2 Απριλίου: Παγκόσμια ημέρα παιδικού βιβλίου.
«Η ανάγνωση των καλών βιβλίων είναι σαν τη συνομιλία με τους τελειότερους ανθρώπους του παρελθόντος.» Ρενέ Ντεκάρτ
Σημέρα είναι η μέρα των γενεθλίων του μεγάλου Δανού παραμυθά Χανς Κρίστιαν Άντερσεν (2 Απριλίου 1805) και η γιορτή του παιδικού βιβλίου...
Οι περισσότεροι από εμάς θυμόμαστε το πρώτο βιβλίο που έπεσε στα χέρια μας. Το διαβάσαμε όλο μονορούφι, από το πρωί ως την καληνύχτα της μαμάς. Εκεί ανοίξαμε το μικρό φως και φτάσαμε ως την τελευταία σελίδα. Μια περιπέτεια, ένα μοντέρνο παραμύθι ή μια φανταστική ιστορία, απολαυστική και σουρεαλιστική, είναι το βιβλίο των δικών μας παιδικών χρόνων.
Ο προσανατολισμός των παιδιών μας προς τον κόσμο του βιβλίου είναι εξαιρετικής σημασίας γιατί τους δίνει τη δυνατότητα να ονειρευτούν, να σκεφτούν και να αναπτύξουν τη δική τους φαντασία. Η ώρα που ένα παιδί θα μείνει μόνο με το βιβλίο του, αξίζει όσο δύο διδακτικές ώρες στο σχολείο, αφού είναι πιο ήρεμο και η συγκέντρωση του μεγαλύτερη. Έτσι τα μηνύματα, οι λέξεις και η αισθητική περνούν αμέσως στον κόσμο συνειδητού-ασυνείδητου ανοίγοντας χώρο για την καλλιέργεια της ψηχής.
Ευτυχώς για την Ελληνική λογοτεχνία, οι παραμυθάδες είναι πολλοί και τα βιβλία μας εξαιρετικής ποιότητας. Πολλές φορές μάλιστα διδακτικά και αποκαλυπτικά ακόμα και για εμάς τους "μεγάλους" .
Παραθέτουμε μερικές σκέψεις του πιο Έλληνα παραμυθά Ευγένιου Τριβιζά (
http://www.paidevo.gr)
"Ευγένιος Τριβιζάς: Μέσα σε κάθε λέξη… πάλλεται ένα συναίσθημα"
Αγαπητέ μας κύριε Τριβιζά, πως αποφασίσατε να ασχοληθείτε με την παιδική λογοτεχνία;
Θυμάμαι όταν ήμουν παιδί και άκουγα κάποιο παραμύθι στεναχωριόμουν όταν τελείωνε. Δεν ήθελα να έχει τέλος. Aισθανόμουν σαν να είχα εισέλθει σε ένα κόσμο μαγικό και ξαφνικά οι ήρωές του με άφηναν στα κρύα του λουτρού. Μου κακοφαινόταν να μην ξέρω τι γινόταν μετά. Έτσι μες στο μυαλό μου προσπαθούσα να συνεχίσω και να δω αυτό το μετά. Σκεφτόμουν λοιπόν για παράδειγμα ότι πάω και βρίσκω τον δράκο που τον έχει νικήσει ο πρίγκιπας και είναι τραυματισμένος, ετοιμοθάνατος, οπότε του δίνω τις πρώτες βοήθειες, του βάζω οξυζενέ και ιώδιο στις πληγές του, γίνεται καλά και μου λέει ένα μυστικό για να βρω τον θησαυρό. Τέτοιες φανταστικές περιπέτειες αποτελούσαν την πρώτη ύλη των δικών μου παραμυθιών.
Ποιο είναι το μυστικό σας, πώς καταφέρνετε να προσεγγίσετε με τόση ευαισθησία την παιδική ψυχή;
Δεν υπάρχει κάποιο μυστικό. Αρκεί να καταλάβει κανείς ότι, όπως είπε ο Σεντάκ, ο συγγραφέας παιδικών βιβλίων δεν επιχειρεί να μεταδώσει μια απλουστευμένη εκδοχή του κόσμου, αλλά να ανακαλύψει τις μυστικές σχέσεις και τις μυθικές αλήθειες της παιδικής ηλικίας. Για την συγγραφή παραμυθιών αρκεί να αφήσει κατά μέρος την σοβαροφάνειά του και να αντικρύσει τον κόσμο με τα μάτια του παιδιού, με τον δικό τους αυθορμητισμό και την δική τους φρεσκάδα χωρίς θεωρητικές προδιαγραφές και παρωπίδες.
Στα μάτια του κάθε παιδιού το κάθε μικρό αντικείμενο, όσο ασήμαντο και αν φαίνεται, είναι κάτι μαγικό, κρύβει πάντα κάποιο παραμύθι. Παραμύθια κρύβουν τα καλαμάκια της πορτοκαλάδας, τα ξυλάκια των παγωτών, τα κουκούτσια των πετροκέρασων, τα τούλια της μπομπονιέρας, τα χρυσόχαρτα από καραμέλες, τα καμένα σπίρτα, οι σαπουνόφουσκες, οι κύβοι της ζάχαρης και οι βελούδινες κορδέλες. Αν προσπαθήσουμε να δούμε τον κόσμο από αυτή τη σκοπιά, όλα γίνονται πολύ πιο απλά και απολαυστικά.
Νιώθετε ότι τα έργα σας απευθύνονται μόνο στα παιδιά ή και στους μεγάλους;
Πιστεύω ότι το καλό παραμύθι είναι όχι μόνο δια-χρονικό, αλλά και
δια-ηλικιακό. Μπορεί δηλαδή να το απολαμβάνει εξίσου και ο μικρός και ο μεγάλος αναγνώστης. Ο καθένας είναι σε θέση να αντλεί από το κείμενο κάτι διαφορετικό. Ο Zohar Shavit προσπαθώντας να ερμηνεύσει την επιτυχία κλασικών βιβλίων που είναι εξίσου δημοφιλή σε ενήλικες και παιδιά καταλήγει στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για αμφίσημα κείμενα με διττή υπόσταση και τουλάχιστον δύο εξυπακουόμενες κατηγορίες αναγνωστών: το αθώο παιδί και τον έμπειρο ενήλικα. Δηλαδή, τα κείμενα αυτά μοιάζουν με πολυπρισματικές μαγικές εικόνες που δέχονται πολλαπλές θεωρήσεις: τον «Μικρό Πρίγκηπα» του Εξυπερύ και «Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων» για παράδειγμα μπορεί να τα απολαύσει τόσο ένα μικρό παιδί όσο και ένας έμπειρος φιλόσοφος.
Γι’ αυτόν το λόγο προσπαθώ να γράφω έργα διηλικιακά, ιστορίες που να απολαμβάνουν τόσο οι μικροί, όσο και οι μεγάλοι αναγνώστες. Ας μην ξεχνάμε ότι η μύηση των παιδιών στα βιβλία ξεκινάει με τους γονείς να διαβάζουν βιβλία στα μικρά παιδιά τους. Αν τα κείμενα αυτά είναι για τους ίδιους ανούσια, βαρετά ή ανιαρά, η όλη διαδικασία καταλήγει να γίνεται αγγαρεία. Η έννοια της συναπόλαυσης είναι καθοριστική σε αυτό τον τομέα. Χαρακτηριστική είναι η φράση που μου είπε πριν μερικές μέρες ένας πατέρας όταν με γνώρισε σε μια εκδήλωση. «Μαζί σας περάσαμε με τα παιδιά μας τα ωραιότερα καλοκαίρια μας».
Διαβάστε ακόμα:
Ένα βιβλίο που γίνεται παιχνίδι Γιατί πρέπει να μαθαίνουμε τα παιδιά να μελετούν και μόνα τους Η συναισθηματική νοημοσύνη 
