην ελπίδα ότι στο τέλος της ημέρας θα πάνε όλα καλά».
Στη γηριατρική…Θάνος Μπενέτος«Η θεότητα Ηώς δεν άντεχε στην ιδέα ότι ο θνητός εραστής της, ο Τιθωνός, θα πέθαινε. Έτσι ζήτησε από τον Δία να τον κάνει αθάνατο. Ο Δίας της έκανε τη χάρη, αλλά μια και η Ηώς αμέλησε να ζητήσει αιώνια νιότη για τον Τιθωνό, αναγκάστηκε να περάσει τη δική της αιωνιότητα δίπλα σε έναν ανήμπορο γερόντιο. Με άλλα λόγια, ο χρόνος μας φθείρει, μας γερνάει, μας κλέβει τη νιότη και την ευρωστία μας. Κάνει όμως και μερικά ανεκτίμητα καλά: μας ωριμάζει ως προσωπικότητες, μας μαθαίνει πώς να ζούμε με τον εαυτό μας και με τους άλλους.
Όταν φτάνουν τα πενήντα, οι περισσότεροι άνθρωποι πανικοβάλλονται. Πολλοί αρνούνται να δεχτούν την ηλικία τους, ντύνονται όπως όταν ήταν τριαντάρηδες, υποβάλλουν τον εαυτό τους σε αισθητικές χειρουργικές επεμβάσεις, εμφυτεύουν μαλλιά, αποφεύγουν τους καθρέφτες που δεν κολακεύουν το σώμα τους. Άλλοι υποτάσσονται. Δεν κάνουν τίποτα καινούργιο στη ζωή και μειώνουν αυτά που έκαναν. Συρρικνώνονται… Τέλος, υπάρχουν κι εκείνοι που προσαρμόζονται ως ενεργητικά και ελεύθερα άτομα: δέχονται ότι δε μπορούν (ή και δε θέλουν) να κάνουν ότι έκαναν δέκα χρόνια νωρίτερα και ότι δεν έχουν τους ίδιους ρυθμούς και τις ίδιες λειτουργικές δυνατότητες. Έτσι προσπαθούν να κρατήσουν το σώμα και το μυαλό τους σε καλή κατάσταση, διερευνώντας νέες δυνατότητες και πεδία δράσης. Οι δύο πρώτες στάσεις ζωής οδηγούν σε αδιέξοδο, σε κατάθλιψη. Όσο πιο γρήγορα συμφιλιωνόμαστε με τον χρόνο, τόσο καλύτερα γερνάμε».
Στην αστροφυσική…Διονύσης Σιμόπουλος«Αν και η έννοια του χρόνου, συνδεόμενη με την καθημερινότητα μας, μοιάζει κοινότοπη, κανείς δεν ξέρει τι είναι ο χρόνος! Ακόμη και ο Αϊνστάιν δεν έδωσε την απάντηση, παρ’ ότι δαπάνησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του αντιμετωπίζοντας τέτοιου είδους έννοιες. Όμως μας δίδαξε, με βάση τη σχετικότητα, ότι ο χώρος και ο χρόνος σχετίζονται άμεσα μεταξύ τους: ζούμε σε ένα σύμπαν τεσσάρων διαστάσεων, το οποίο ο Αϊνστάιν ονόμασε χωροχρόνο και στο οποίο η διάσταση του χρόνου δεν είναι άμεσα εμφανής. Αισθανόμαστε τη ροή του χρόνου σαν γεγονότα που έρχονται προς εμάς από το μέλλον και χάνονται πίσω μας στο παρελθόν, εφόσον ένα αντικείμενο δεν μπορεί να υπάρχει στον χώρο χωρίς τη διάσταση του χρόνου. Ο Αϊνστάιν μας περιέγραψε επίσης τι συμβαίνει στον χρόνο όταν παρατηρούμε από ένα αντικείμενο που πλησιάζει την ταχύτητα του φωτός ή όταν πλησιάζουμε ορισμένα αντικείμενα μεγάλης βαρύτητας όπως είναι οι μαύρες τρύπες, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι γνώριζε τι είναι ο χρόνος. Ομοίως, οι σύγχρονοι φυσικοί δεν μας διευκρινίζουν τη φύση του χρόνου. Μιλάμε δηλαδή για το πέρασμα του χρόνου και όχι για το τι είναι ή για το πώς δημιουργήθηκε ο χρόνος. Για παράδειγμα, πάρτε όλα όσα βλέπουμε στο σύμπαν. Επειδή απαιτείται η παρέλευση κάποιου χρόνου για να φτάσει έως εμάς το φως από τα απόμακρα άστρα και τους γαλαξίες, βλέπουμε τις εικόνες τους όπως ήταν στο παρελθόν και όχι όπως είναι τη στιγμή που τα κοιτάμε. Το φως του Ήλιου φερ’ ειπείν, καθώς τρέχει με την ταχύτητα του φωτός (300.000 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο), χρειάζεται 8,5 περίπου λεπτά για να φτάσει μέχρι τη Γη άρα τον βλέπουμε όπως ήταν πριν από 8,5 λεπτά. Έτσι, όσο πιο μακριά βλέπουμε μέσα στο σύμπαν, τόσο πιο πολύ εισχωρούμε στο παρελθόν. Αυτή είναι άλλωστε η σύγχρονη αντίληψη που έχουμε για το χωροχρονικό μας σύμπαν και την αρχή του χρόνου».
Απόσπασμα από το περιοδικό ΓΥΝΑΙΚΑ 
