28 οινοπαραγωγοί του βορειοελλαδικού χώρου προτείνουν 8 διαδρομές στους αμπελότοπους της Θεσσαλίας (Ραψάνη, Κρανιά), της Ηπείρου, της Μακεδονίας και της Θράκης. O επισκέπτης μπορείς να σταματήσει στα οινοποιεία και να δοκιμάσει κρασιά στον χώρο που παράγονται, να γνωρίσει τους ανθρώπους που τα φτιάχνουν και να ανακαλύψει τη γαστρονομία της κάθε περιοχής, εκεί όπου τα αρώματα και η γεύση μοιάζουν να εναρμονίζονται με τον τόπο.
Διαδρομή των θεών του Ολύμπου
Η πανέμορφη Ραψάνη είναι φημισμένη για την πλούσια βλάστηση, την υπέροχη θέα, το μαλακό κλίμα, το γάργαρο δροσερό νερό από πηγές του Ολύμπου και βεβαίως για το κρασί της. Ο αμπελώνας της, έκτασης κάτι λιγότερο από 2.000 στρέμματα και με παραγωγή σταφυλιών που μόλις ξεπερνά τους 1.000 τόνους, σκαρφαλώνει στις βουνοκορφές του προφήτη Ηλία, στις κοινότητες Ραψάνης, Πυργετού, Αμπελακίων. Τα περισσότερα αμπέλια είναι φυτεμένα από την πλευρά των Τεμπών για να έχουν ανατολική και νοτιοανατολική έκθεση στον ήλιο, σε υψόμετρο που ξεκινά από τα 100 και φτάνει στα 700 μέτρα. Καλλιεργούνται τρεις ποικιλίες, όλες ερυθρές: Ξινόμαυρο, Κρασάτο, Σταυρωτό. Από τη συνοινοποίησή τους παράγεται η Ραψάνη, ερυθρό κρασί με ένταση στο πικάντικο μπουκέτο και τις καμπύλες του σώματος.
Στις ανατολικές πλαγιές του Ολύμπου, στον παραδοσιακό οικισμό της Κρανιάς με το υπέροχο μικροκλίμα, τις αραιές βροχοπτώσεις, το δροσερό καλοκαίρι με τις πρωινές αύρες του Αιγαίου και τους βουνίσιους απογευματινούς αέρηδες του Ολύμπου και το εξαιρετικό υπέδαφος φυτεύτηκαν οι γαλλικές ποικιλίες Chardonnay, Cabernet Sauvignon και Merlot. Από αυτές παράγονται ο λευκός και ερυθρός Τοπικός Οίνος Κρανιάς.
Διαδρομή της Ηπείρου
Η φρεσκάδα και την αρωματική φινέτσα των λευκών κρασιών της Ζίτσας και η βουνίσια στιβαρότητα των ερυθρών του Μετσόβου.
Ο λόρδος Βύρωνας και ο συνταξιδιώτης του John Hobhouse, πριν από δύο αιώνες πέρασαν ένα διήμερο στο μοναστήρι του Προφήτη Ηλία στη Ζίτσα. Το φυσικό περιβάλλον μάγεψε τόσο πολύ τον ποιητή, ώστε έγραψε ένα μακροσκελές ποίημα για τους αμπελώνες της Ζίτσας, oρεινούς, απλωμένους σε πλαγιές, να χαίρονται τη θέα του Ιονίου. Το 95% περίπου του αμπελώνα καλύπτει η ποικιλία Ντεμπίνα, που έχει δυναμική για ωραία αφρώδη κρασιά.
Ψηλά στην Πίνδο, στο γραφικό Μέτσοβο, οι κάτοικοι είναι λαμπροί τεχνίτες στα ξυλόγλυπτα, τα υφαντά και τα κεντητά. Τα τυριά τους είναι περιζήτητα, όπως και το κρασί τους. Εδώ βρίσκονται οι πιο ορεινοί αμπελώνες της χώρας, σε υψόμετρο που φτάνει τα 1.000 μέτρα και εδώ παράγεται ο ερυθρός Τοπικός Οίνος Μετσόβου, αλλά και το ηπειρώτικο τσίπουρο.
Διαδρομή των Λιμνών
Αλιάκμονας, το μεγαλύτερο ποτάμι της Ελλάδας, η λίμνη του Πολυφύτου, η Βεγορίτιδα, η λίμνη των Πετρών, της Καστοριάς. Το υγρό στοιχείο παίζει καθοριστικό ρόλο στα κρασιά του Βελβεντού και του Αμυνταίου.
Το Αμύνταιο, το οποίο πήρε το όνομά του από τον παππού του Μεγάλου Αλεξάνδρου, βρίσκεται στο βορειοδυτικό άκρο της Ελλάδας, κοντά στα σύνορα Αλβανίας-ΠΓΔΜ. Σε υψόμετρο 650μ, εκτείνεται στον ορεινό όγκο του Βερμίου μακριά από κάθε επιρροή του Αιγαίου Πελάγους. Το καθαρά ηπειρωτικό κλίμα της περιοχής γίνεται ηπιότερο χάρη στην παρουσία της λίμνης Βεγορίτιδας, με αποτέλεσμα ο τρύγος του Ξινόμαυρου να παρατείνεται στα μέσα Οκτωβρίου. Στο Αμύνταιο γίνεται αυτήν την στιγμή μια επανάσταση στα αφρώδη ροζέ και λευκά κρασιά, αξιοποιώντας την ανάπτυξη των όλο και περισσότερων wine και all day bar της χώρας, που προωθούν την κατανάλωση ευκολόπιοτων κρασιών. Εκτός από Ξινόμαυρο, οι συνθήκες εδώ είναι ιδανικές και για την καλλιέργεια λευκών ποικιλιών. Από Ροδίτη, Chardonnay, Sauvignon Blanc και Gewürztraminer γεννιούνται οι λευκοί Τοπικοί Οίνοι Φλώρινας με εντυπωσιακή ένταση φρούτου και ποικιλιακή τυπικότητα.
Διαδρομή της Νάουσας
Νάουσα, μια γραφική πόλη στην καταπράσινη ενδοχώρα της Μακεδονίας, έχει συνδέσει το όνομά της με τη θυσία των γυναικών της στον καταρράκτη της Αράπιτσας, με ένα ξακουστό καρναβάλι και το βαθυκόκκινο, ρωμαλέο κρασί της. Οι αμπελώνες της είναι εγκατεστημένοι στις νοτιοανατολικές πλαγιές του Βερμίου, σε προνομιούχα θέση, καθώς προφυλαγμένοι από τους ψυχρούς βόρειους ανέμους, επωφελούνται από τις ακτίνες του μεσημεριανού ήλιου. Το διάσημο ΟΠΑΠ κρασί της Νάουσας φτιάχνεται αποκλειστικά από το εκλεκτό ερυθρό σταφύλι Ξινόμαυρο, που στη Νάουσα φτάνει εύκολα στην τέλεια ωρίμανση. Μοιραία, οι λευκοί Τοπικοί Οίνοι Ημαθίας παράγονται με τη μέθοδο blanc de noir.
Διαδρομή της Γουμένισσας & της Πέλλας
Στα βορειοδυτικά της Θεσσαλονίκης, η Γουμένισσα είναι μια όμορφη κωμόπολη με εμφανή τα αρχιτεκτονικά σημάδια της ορεινής Μακεδονίας, που κάποτε ζούσε από το μετάξι και το κρασί της. Οι μελετητές θεωρούν ότι εδώ εμπνεύστηκε ο Ευριπίδης τις Βάκχες. Κατηφορίζοντας στην κοιλάδα της Πέλλας, οι αμπελώνες απλώνονται στις ανατολικές πλαγιές του όρους Πάικο όπου ο βαρδάρης φυσά όλες τις εποχές του χρόνου ενώ η υγρασία από τη γειτονική κοιλάδα του Αξιού μετριάζει τους θερινούς καύσωνες. Εκτός από Ξινόμαυρο, εδώ καλλιεργείται και η ερυθρή ποικιλία Νεγκόσκα. Κάνουμε μια επίσκεψη στα οινοποιεία του Χρίστου Αϊδαρίνη, της Μπουτάρη και της οικογένειας Τάτση και βεβαίως, στο καταπράσινο Πάϊκο, που σιωπηλό και ήρεμο καλύπτει τα νώτα της πόλης.
Στα υψώματα των Γιαννιτσών, στην καρδιά της Πελλαίας χώρας, το αμπέλι καλλιεργείται από τους αρχαίους χρόνους. Κάνουμε στάση στο οινοποιείο του Κτήματος Λίγα με το παλιό πατητήρι των 150 χρόνων και τον αρχαιολογικό χώρο της αρχαίας Πέλλας, που επί Αρχελάου υπήρξε πρωτεύουσα του Μακεδονικού βασιλείου. Άλλοι μαγνήτες της περιοχής είναι οι καταρράκτες της Έδεσσας, το χιονοδρομικό κέντρο του Καϊμακτσαλάν και τα λουτρά Λουτρακίου (Πόζαρ) για χαλάρωση στις φυσικές πισίνες απ’ όπου αναβλύζει το ιαματικό νερό.
Διαδρομή της Θεσσαλονίκης
Από τα παράλια του Θερμαϊκού έως ψηλά στα ορεινά του νομού και πάλι πίσω στα πεδινά, στο νομό Θεσσαλονίκης παράγονται ονομαστά κρασιά. Ξεκινάμε από την Επανομή. Το κλίμα εδώ είναι μεσογειακό, με ζεστά καλοκαίρια. Καθώς όμως γειτονεύει με τη θάλασσα, απολαμβάνει το δροσερό αεράκι που αποτρέπει την απότομη ωρίμανση των σταφυλιών. Τα κρασιά που παράγονται από Ασύρτικο, Μαλαγουζιά, Sauvignon Blanc, Chardonnay, Viognier και Syrah, Merlot, Grenach Rouge, Λημνιό, Μαυρούδι, Μαυροτράγανο ανήκουν στους Τοπικούς Οίνους Επανομής.
Στα ορεινά του νομού, στη νοτιοδυτική πλαγιά του Βερτίσκου, λίγο πριν από τον παραδοσιακό οικισμό της Όσσας, τα αμπέλια εκτείνονται ανάμεσα σε συστάδες από βαλανιδιές, οξιές, καστανιές.
Στα πεδινά θα συναντήσουμε τη Νέα Μεσημβρία. Οι περισσότεροι κάτοικοί της έφεραν την εμπειρία της αμπελοκαλλιέργειας από την Ανατολική Ρωμυλία, όταν μετανάστευσαν στη νέα τους πατρίδα. Σήμερα στους αμπελώνες τους καλλιεργείται ο Ροδίτης. Συνοινοποιείται με το επίσης λευκό Ζουμιάτικο για την παραγωγή του λευκού Τοπικού Οίνου Μεσημβρίας. Σε όλο το νομό βγαίνει το γνωστό μακεδονικό τσίπουρο.
Διαδρομή της Χαλκιδικής
Κασσάνδρα, Σιθωνία και Άθως. Τρεις χερσόνησοι γεμάτες αμπελώνες και γευστικές δοκιμές κρασιών.
Οι αμπελώνες της κεντρικής Χαλκιδικής απλώνονται σε χαμηλούς λόφους, στη γειτονιά της θάλασσας που με την αύρα της, εξισορροπεί τις ακραίες καλοκαιρινές θερμοκρασίες. Τα σταφύλια που ως επί το πλείστον καλλιεργούνται εδώ είναι τα λευκά.
Στις ηλιόλουστες πλαγιές του όρους Μελίτωνα, το ξηροθερμικό κλίμα και η ευεργετική υγρασία του Αιγαίου πελάγους ευνοεί την παραγωγή εκλεκτών κρασιών. Έτσι από το Λημνιό, μια παλιά ελληνική ποικιλία και τις γαλλικές Cabernet Sauvignon και Cabernet Franc, γεννιέται ο ερυθρός ΟΠΑΠ Πλαγιές του Μελίτωνα.
Σε όλα σχεδόν τα Αγιορείτικα μοναστήρια υπάρχει μια μακρόχρονη παράδοση στην τέχνη της αμπελουργίας και της παραγωγής κρασιού. Σ’ αυτή την ευλογημένη λωρίδα γης με το ήπιο κλίμα, την επαρκέστατη ηλιοφάνεια, τη βουνίσια δροσιά και την πελαγίσια υγρασία παράγεται το λευκό Aγιορείτικο, από τα πρώτα ελληνικά εμφιαλωμένα κρασιά που έκαναν εντύπωση από τη δεκαετία του ‘70, ενώ σε ένα πανέμορφο αμπελώνα στο Mετόχι Xρωμίτσας, ο οποίος καλλιεργείται αποκλειστικά βιολογικά, οινοποιείται ένα από τα καλύτερα Cabernet της Eλλάδας, το Mετόχι.
Διαδρομή του Διονύσου
Δυνατές οινικές συγκινήσεις από τα κρασιά που παράγονται στις πλαγιές του μεγαλόπρεπου Παγγαίου όρους, στις Σέρρες, τη Δράμα, τα Άβδηρα και στην όμορφη Μαρώνεια.
Στις νοτιοανατολικές, προφυλαγμένες παρυφές του Παγγαίου, σε πετρώδη, καλά στραγγιζόμενα εδάφη, τα αμπέλια δέχονται τη δροσερή αύρα του Στρυμονικού κόλπου. Εδώ, οι οινοποιοί δημιούργησαν αμπελώνες - πρότυπα και θαυμάσια οινοποιεία. Επέλεξαν να φυτέψουν κοσμοπολίτικες ποικιλίες: Sauvignon Blanc, Chardonnay, Semillon, Ugnie Blanc, Cabernet Sauvignon, Merlot, Syrah και ελληνικές: Ροδίτη, Ασύρτικο, Λημνιό, Αγιωργίτικο.
Η ακαταμάχητη διονυσιακή γοητεία του Παγγαίου όρους μας οδηγεί στη Δράμα. Οι υποδειγματικοί αμπελώνες τους, στην κοιλάδα και τους χαμηλούς λόφους στα ανατολικά της πόλης, είναι φυτεμένοι με πολλές ποικιλίες, λευκές και ερυθρές. Τα αμπέλια στη Μαρώνεια, καλλιεργούνται σε ήπιους λόφους, έχοντας πίσω τους το Όρος Ίσμαρο για να τα προφυλάσσει από τους ψυχρούς βόρειους ανέμους. Μπροστά τους το Αιγαίο, που μαλακώνει τα χειμωνιάτικα κρύα.
