Η βιοδιασπώμενη μόδα κερδίζει ολοένα και περισσότερο έδαφος ανάμεσα σε labels όπως o Bottega Veneta και η Stella McCartney. Η σκληρή αλήθεια όμως που τα brands θα προτιμούσαν να μην γνωρίζουμε είναι ότι τα περισσότερα ρούχα προορίζονται να γίνουν σκουπίδια. Ναι, υπάρχουν προγράμματα ανακύκλωσης, αλλά εκτιμάται ότι λιγότερο από το 1% των ρούχων ανακυκλώνονται σε νέα. Μερικά ρούχα ανακυκλώνονται σε γέμιση για στρώματα, αλλά τι συμβαίνει με αυτά τα στρώματα όταν φθαρούν; Η μεταπώληση και η ανακύκλωση μπορεί να φαίνονται προφανείς λύσεις, αλλά όταν αυτά τα ρούχα φτάνουν στο τέλος της ζωής ή της χρήσης τους, η υγειονομική ταφή εξακολουθεί να είναι η πιο πιθανή κατάληξη. Και αν δεν είναι χωματερή, είναι έρημος ή ακτογραμμή.
Η καλή πρόθεση σχεδιαστών και brands
Αντιμέτωπα με τις αυξανόμενες ενδείξεις για τον περιβαλλοντικό και κοινωνικό αντίκτυπο που έχουν τα ρούχα όταν αποφασίσουμε ότι δεν τα θέλουμε πια, ορισμένα brands και σχεδιαστές στρέφονται στη βιοδιάσπαση (την ικανότητα να διασπάται κάτι βιολογικά) ως λύση, φτιάχνοντας ρούχα και υποδήματα που θα αποσυντεθεί εντελώς όταν απορριφθεί. Η ιδέα ήταν παρούσα σε όλα τα shows για την σεζόν SS23. Η Gabriela Hearst κατασκεύασε παπούτσια με βιοδιασπώμενες σόλες, ο Peter Do χρησιμοποίησε το TomTex, μια εναλλακτική λύση βιοδιασπώμενου δέρματος και το φόρεμα Coperni φτιαγμένο με σπρέι μπορεί, κατόπιν παραγγελίας να κατασκευαστεί από βιοδιασπώμενες ίνες και συνδετικά. Το 2020, η Bottega Veneta παρουσίασε 100 % βιοδιασπώμενες μπότες από καουτσούκ, καθώς η Stella McCartney λάνσαρε το βιοδιασπώμενο ελαστικό τζιν.
Η Sophie Billi-Hardwick είναι συνιδρύτρια του Billi London, μιας εταιρίας βιοδιασπώμενων καλσόν. «Είχα αργήσει στη δουλειά. Φορούσα το καλσόν μου, σκίστηκε και φώναξα ένα μεγάλο «γαμώτο». Και πήγα στην κουζίνα μου, πέταξα το καλσόν μου στον κάδο και πήγα και πήρα άλλο», λέει. «Τότε ήταν η στιγμή μου. Δεν ήταν το γεγονός ότι σκίστηκε, είναι το γεγονός ότι τα πέταξα μηχανικά και πήγα να πάρω άλλο», λέει.
Ως απάντηση σε αυτό, το Billi London είναι μια λύση για τους 7.000 τόνους απορριμμάτων που δημιουργούνται από τα καλσόν κάθε χρόνο μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο, εξηγεί η Billi-Hardwick. Μια ανωμαλία στο παιχνίδι της βιοδιάσπασης, τα καλσόν Billi London πηγαίνουν στον κάδο, επειδή εκεί υπάρχουν οι τέλειες συνθήκες χωρίς οξυγόνο ώστε να βιοδιασπαστούν σε «βιομάζα και βιοαέριο». Είναι κατασκευασμένα από Amni Soul Eco, ένα νάιλον που θα βιοδιασπαστεί σε περίπου πέντε χρόνια, σε σύγκριση με τα πείπου 100 χρόνια που χρειάζονται τα συμβατικά καλσόν για να σπάσουν. Ενώ τα τελευταία θα διασπαστούν σε όλο και μικρότερα κομμάτια πλαστικού, η Billi-Hardwick λέει ότι τα καλσόν της δεν θα αφήσουν μικροπλαστικά στο πέρασμά τους.
Η KENT είναι ίσως πιο κοντά σε αυτό που θα φανταζόσασταν όταν σκέφτεστε τη βιοδιάσπασ καθώς η μάρκα κατασκευάζει εσώρουχα φυτικής προέλευσης. «Τα συνθετικά είναι απαγορευμένα για εμάς», λέει η ιδρύτρια Stacy Grace. «Δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ούτε πολυεστερικό νήμα. Κάθε προϊόν που εισάγουμε στην αγορά πρέπει να πληρεί όλα τα κριτήριά μας για να είναι κομποστοποιήσιμο. Περνάμε από τα πάντα, από υλικά, πλύσεις, βαφές και εξαρτήματα έως την ευκολία κομποστοποίησης».
Οι διαφορές μεταξύ του KENT και του Billi London υπογραμμίζουν πόσο ποικίλο μπορεί να είναι το βιοδιασπώμενο τοπίο της μόδας. Κάποια αντικείμενα πρέπει να πάνε στον κάδο, μερικά μπορούν να θαφτούν στον κήπο σας, άλλα χρειάζονται ειδική διαδικασία.
Για να διασφαλίσει ότι τα προϊόντα της είναι πραγματικά κομποστοποιήσιμα, η KENT συνεργάστηκε με μια μονάδα κομποστοποίησης του LA. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι διασπώνται σε περίπου 90 ημέρες και λειτουργούν ως πηγή θρεπτικών συστατικών για το έδαφος. Όπως η Billi-Hardwick, η Grace επικεντρώθηκε σε αντικείμενα που δεν είναι κατάλληλα για δωρεά ή μεταπώληση στο τέλος της ζωής τους, ενώ δημιούργησε μια ομάδα κομποστοποίησης σε συνεργασία με μια φάρμα στα τέλη του 2021. Αυτό έκανε το κυκλικό σύστημα να λειτουργήσει ακόμη και για άτομα που δεν έχουν πρόσβαση σε αυτό τοπικά.
To πρόβλημα με τα βιοαποικοδομήσιμα υλικά
Κάποιοι μπορεί να αναρωτιούνται ποιο είναι το νόημα, με κάποιους να υποστηρίζουν ότι η «αειφόρος» πτυχή του ότι είναι βιοαποικοδομήσιμα ακυρώνεται από το γεγονός ότι είναι φτιαγμένα από ζαχαροκάλαμο – το οποίο διανέμεται μέσω της ναυτιλίας, άρα διαιωνίζεται η εκπομπή άνθρακα.
Η Aniela Hoitink, διευθύνουσα σύμβουλος και ιδρύτρια των NEFFA και MycoTEX δεν αντιμετωπίζει τέτοια προβλήματα υλικών επειδή χρησιμοποιεί μυκήλιο, τη δομή των μυκήτων που μοιάζει με ρίζα και μπορεί να αναπτυχθεί σε μεγάλη κλίμακα σε εργαστηριακές ή εργοστασιακές συνθήκες. Είναι ένα απίστευτο υλικό που μπορεί να σχηματιστεί γύρω από καλούπια χρησιμοποιώντας ρομπότ. Η Hoitink παρουσιάζει τοπ που μοιάζουν με πανοπλίες, ογκώδη βραχιόλια και μια σειρά από ανάγλυφα υφάσματα σε διαφορετικά χρώματα. Εκτός από την ικανότητα του μυκηλίου να γίνεται σχεδόν ό,τι θέλει ο σχεδιαστής, θα διασπαστεί και στη φύση. «Πολλά από τα ρούχα καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής, και αν τα ρούχα μας καταλήξουν σε χωματερή, αυτό είναι καλύτερο για τη φύση», λέει η Hoitink. «Η ακατέργαστη βιομάζα από εμάς είναι πραγματικά κομποστοποιήσιμη».
Ωστόσο, ορισμένες εφαρμογές του προϊόντος της απαιτούν πλαστικές επικαλύψεις ή χημικές βαφές που μπορούν να επηρεάσουν την ικανότητά του να βιοαποικοδομηθεί. «Μπορεί η μάρκα για την οποία κατασκευάζω να θέλει ένα συγκεκριμένο χρώμα και τότε θα χρειαζόμασταν μερικές χημικές βαφές. Αυτό είναι που το κάνει πραγματικά δύσκολο», εξηγεί. «Πραγματικά εστιάζουμε στο να το κάνουμε πλήρως κομποστοποιήσιμο, αλλά πιθανότατα θα είναι μια μακρά διαδικασία μέχρι να είναι έτοιμες οι εταιρείες χρωστικής και επικάλυψης», λέει η Hoitink.
Η εξήγηση της Hoitink υπογραμμίζει γιατί μπορεί να δείτε ένα άρθρο σχετικά με μια μάρκα που «εργάζεται με βιοαποικοδομήσιμο υλικό», αλλά η περαιτέρω έρευνα αποκαλύπτει ότι το τελικό προϊόν δεν είναι καθόλου βιοαποικοδομήσιμο.
Είναι αδιαμφισβήτητο ότι σε ορισμένες περιπτώσεις η βιοδιάσπαση – σε συνδυασμό με την επαναλαμβανόμενη χρήση – είναι μια εξαιρετική λύση, αλλά μπορούμε να εναποθέσουμε όλες μας τις ελπίδες σε αυτήν; «Στη βιομηχανία της μόδας, οι μάρκες επικεντρώνονταν ιστορικά περισσότερο σε κοινωνικές πτυχές παρά σε περιβαλλοντικές πτυχές, αλλά τώρα οι επενδυτές τις πιέζουν πραγματικά να μετρήσουν το αποτύπωμά του άνθρακα τους και να εξετάσουν την αλυσίδα εφοδιασμού τους», λέει ο William Theisen, Διευθύνων Σύμβουλος στο EcoAct North America. «Η βιοδιασπασιμότητα είναι ένας τομέας που έχει απήχηση στους καταναλωτές, αλλά μπορεί στην πραγματικότητα να μην είναι από όπου προέρχονται οι περισσότερες εκπομπές».
«Θα πρέπει πραγματικά να εξετάσουμε την πλήρη αλυσίδα εφοδιασμού. Δεν θέλω να απορρίψω τη βιοδιασπασιμότητα, αλλά νομίζω ότι είναι μόνο ένα συστατικό του πραγματικά τεράστιου κύκλου ζωής ενός προϊόντος στο οποίο πρέπει να εστιάσουμε», συνεχίζει ο Theisen.
Είναι λογικό για τα brands που λύνουν συγκεκριμένα προβλήματα, όπως τεράστιους αριθμούς καλσόν και εσώρουχα που πηγαίνουν στη χωματερή λόγω έλλειψης άλλων επιλογών, να χρησιμοποιούν τη βιοδιασπασιμότητα ως κινητήρια δύναμη, αλλά όπως κάθε βιώσιμη λύση, θα πρέπει να την περιμένουμε ως ένα από τα πολλαπλά μέτρα.
Aκολουθήστε το jenny.gr στο google news και μείνετε ενημερωμένοι για το sustainability, το climate emergency και τα πάντα γύρω από το περιβάλλον.
