Η Δανάη Μέγα μιλά στο JennyGr για το παιδικό θέατρο σήμερα - "Το διαδίκτυο καταργεί τη φαντασία των παιδιών"
Άννα Καντζηλιέρη
4 Δεκεμβρίου 2025
Η Δανάη Μέγα ανήκει σε εκείνη την κατηγορία ανθρώπων που δεν αντιλαμβάνονται τη δημιουργικότητα ως επιλογή, αλλά ως τρόπο ζωής. Ως υπεύθυνη εκπαίδευσης στο Μουσείο Μαρία Κάλλας και ως σκηνοθέτρια που σχεδιάζει καλλιτεχνικά projects με στόχο να μεταμορφώνει πολιτιστικούς χώρους σε ζωντανά πεδία εμπειρίας, δίνει σε κάθε της δουλειά την αίσθηση της κίνησης και της ζωντανής αλληλεπίδρασης. Για εκείνη, το θέατρο δεν περιορίζεται στη σκηνή, αλλά είναι μια πρόσκληση για να συμμετέχουμε ενεργά σε έναν νέο τρόπο θέασης και μάθησης.
Μετά την πρώτη παιδική παράστασή της, η οποία παρουσιάστηκε με μεγάλη επιτυχία στην Εθνική Γλυπτοθήκη την περσινή σεζόν, η νέα δουλειά της, «In Motion: Ένα άγαλμα που το ’σκασε», κάνει πρεμιέρα στις 7 Δεκεμβρίου στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Μια παράσταση που εξερευνά τη σχέση θεάτρου και μουσείου, μεταφέροντας την πολιτιστική κληρονομιά στο σήμερα - ζωντανή, σύγχρονη και ουσιαστική. Εκεί όπου τα παιδιά δεν παρακολουθούν απλώς, αλλά συμμετέχουν, επηρεάζουν και συνδιαμορφώνουν την εξέλιξη της ιστορίας.
Συναντηθήκαμε ένα βροχερό πρωινό στο Μεταξουργείο και η συζήτηση κύλησε με την ίδια αμεσότητα και ζεστασιά που χαρακτηρίζουν και τη δουλειά της. Μιλώντας για την παράσταση, τη δημιουργική διαδικασία και το όραμά της για το παιδικό θέατρο, η Δανάη Μέγα επιβεβαιώνει πόσο βαθιά πιστεύει στη δύναμη της τέχνης: στη δυνατότητά της να καλλιεργεί τη φαντασία, να γεννά εμπειρίες και να βοηθά τα παιδιά - αλλά και τους ενήλικες - να κατανοούν τον κόσμο όχι μόνο μέσω της γνώσης, αλλά μέσα από τη ζωντανή επαφή και τη συμμετοχή.
Η συνέντευξη της Δανάης Μέγα στο JennyGr:
- Ας ξεκινήσουμε από την παράσταση «In motion:Ένα άγαλμα που το ΄σκασε», που μεταφέρεται φέτος στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, σε νέα εκδοχή. Τι θα δούμε γονείς και παιδιά σε αυτό το έργο;
Η «In Motion» μια θεατρική παράσταση που ανέβηκε πέρυσι μέσα στο μουσείο, στην Εθνική Γλυπτοθήκη, και αφορά στην ιστορία και στην πολιτιστική κληρονομιά του χώρου. Φέτος, μεταβαίνει στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, με σκοπό να παρουσιάσει την ιστορία του. Έχουμε κρατήσει τους κεντρικούς ήρωες - τη Σελίν και το Μπιεν, δηλαδή το άγαλμα, το οποίο το έχει σκάσει από το μουσείο όπου βρισκόταν και έχει πάει σε μια θεατρική αίθουσα. Οι δυο τους, λοιπόν, συναντιούνται ξανά και ζουν μια νέα περιπέτεια, σε ένα άλλο σκηνικό. Ο τίτλος της φετινής παράστασης είναι «In Motion: Ένα άγαλμα που το ‘σκασε». Πέρυσι, οι ομάδες κοινού που έρχονταν για να παρακολουθήσουν το έργο, ήταν μέχρι 45 άτομα. Είχαμε 22 sold out παραστάσεις.
Φέτος, μεταφερόμαστε στο Δημοτικό Θέατρο και παρουσιάζουμε ένα νέο κείμενο. Πρόκειται για μια παράσταση που μετατρέπει το θέατρο σε μουσείο, οπότε, ενώ πέρυσι το θέατρο πήγε στο μουσείο, φέτος συμβαίνει το αντίστροφο. Στην παράσταση «In Motion: Ένα άγαλμα που το ‘σκασε» συνδέουμε μια σύγχρονη ιστορία με κάτι στατικό - και αυτό είναι το έκθεμα μέσα στο μουσείο - το οποίο το χρησιμοποιούμε σαν σκηνικό και σαν πληροφορία ταυτόχρονα, διασφαλίζοντας τη διατήρηση της προσωπικής ιστορίας του.
- Η φράση σου «φέρνω το θέατρο μέσα στο μουσείο και το μουσείο μέσα στο θέατρο» έχει ουσιώδη σημασία. Πώς γεννήθηκε αυτή η ιδέα;
Αυτή η ιδέα γεννήθηκε, όταν ζούσα στα Γιάννενα και σπούδαζα Ιστορία της Τέχνης. Τότε, δεν γνώριζα με τι ακριβώς ήθελα να ασχοληθώ και τα μαθήματα της σχολής - εκτός των εργαστηρίων - κάπως με βάραιναν. Με το θέατρο, τον χορό και τα εικαστικά ασχολούμουν από μικρή και ανέκαθεν μου άρεσαν πολύ. Η τέχνη υπήρχε πάντα γύρω μου. Σε κάποιο από τα εξάμηνα της σχολής, ήρθε το μάθημα της μουσειοπαιδαγωγικής, που αφορούσε στο μουσείο, στη μάθηση, στο παιδί, στον ενήλικα και στο πώς προσλαμβάνουν το αφήγημα του μουσείου βιωματικά και όχι παθητικά. Και σκέφτηκα ότι θέλω να κάνω ακριβώς αυτό: να φέρω το θέατρο μέσα στο μουσείο - όχι, όμως, σαν αναπαράσταση, γιατί για εμένα είναι πια βαρετό και παρωχημένο. Δεν έχει να μου προσφέρει τίποτα με αυτόν τον τρόπο, έτσι μπορώ να το δω και στην τηλεόραση. Εγώ αντιλαμβάνονται το θέατρο εντός του μουσείου ως κανονική παράσταση και προσπαθώ να αποφασίσω πώς θα συνδεθεί όλο το αφήγημα με το σήμερα. Υπάρχουν αμέτρητοι τρόποι.
- Σε αυτή τη νέα παράσταση μιλάς για ενεργό συμμετοχή του κοινού. Τι σημαίνει για σένα «ο θεατής συμμετέχει στην παράσταση»; Πόσο εύκολο είναι αυτό να γίνει πραγματικότητα;
Σε αυτή την παράσταση, το κοινό έχει ενεργή συμμετοχή - όχι, όμως, πολύ μεγάλη. Για την ακρίβεια, οι θεατές ορίζουν σε κάποιο βαθμό το τέλος. Τα παιδιά, με τον τρόπο που συμμετέχουν, δίνουν το τέλος. Βοηθούν τη Σελίν να πραγματοποιήσει τον στόχο της. Δεν αποφασίζουν, αλλά κινούνται μαζί της και την ενθαρρύνουν να πετύχει αυτό που θέλει. Σε αυτό το εγχείρημα, υπάρχει ένα μικρό ρίσκο, με την έννοια ότι μπορεί να χαθεί όλη η ροή, γιατί από τη στιγμή που καταργείται η θεατρική σύμβαση, πρέπει να γίνουν συγκεκριμένες κινήσεις, ώστε οι ηθοποιοί να μην χάσουν τη μπάλα, αλλά είναι εφικτό. Χρειάζεται μαεστρία, αλλά γίνεται.
- Η παιδική θεατρική σκηνή είναι γεμάτη φαντασία και όνειρα. Πώς βλέπεις εσύ το παιδικό θέατρο και τι ρόλο πιστεύεις ότι μπορεί να παίξει στη διαμόρφωση του αυριανού ενήλικα;
Υπάρχει μεγάλη διαφορά στη μάθηση που γίνεται στην τάξη απ’ αυτή που γίνεται σε ένα μουσείο. Στη Δανία, τα παιδιά πάνε σχολείο στη φύση. Οι τάξεις είναι σπιτάκια και μέχρι τα 10 χρόνια έχουν τη δυνατότητα να ασχολούνται με όσα τους αρέσουν. Έπειτα, μπαίνουν στη διαδικασία να κάνουν μαθήματα, τα οποία βασίζονται στα ενδιαφέροντά τους. Όταν μαθαίνεις μέσα από τη ζωή και την τέχνη, και αυτό συνδυάζεται με τα μαθήματα του σχολείου, αποκτάς συνολική γνώση. Ο άνθρωπος βρίσκεται στο επίκεντρο, συνεπώς είναι ευκολότερο να μάθει. Για παράδειγμα, στο μάθημα της ιστορίας, είναι καλύτερο να δεις μια παράσταση και έπειτα να κάνεις κάτι πάνω σε αυτή, από το να διαβάσεις ένα βιβλίο. Ό,τι μαθαίνουμε μέσα από τα βιώματα, το θυμόμαστε πάντα, ενώ ό,τι μαθαίνουμε μέσα από την παπαγαλία, αργά ή γρήγορα το ξεχνάμε. Η τέχνη παίζει σημαντικό ρόλο σε όλη αυτή τη διαδικασία και μπορεί να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό τους αυριανούς ενήλικες.
- Ζούμε σε μια εποχή που τα παιδιά μεγαλώνουν μέσα σε οθόνες. Πώς μπορεί το παιδικό θέατρο να ξαναγίνει χώρος πραγματικής επικοινωνίας και φαντασίας;
Το διαδίκτυο καταργεί τη φαντασία των παιδιών. Βέβαια, στις ημέρες μας, και ο ενήλικας έχει χάσει τη φαντασία του. Ένας από τους λόγους που μου αρέσει το θέατρο, είναι γιατί μέσα σε αυτό βρίσκεις τη χαμένη παιδική σου αθωότητα - αρκεί να μην παλιμπαιδίσεις. Το θέατρο πρέπει να γίνει ξανά τόπος συνάντησης και ανάπτυξης της φαντασίας, γεγονός που σχολιάζεται και σε πολλές παιδικές παραστάσεις. Αυτό είναι πολύ θετικό. Αυτό που θα έλεγα εγώ, είναι πως το παιδικό θέατρο στην Ελλάδα πρέπει να αναπτυχθεί κι άλλο. Πρέπει να υπάρχει πρώτη γραφή - τώρα δεν υπάρχει. Πρέπει να σταματήσει να είναι θέαμα. Έχουμε κάνει καραμέλα τη φράση «έλα μωρέ, παιδικό θέατρο είναι, θα βάλουμε δυο κοστούμια, λίγα φώτα, πέντε τραγούδια και καπνούς και μια χαρά θα περάσουν τα παιδιά, παιδιά είναι. Δεν πάει έτσι. Είναι κρίμα τα παιδιά να βλέπουν επιφανειακά και ανούσια πράγματα. Πρέπει να παρακολουθούν θέατρο που τα αφορά, το οποίο θίγει κοινωνικά θέματα και αφορά σε πράγματα που υπάρχουν στην καθημερινότητα των παιδιών, προκειμένου να αναπτύξει μια καλύτερη γενιά. Μόνο έτσι η φαντασία των παιδιών θα αναπτυχθεί σε μεγάλο βαθμό. Το παιδικό θέατρο δεν είναι μόνο για τα παιδιά, αλλά αφορά και τους ενήλικες. Οι γονείς είναι σημαντικό να βρουν κάτι που τους ενδιαφέρει. Στα προγράμματα που κάνω εγώ, παρακινώ τους γονείς να αφήνουν το κινητό τους στην τσάντα, γιατί αλλιώς δεν είναι παρόντες, δεν βρίσκονται μαζί με το παιδί τους.
- Αν σου ζητούσα να ονειρευτείς έναν ιδανικό χώρο πολιτισμού για εσένα, ποιός θα ήταν και πώς θα λειτουργούσε;
Ίσως να ήταν ένα σχολείο. Θα μου άρεσε να υπήρχε ένας μεγάλος χώρος, χωρίς πολλά πράγματα, όπου θα δούλευαν άνθρωποι που πιστεύουν σε αυτό το όραμα. Το παιδί και ο άνθρωπος θα αποτελούσε το επίκεντρο του ενδιαφέροντος και της προσοχής και όλα θα γίνονταν με βάση τις εμπειρίες των ατόμων που θα ήταν εντός της αίθουσας. Βέβαια, να σημειωθεί πως θα είχαν τεθεί όρια και κανόνες, γιατί αλλιώς είναι πολύ εύκολο να χαθεί. Το παιδί ζητάει τα όρια και είναι σημαντικό αυτό να το καταλάβουμε. Συνεπώς, θα υπήρχε μια ομάδα ανθρώπων, η οποία θα είχε τις απαραίτητες ικανότητες και γνώσεις, ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των παιδιών.
Οι εκπαιδευτικοί θα γνώριζαν τη σύγχρονη παιδαγωγική και το σύστημα θα λειτουργούσε με ένα διαφορετικό πρόγραμμα σπουδών. Επίσης, θα ήταν συμπεριληπτικό και θα έβαζα σε αυτή τη διαδικασία και τους γονείς, ώστε γι’ αυτή την ώρα να έρχονται κοντά στα παιδιά τους. Όλα θα γίνονταν μέσα από τη σύνδεση των τεχνών. Και δεν χρειάζεται όλα να είναι σοβαρά, υπάρχει και το χιούμορ σε αυτή τη ζωή και το θέλουμε στην καθημερινότητά μας. Ακόμα και μέσα από αυτό διδάσκεσαι πράγματα, αυτοσαρκάζεσαι και μαθαίνεις ότι δεν πρέπει να τα παίρνεις όλα τοις μετρητοις. Στη ζωή μου, μού βάζω πολλές φορές όρια. Στο όνειρο, όμως, δεν βάζω ποτέ. Για κάποια χρόνια το φοβόμουν - ενώ οι γονείς μου ήταν υποστηρικτικοί, εγώ ένιωθα ανασφάλεια με τον εαυτό μου. Αυτό άλλαξε, όταν πήγα για σπουδές και γνώρισα ανθρώπους που είχαν όνειρα και προσπαθούσαν να τα πετύχουν. Ακολούθησα αυτή τη διαδρομή και έφτασα στο σήμερα.
- Τι σε κρατάει δημιουργική; Υπάρχει κάτι που σε εμπνέει, όταν νιώθεις ότι η τέχνη και η εκπαίδευση συγκρούονται αντί να συναντιούνται;
Η ζωή μου δίνει έμπνευση. Μέσα από την τέχνη αισθάνομαι ότι μπορώ να πω όσα έχω ανάγκη να ακουστούν. Είμαι πολύ αντιδραστικός άνθρωπος, με ενοχλούν πολλά πράγματα, τα οποία επηρεάζουν την καθημερινότητά μου. Αυτός είναι ο λόγος που γράφω. Έχω ανάγκη να εκφράσω αυτό που μου αρέσει, αυτό που με ενοχλεί, αυτό που θέλω να αλλάξω. Νιώθω πως με αυτόν τον τρόπο βοηθάω και τον υπόλοιπο κόσμο - συμβάλλω σε κάτι.
- Τι σε ενοχλεί περισσότερο στην κοινωνία μας;
Με ενοχλεί γενικά ο τρόπος που ζούμε. Δεν νιώθω ότι ανήκω μέσα σε αυτό που συμβαίνει. Ακόμα και τώρα που σου μιλάω, σκέφτομαι ότι παραδίπλα γίνεται χαμός. Και αυτό με τρομάζει. Όταν ήμουν παιδί, έβλεπα στην τηλεόραση τις φυσικές καταστροφές που γίνονταν σε μακρινά μέρη και για κάποιο λόγο, πίστευα ότι δεν θα φτάσουν ποτέ σε εμάς, ότι είναι πολύ μακριά από τη δική μας πραγματικότητα. Η γενιά μας μεγάλωσε σε μια τεράστια φούσκα - πίστευε ότι δεν θα πάθει ποτέ τίποτα. Από την περίοδο της κρίσης και μετά, καταλάβαμε πως τίποτα δεν είναι τόσο μακριά. Όλα μπορούν να συμβούν και αυτή η σκέψη δεν με αφήνει να ηρεμήσω. Με ενοχλεί ότι πρέπει να δουλεύω τόσες ώρες ή ότι θέλω να κάνω οικογένεια και σκέφτομαι τι θα γίνει με τη δουλειά και αν θα με ξεχάσουν.
Αυτό που με επηρεάζει περισσότερο απ’ όλα, είναι αυτό που συμβαίνει γύρω μας: ότι το μεγάλο ψάρι θα φάει το μικρό ή που για να πετύχεις κάτι, πρέπει να εξαντληθείς, που υπάρχει τόση μεγάλη ανισότητα - όλα αυτά με πληγώνουν. Και εννοείται, με αγχώνει το θέμα των χρημάτων. Οι τιμές βρίσκονται στα ύψη και οι μισθοί είναι πολύ χαμηλοί, ενώ οι περισσότεροι από εμάς δουλεύουμε πολύ μέσα στην καθημερινότητά μας. Νιώθω αδικία, δεν μπορώ. Από την άλλη, αισθάνομαι πάρα πολύ δυνατή, όταν καταπιάνομαι με κάτι καλλιτεχνικό. Εκφράζω όλα όσα με ενδιαφέρουν, με απασχολούν ή με θυμώνουν στην κοινωνία γύρω μου. Πιστεύω ότι μέσα από την πολιτιστική κληρονομιά, μπορεί ο καθένας μόνος να ανακαλύψει πράγματα για τον εαυτό του.
- Πιστεύεις ότι η τέχνη έχει κοινωνική ευθύνη;
Η τέχνη έχει τεράστια κοινωνική ευθύνη. Δεν μπορεί να αλλάξει κάτι - αυτό είναι απατηλό. Είναι γενικά δύσκολο να συμβεί, εκτός αν γίνει επανάσταση στην τέχνη. Όμως, επειδή σχολιάζει όσα συμβαίνουν γύρω της, συμβαδίζει με την κοινωνία. Δεν έχει νόημα να ανεβάζουμε ένα έργο ή να κάνουμε μια έκθεση με έργα από το μακρινό παρελθόν, για να τιμήσουμε τον καλλιτέχνη. Ως καλλιτέχνης πρέπει να βάλεις το λιθαράκι σου: γράψε ένα ωραίο κείμενο, κάνε μια σύγχρονη σκηνοθεσία, απέκτησε άποψη, κάνε συνδέσεις και γενικότερα δώσε το στίγμα σου. Από αυτή την οπτική, έχει τρομερό κοινωνικό αντίκτυπο και πρέπει να έχει. Αν λάβουμε υπόψη μας την ιστορία της τέχνης, η τέχνη πάντα συμβαδίζει με το κύμα της κοινωνίας - πολιτικά, κοινωνικά, οικονομικά κ.α. - και αυτό είναι πολύ σημαντικό, γιατί ο καλλιτέχνης πάντα θέλει κάτι να εκφράσει. Γι’ αυτό άλλωστε ακολουθεί και αυτό το επαγγελματικό μονοπάτι - έχει μια έμφυτη ανάγκη να μιλάει για όσα τον απασχολούν.
- Τι είναι για εσένα το παιδικό θέατρο;
Το παιδικό θέατρο είναι για εμένα τρόπος ζωής, ψυχαγωγία, κοινωνική αφύπνιση, μάθηση, παιχνίδι, φαντασία και ένα μέσο για να ανακαλύψουμε τον εσωτερικό εαυτό μας, να δημιουργήσουμε δικούς μας κόσμους και να αισθανθούμε ελεύθεροι. Το θέατρο σε βοηθά να καταλάβεις πως δεν είσαι μόνος σου.
Πληροφορίες παράστασης:
In Motion: Ένα άγαλμα που το ΄σκασε
Από την Κυριακή 7 Δεκεμβρίου και κάθε Κυριακή στις 11:00
Πρωτότυπο κείμενο: Δανάη Μέγα - Στρατής Νταλαγιώργος
Σκηνοθεσία: Δανάη Μέγα
Παίζουν: Ελένη Μιχαηλίδου & Στρατής Νταλαγιώργος
Εισιτήρια εδώ